Morgunblaðið - 03.06.2005, Blaðsíða 18

AÐ minnsta kosti 31 maður fórst í
níu aðskildum árásum í norðurhluta
Íraks í gær.
Í Tuz Khurmatu féllu tólf þegar
sprengja sprakk við veitingastað
þar sem lífverðir aðstoðarforsætis-
ráðherra Íraks sátu að snæðingi.
Klukkustund síðar sprakk bíl-
sprengja í Kirkuk sem banaði fjög-
urra ára barni og særði ellefu.
Í borginni Mosul var tveimur
mótorhjólasprengjum beint að nýrri
öryggissveit Íraka. Þar létu fimm
manns lífið og þrettán særðust.
Norður af Bagdad sprakk bíl-
sprengja sem banaði háttsettum
íröskum embættismanni og þremur
lífvörðum hans.
Auk þess féllu fimm aðrir í skot-
árásum og fjögurra manna fjöl-
skylda fórst er sprengja sprakk við
vegkant þar sem fjölskyldan ók hjá.
47 látnir í flóðum í Kína
Að minnsta kosti 47 manns hafa
beðið bana í árstíðabundnum flóðum
í Kína undanfarna daga, að því er
kínverskir fjölmiðlar greindu frá í
gær. 50 manna er saknað.
Um 100.000 manns hafa þurft að
yfirgefa heimili sín í Hunan-héraði í
Mið-Kína. Mikið björgunarstarf
stendur yfir en óttast er að tala lát-
inna muni hækka.
Á myndinni sjást íbúar bæjarins
Nanning, sunnarlega í Kína, bjarga
bifreið úr vatnavöxtunum þar.
Lífstíðarfangelsi fyrir morð
á opinberum ráðgjafa
Ítalskur dómstóll dæmdi í gær
fimm liðsmenn Rauðu herdeildanna
í lífstíðarfangelsi fyrir að bana
verkalýðsráðgjafanum Marco Biagi
19. mars 2002.
Biagi var einn af höfundum til-
lagna um breytingar á ítalskri
vinnulöggjöf. Rauðu herdeildirnar,
sem aðhyllast marxisma, lýstu
morðinu á hendur sér í 26 síðna yf-
irlýsingu sem birt var á Netinu. Þar
sagði að Biagi hefði verið „líflátinn“
fyrir þátt sinn sem helsti málsvari
breytinga á vinnulöggjöfinni sem
miðuðu því að reyra launþega í
fjötra „arðráns og kúgunar“.
Annan rekur embættismann
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, sagði á mið-
vikudag upp einum af helstu emb-
ættismönnum sínum, Joseph Steph-
anides. Ástæðan
er „alvarlegt mis-
ferli“ í meðferð
samninga varð-
andi áætlun SÞ
um sölu Íraka á
olíu í skiptum
fyrir matvæli á
árunum 1996-
2003. Stephani-
des fékk fréttirn-
ar í fyrradag og
var þegar vikið
úr starfi. Hann er þar með fyrsti
starfsmaður SÞ sem er sagt upp
vegna málsins.
Talsmaður Kofi Annans sagði í
gær að Stephanides væri ekki sak-
aður um glæpsamlegt atferli, hér
væri um að ræða vanrækslu í starfi.
Stephanides er sakaður um að hafa
hagrætt samningum þannig að þeir
greiddu fyrir bresku fyrirtæki
þannig að áætlunin um olíu fyrir
matvæli yrði fyrirtækinu ábatasöm.
Stephanides neitar ásökununum en
hann hefur tvo mánuði til að áfrýja
brottrekstrinum.
31 látinn
í röð árása
í Írak
AP
Joseph
Stephanides
18 FÖSTUDAGUR 3. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LETTNESKA þingið lagði í gær blessun sína
yfir stjórnarskrársáttmála Evrópusambandsins
(ESB), aðeins degi eftir að hollenskir kjósendur
höfnuðu stjórnarskránni með afgerandi hætti í
þjóðaratkvæðagreiðslu sem haldin var þar í
landi. Þar með hafa tíu af tuttugu og fimm aðild-
arríkjum ESB staðfest sáttmálann. Óvíst er hins
vegar um afdrif hans eftir niðurstöðu atkvæða-
greiðslunnar í Hollandi því áður höfðu Frakkar
einnig hafnað stjórnarskránni í atkvæða-
greiðslu.
