Morgunblaðið - 28.04.2005, Qupperneq 30

Morgunblaðið - 28.04.2005, Qupperneq 30
30 FIMMTUDAGUR 28. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN ÓSKÖP var hann Guðmundur Andri Thorsson úrillur í pistli sínum í Fréttablaðinu um daginn. Kannski ekki nema von því skáldið var vakið upp úr draumheimi sínum hvar hann naut samvista við kis- ur, ánamaðka og tón- snillinginn Magnús Einarsson í útvarpinu. Það sem vakti kappann var auglýsing Umferð- arstofu þar sem óð kerling æpti á sam- ferðamenn sína. Æ, það var synd, en þessi auglýsing hafði þó strax þau áhrif að skáldið tók til starfa og skrifaði skondinn pistil um þreytu sína á aug- lýsingum Umferð- arstofu. Auglýsingin vakti viðbrögð skálds- ins líkt og þessar aug- lýsingar hafa vakið sterk viðbrögð í sam- félaginu, en til þess er einmitt leikurinn gerð- ur. Auglýsingar Um- ferðarstofu eru sér- staklega hannaðar til að vekja fólk. Vekja það til árvekni í um- ferðinni, vekja það til vitundar um afleið- ingar hraðaksturs, vekja það til ábyrgðar. Ef þær gera það er mikið unnið. Það er ekki lítið í húfi; líf, framtíð fjölda fólks. Það þarf sterkar auglýsingar til að hafa áhrif á hegðun fólks. Guð- mundur Andri er í þessu tilfelli utan markhóps sem eru örlög okkar margra sem erum á miðjum aldri, þessum auglýsingum er beint að ung- um ökumönnum. Blóðið rennur jú hraðast í þeim og erfiðara að kenna gömlum hundum að keyra. Árangurinn af hræðsluáróðri þeg- ar fá á fólk til að láta af ósiðum er margsannaður. Þegar breyta á hegðun dugir ekk- ert; elsku mamma, viltu hægja á þér- væl. Rannsóknir sýna að ungt fólk hefur brugðist við þeim aukna áróðri sem Umferðarstofa hefur haft uppi undanfarna mánuði. Fólk staðfestir að hegðun þess hafi breyst til hins betra og slysatölur styðja það. Meng- unin sem hefur stafað af þessum aug- lýsingum, eins og Guðmundur orðar það, hefur „mengað“ hugi fjölda ungs fólks svo mikið að það er ábyrgara og lendir síður í slysum. Mér fannst sem auglýsingamanni listræn leiðsögn skáldsins í greininni merkileg. Hugmyndin um að auglýs- ingarnar veki hópsektarkennd með þjóðinni er einkar athyglisverð. Hún bendir til þess að Íslendingar hafi eitthvað á samviskunni í umferðinni. Það er einmitt styrkur auglýsing- arinnar þar sem sýn barnsins, líkt og í Nýju fötum keisarans, afhjúpar blindu hinna fullorðnu. Við höfum öll sem keyrum bölvað kallinum með hattinn og unga kraftidjótinu og öll- um hefur okkur sjálfum verið blótað þegar við þurftum aðeins að flýta okkur eða vorum annars hugar á ljós- um. Við erum sek og við finnum það þegar við hlæjum að litla stráknum í auglýsingunni sótbölva, að það erum við sem erum skotspónninn. Pirr- ingur og frekja eru landlæg í umferð- inni og við eigum að taka það til okk- ar sem við eigum skilið, hvert og eitt. Það er nú það sem er svo gott við þá auglýsingu. En það stórkostlega við auglýs- inguna Hægðu á þér, sem er harm- ræn minning allra þeirra sem hafa látið lífið vegna hraðaksturs, eru Vís- ur Vatnsenda-Rósu. Treginn og söknuðurinn í ljóðinu nær beint til hjartans þegar á veginum birtast andlit horfinna ástmanna, horfinna barna, horfinna mæðra, horfinna feðra. Þessi auglýsing er ein sú sterk- asta sem gerð hefur verið á Hvíta húsinu. Hún snertir strengi í brjóst- um fólks er það skynjar samhengið á milli ljóðs, lags, myndar og skilaboða. Frábær auglýsing þar sem Vísum Vatnsenda-Rósu er fullur sómi sýnd- ur. Mér kom því nokkuð á óvart að Guðmundi Andra þætti notkun á vís- unum svo ósmekkleg að jaðraði við landráð! Stór orð frá skáldi sem er 183 cm. Engir landráðamenn viljum við auglýsingamenn vera og því er brýnt að menningargæslumenn gefi út hvað af