Gerhard Schröder, kanslari Þýskalands, flaug
til Lúxemborgar í gær til neyðarfundar við
Jean-Claude Juncker, forsætisráðherra lands-
ins, vegna niðurstöðunnar í Frakklandi og Hol-
landi en Lúxemborg situr nú í forsæti ESB.
Ríkir hálfgert upplausnarástand innan vébanda
ESB vegna þeirrar stöðu sem nú er komin upp
en öll aðildarríki ESB verða að staðfesta stjórn-
arskrána eigi hún að ganga í gildi.
Er ljóst að úrslitin í Frakklandi og Hollandi
gætu í raun þýtt að stjórnarskráin sé úr sög-
unni.
Þessu vilja forsvarsmenn ESB þó ekki gang-
ast við, a.m.k. ekki strax. „Þetta er hættuleg
staða,“ sagði Juncker þó á miðvikudagskvöld
eftir að úrslitin í Hollandi voru ljós. Sagði
fréttamaður BBC, William Horsley, að Juncker
hefði virst algerlega miður sín vegna úrslitanna
og fréttaskýrendur í Brussel sögðu embættis-
menn hjá ESB daufa í dálkinn.
Þingheimur í Lettlandi lét hins vegar engan
bilbug á sér finna og hélt sínu striki í gær, sam-
þykkti stjórnarskrána með 71 atkvæði gegn 5.
„Ótti setti strik í reikninginn í þjóðaratkvæða-
greiðslunum í bæði Frakklandi og Hollandi,“
sagði Artis Pabriks, utanríkisráðherra Lett-
lands, eftir atkvæðagreiðsluna í lettneska
þinginu. „Við erum laus undan öllum ótta.
Stjórnarskráin mun auka tækifæri okkar. Með
því að segja já í dag viljum við senda öðrum
ESB-ríkjum skilaboð um að þau geti lært af
okkur,“ sagði hann.
Hætt við þjóðaratkvæðagreiðslu
í Bretlandi?
Ekki er nauðsynlegt fyrir ráðamenn í ESB-
ríkjunum að leggja stjórnarskrána í dóm kjós-
enda í þjóðaratkvæðagreiðslu, nóg er að þjóð-
þing landa samþykki hana líkt og gert var í
Lettlandi. Í Frakklandi og í Hollandi var hins
vegar ráðist í þjóðaratkvæðagreiðslur og þær
eru ráðgerðar í fleiri löndum.
55% Frakka höfnuðu stjórnarskránni í kosn-
ingum á sunnudag og á miðvikudag sögðu 61,6%
hollenskra kjósenda einnig nei. Er sú niðurstaða
mjög afgerandi þar sem kjörsókn var góð í Hol-
landi, mun betri en spáð hafði verið, um 62%.
Bretland tekur við forystu í ESB um næstu
mánaðamót en þarlend yfirvöld hafa áður til-
kynnt að þau hygðust halda þjóðaratkvæða-
greiðslu um stjórnarskrána á næsta ári. Þykja
úrslitin í Hollandi hins vegar vekja upp spurn-
ingar um það hvort af þeirri atkvæðagreiðslu
verði nokkurn tímann, en sem kunnugt er hafa
Bretar verið mjög á báðum áttum um Evrópu-
samrunann og tóku m.a. ekki upp evruna, sam-
eiginlegan gjaldmiðil ESB.
Höfðu breskir miðlar eftir ónafngreindum
embættismönnum í gær að Jack Straw utanrík-
isráðherra myndi tilkynna breska þinginu eftir
helgi að því yrði skotið á frest að leggja fram
lagafrumvarpið sem þarf að hljóta samþykki til
að hægt sé að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um
stjórnarskrána.