þjóð- ararfinum má nota í auglýsingum og hvað ekki. Í þessi ár sem ég hef verið í bransanum hefur verið unnið í máli og myndum með alla helstu dýrgripi þjóð- arinnar. Íslendingasög- urnar, verk Halldórs Laxness, Passíusálm- ana, Jónas og Jón Sig., afbrotalistinn er langur. Við höfum reynt að fara vel með þetta en það er auðvitað smekksatriði hvort það hefur tekist. Það er erfitt að eiga í stöðugum samskiptum við þjóðina og mega ekki vitna til menningar hennar. Því er afar brýnt að fá úr því skorið hvenær um landráð er að ræða. Kannski er hreinlegast að skipta þjóðararfinum í tvennt. Hámenningu sem skáld og listamenn mega nota í sín verk og lágmenn- ingu sem auglýs- ingafólk, hönnuðir og aðrir iðnaðarlistamenn mega nota í sínum verkum. Við verðum að gera allt sem í okkar valdi stendur til að koma í veg fyrir að þetta fari úr böndunum og hér vaði uppi landráða- menning. Það er ekki oft sem umræður fara fram um kosti og galla auglýsinga, sem er merkilegt í ljósi þess hversu fyrirferðarmiklar þær eru í lífi okkar allra. Ekki dettur mér í hug að verja allt sem gert er í auglýsingum, þar er að finna allt frá argasta bulli yfir í tæra snilld. En góðir hlutir eiga að njóta sannmælis. Guðmundur Andri hefur áður skrifað um auglýsingar í pistlum sín- um og stundum af þónokkru viti, sem er óvenjulegt í ljósi þess hve umræða um auglýsingar er einhæf og kreddu- bundin – en það er nú önnur saga. Landráðamenning Sverrir Björnsson skrifar um auglýsingar Umferðarstofu og svarar pistli Guðmundar Andra Thorssonar í Fréttablaðinu Sverrir Björnsson ’AuglýsingarUmferðarstofu eru sérstaklega hannaðar til að vekja fólk. Vekja það til ár- vekni í umferð- inni, vekja það til vitundar um afleiðingar hraðaksturs …‘ Höfundur er auglýsingagerðarmaður á Hvíta húsinu. ÞAÐ ER von að spurt sé. Lægstu áætlanir um kostnað við Vest- mannaeyjagöng virðast því miður miðast við bestu aðstæður sem þekkjast í útlöndum í alveg óskyldu bergi við það sem við vitum að er undir Eyjasundi, þar er við sunnlenska grágrýtið að eiga. Við verðum að gera okkur grein fyrir að öll jarðgöng á Íslandi eru grafin í norðlenska blá- grýtið, þar með talin Hvalfjarðargöngin. Sunnlenska grágrýtið er okkar besta náma fyrir vatnsból vegna þess hve ungt það er og galopið fyrir vatns- rennsli. Það nægir að benda á Svartsengi, Straumsvík og ekki síst Gvendarbrunna. Samkvæmt nýjustu rannsóknum hefur komið í ljós að vatnið í Gvendarbrunnum er komið frá Bláfjallasvæðinu þvert á sprungustefnuna, sem er norðaustur upp í Hengilssvæðið. Mér virðist að í öllu umtali um jarðgöng til Vest- mannaeyja frá Landeyjum sé aldrei minnst á aðalatriðið: Er hægt að grafa göngin? Í starfi mínu við stjórn Jarðbor- ana ríkisins í aldarfjórðung hef ég ekki komist hjá því að læra dálítið um íslenska bergið. Sunnlenska grágrýtið hefur reynst okkur alls staðar hið besta vatnsból, sem ég þekki. Það hefur sýnt sig, að hvar sem við borum í hraunið fáum við vatn. Á mótum hraunlaganna. Þegar hraun rennur frá gígnum má segja að það sé eins og belti á jarðýtu. Efsti hluti hrauns- ins kólnar hratt og storknar í mjög grófu og sprungnu lagi, en miðja hraunsins rennur sem vökvi og fleyt- ir storknuðu yfirborðinu áfram þar til það hrynur fram af brúninni og leggst undir hraunið og myndar gróft lag, sem bráðið hraunið leggst svo yfir. Þetta sást mjög vel í Heimaeyjargosinu. Þannig myndast á milli hraunsins alltaf gróft lag sem hleypir auðveld- lega vatni í gegn þótt miðja hrauns- ins sé mjög þétt og hleypi litlu eða engu vatni í gegn. Með tímanum, milljónum ára, þéttast þessi hrauna- mót. Þessi þétting hefur gerst í basalt- lögunum á Norður- og Austurlandi en ekki ennþá í sunnlenska berginu. Hér er um að ræða aldursmun sem nemur milljónum ára. Öll jarðgöng á Íslandi eru í norðlenska gamla blá- grýtinu en samt hefur vatnsleki í berginu oft valdið töfum og erfið- leikum, nú síðast í göngunum fyrir nýjustu virkjunina fyr- ir austan. Vatnsleysuströnd er ekki lengur réttnefni, þar fæst alls staðar vatn ef borað er niður að sjávarmáli. Við skulum gera okkur grein fyrir að Vestmannaeyjar og allt Suðurland austur að Vatnajökli er á sunn- lenska basaltsvæðinu, boranir á Heimaey sýna það. Það er því engin ástæða til annars en gera ráð fyrir að á milli lands og Eyja séu öll hraunamót hriplek. Ég leyfi mér því að efast um að hægt sé að grafa göngin. Hér þýðir engin óskhyggja, þótt bergið væri ekki sprungið lóðrétt er það galopið á öll- um hraunamótum og mundi kosta offjár að reyna að þétta þann leka. Munum að vinnan færi fram á nærri 100 metra dýpi undir opnu hafi allt að tíu km frá þurru landi. Ég trúi því ekki að nokkur verk- taki, sem þekkir aðstæður, geri bindandi tilboð á sama verði og fyrir jarðgöng í eldgömlu bergi í útlönd- um í gegnum fjöll á þurru landi. Þær áætlanir sem ekki gera ráð fyrir leku bergi eru ekki pappírsins virði. Það hlýtur að vera algjör nauðsyn að gera sér strax grein fyrir hvernig á að halda göngunum þurrum á með- an á verkinu stendur, bæði vegna leka úr berginu og vegna sprungu, sem gæti opnast í jarðskjálfta, þetta er virkt jarðskjálftasvæði. Þarna gæti orðið stórslys. Hvernig á að koma í veg fyrir að göngin fyllist af sjó á stuttum tíma? Einhverjum gamansömum náunga datt í hug að best væri að bora göngin í gegnum eitthvert hentugt fjall fyrir norðan og flytja þau svo til Eyja. Lægstu áætlanir um kostnað virðast því miður vera miðaðar við þessa aðferð við borun, en flutningskostnaður er ekki inni- falinn í verðinu! Í alvöru talað. Hættum að hugsa um jarðgöng til Eyja næstu milljón árin að minnsta kosti. Það tekur milljónir ára að þétta bergið og það gæti þá verið minni hætta á jarð- skjálftum eða eldgosi. Hver veit? Jarðgöng til Vestmannaeyja – Í gegnum hvaða fjall Ísleifur Jónsson fjallar um jarð- gangagerð til Vestmannaeyja ’Þær áætlanir sem ekkigera ráð fyrir leku bergi eru ekki pappírsins virði.‘ Ísleifur Jónsson Höfundur er verkfræðingur. ÞAÐ hefur ekki farið fram hjá neinum sem fylgist með þjóðmálum að nú er komið að formannskjöri í Samfylkingunni. Í framboði eru tveir hæfileikaríkir fram- bjóðendur sem báðir hafa mikla reynslu á hinu pólitíska sviði. Það er hlutverk flokks- bundins Samfylking- arfólks að velja for- mann með póstkosningu í sam- ræmi við lög flokksins og enginn annar flokk- ur á Íslandi viðhefur svo lýðræðislega að- ferð við val á fólki til forystu. Barátta formannsefnanna hefur að mestu verið málefnaleg þó að ein- stökum stuðningsmönnum hafi kannski hlaupið heldur mikið kapp í kinn í stuðningi sínum við sinn mann eða konu og vonandi tekst að halda baráttunni á málefnalegum nótum allt til enda hennar. Ég verð að játa að mér brá þegar ég sá í kvöld- fréttum að farið hafði verið með lista í grunnskóla og heill 10. bekkur gengið í Samfylkinguna undir yf- irskriftinni „Burt með Ingibjörgu Sólrúnu“. Vonandi er þarna um ein- angrað atvik að ræða og að slík smöl- un á börnum hafi ekki viðgengist víða, slík vinnubrögð eru ekki til marks um virð- ingu fyrir flokknum eða metnað fyrir hans hönd. Ingibjörg getur náð flokknum lengra Ég hef tekið ákvörð- un um að kjósa Ingi- björgu Sólrúnu Gísla- dóttur sem næsta formann Samfylking- arinnar og tel að það muni fleyta Samfylking- unni lengra í næstu kosningum ef hún verð- ur formaður flokksins. Ég tel einnig að reynsla hennar við að leiða farsælt meirihlutastarf í Reykjavík muni gagnast okkur vel þegar kemur að því að taka við stjórnartaumunum eftir næstu kosningar. Andstæðingar flokksins eiga ekki að ráða niðurstöðunni Það hefur vakið athygli mína hversu mjög andstæðingar Samfylk- ingarinnar hafa hert áróðursstríð sitt gegn Ingibjörgu eftir því sem for- mannskjörið hefur nálgast og mér hefur þótt nóg um hversu hart þeir hafa gengið fram í þeim ásetningi sínum að hafa áhrif á kjör sem ein- ungis Samfylkingarfólk á að taka þátt í. Við sem höfum kosningarétt í þessu formannskjöri megum ekki láta áróður andstæðinga okkar í póli- tík rugla okkur í ríminu, heldur verð- um að velja formann með framtíð- arhagsmuni jafnaðarmanna í huga. Starf Framtíðarhóps er til fyrirmyndar Ingibjörg Sólrún hefur leitt starf Framtíðarhóps Samfylkingarinnar og þar fer fram merkileg tilraun til að sem flestir geti komið að stefnumót- un flokksins til framtíðar. Það hefur vakið athygli mína að þrátt fyrir að hópurinn hafi minni tíma en áður var ætlað til að klára sitt starf, vegna flýtingar á landsfundi, þá hefur hún ekki látið neinn bilbug á sér finna og tekist að laða fram mikla og fram- sækna vinnu hjá þeim flokksmönnum sem að starfinu koma á þessu stigi þannig að takast megi að standa við þá ætlan að kynna áherslur til fram- tíðar á landsfundinum í maí. Þrátt fyrir að hafa unnið lengi í pólitík hef ég ekki tekið þátt í eins opinni og lýð- ræðislegri stefnumótun fyrr. Ingibjörg framtíðarleiðtogi jafnaðarmanna Reynsla mín af samstarfi við Ingi- björgu í vinnu Framtíðarhópsins hef- ur enn styrkt mig í þeirri trú að í henni fari framtíðarleiðtogi okkar jafnaðarmanna. Ég tel að nú sé kom- ið að því að gera hana aftur að því forsætisráðherraefni sem hún áður var, með því að gera hana að for- manni Samfylkingarinnar. Að end- ingu vil ég hvetja alla þá sem hafa kosningarétt í formannskjörinu til að nýta þann rétt sinn og vona að nið- urstaðan verði sem eindregnust þannig að nýkjörinn formaður hafi sem mestan stuðning flokksmanna til starfans. Ingibjörgu Sólrúnu til forystu Jón Gunnarsson fjallar um for- mannskjör Samfylkingarinnar ’Veljum formannSamfylkingarinnar með framtíðarhags- muni flokksins að leiðarljósi.‘ Jón Gunnarsson Höfundur er alþingismaður Samfylkingar í Suðurkjördæmi. Dr. Sigríður Halldórsdóttir: Skerum upp herör gegn heimilis- ofbeldi og kortleggjum þennan falda glæp og ræðum vandamálið í hel. Svava Björnsdóttir: Til þess að minnka kynferðisofbeldi þurfa landsmenn að fyrirbyggja að það gerist. Forvarnir gerast með fræðslu almennings. Jóhann J. Ólafsson: „Lýðræð- isþróun á Íslandi hefur, þrátt fyrir allt, verið til fyrirmyndar og á að vera það áfram.“ Pétur Steinn Guðmundsson: „Þær hömlur sem settar eru á bíla- leigur eru ekki í neinu samræmi við áður gefnar yfirlýsingar fram- kvæmdavaldsins, um að skapa betra umhverfi fyrir bílaleig- urnar.“ Guðmundur Hafsteinsson: „Langbesti kosturinn í stöðunni er að láta TR ganga inn í LHÍ og þar verði höfuðstaður framhalds- og háskólanáms í tónlist í landinu.“ Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég er ein af þeim sem heyrði ekki bankið þegar vágesturinn kom í heim- sókn.“ Vilhjálmur Eyþórsson: „For- ystumennirnir eru undantekning- arlítið menntamenn og af góðu fólki komnir eins og allir þeir, sem gerast fjöldamorðingjar af hug- sjón. Afleiðingar þessarar auglýs- ingar gætu því komið á óvart.“ Jakob Björnsson: „Mannkynið þarf fremur á leiðsögn að halda í þeirri list að þola góða daga en á helvítisprédikunum á valdi óttans eins og á galdrabrennuöldinni.“ Aðsendar greinar á mbl.is www.mbl.is/greinar

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.