Jose Manuel Barroso, forseti framkvæmda-
stjórnar ESB, virtist vera að bregðast við þess-
um fréttum frá Bretlandi þegar hann fór fram á
það við leiðtoga ESB-ríkjanna í gær að þeir
forðuðust allar „einhliða“ ákvarðanir um fram-
haldið fram yfir leiðtogafund ESB sem ráðgerð-
ur er í Brussel eftir tvær vikur. Sagði Barroso
að menn ættu að vera varkárir í yfirlýsingum
fram yfir fundinn í Brussel en þar verður rætt
hvað til bragðs skuli taka. „Við stöndum frammi
fyrir alvarlegum vanda en við verðum að halda
áfram starfi okkar,“ hafði Barroso sagt í fyrra-
kvöld.
Kenna stjórnmálastéttinni um
Hollenskir fjölmiðlar voru á einu máli um það
í gær að við stjórnmálamenn landsins væri að
sakast þegar skýringa væri leitað á niðurstöðu
þjóðaratkvæðagreiðslunnar á miðvikudag. „Úr-
slitin sýna að það er mikið ósamræmi á milli
þess sem stjórnmálaelítan sem hér ræður ríkj-
um telur gott fyrir Holland og þess sem er efst í
huga almennings sjálfs,“ sagði í leiðara við-
skiptablaðsins Financieele Dagblad.
„Úrslitin sýna þá gjá sem er milli kjósenda og
stjórnmálastéttarinnar og eins og hún birtist í
þessum kosninganiðurstöðum þá er hún vægast
sagt djúp,“ sagði Trouw, kristilegt blað á vinstri
vængnum. Sagði blaðið að úrslitin fælu ekki að-
eins í sér höfnun stjórnarskrár ESB, „þau eru
líka vendipunktur fyrir lýðræðið í landinu“.
Neyðarviðræður um fram-
tíð stjórnarskrárinnar
Lettneska þingið samþykkti stjórnarskrána, degi eftir að hollenskir
kjósendur höfnuðu henni með afgerandi hætti í þjóðaratkvæðagreiðslu
Reuters
Jose Manuel Barroso, forseti framkvæmdastjórnar ESB, ræðir við fréttamenn í Brussel í gær.
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
Gautaborg. Morgunblaðið. | Miklar
umræður eru nú um hæfi dómara
við Hæstarétt Svíþjóðar eftir að
einn þeirra, Leif Thorsson, hefur
verið fundinn sekur um vænd-
iskaup en þarf ekki að láta af
störfum. Forseti Hæstaréttarins,
Bo Svensson, hefur opinberlega
lýst andstöðu sinni við sænsku
vændislöggjöfina sem er frá-
brugðin löggjöf annarra landa að
því leyti að hún fellir sök á kaup-
anda vændis en ekki seljanda.
Þessi sýn dómara á gildandi lög-
gjöf er talin veikja stöðu Hæsta-
réttarins til muna.
Það var 31. mars sl. sem fyrst
fréttist að hæstaréttardómari
væri grunaður um vændiskaup. Í
símanúmerabók ungs manns, sem
rændi mann á fertugsaldri og
sagði ástæðuna vera að sá síð-
arnefndi skuldaði honum peninga,
fannst m.a. nafn hæstaréttardóm-
arans sem síðar viðurkenndi brot
gegn lögum um bann við kaup á
kynlífsþjónustu. Eftir að grunur
féll á dómarann var hann leystur
tímabundið frá störfum.
Verður ríkisstjórn
til ráðgjafar
Thorsson var ekki ákærður en
var gert að greiða sekt upp á
42.250 sænskar krónur eða um
400 þúsund íslenskar. Ákvörðun
um hvort Thorsson fengi að halda
dómarastöðu sinni var vísað til
ríkislögmanns sem komst að því
að brot hans væri ekki svo alvar-
legt að hann þyrfti að láta af
störfum. Thorsson óskaði sjálfur
eftir því að starfa við Lagaráðið
tímabundið í tvö ár frá og með
næsta hausti og var það sam-
þykkt. Lagaráðið er m.a. ráðgef-
andi fyrir ríkisstjórnina við nýjar
lagasetningar.
Ríkislögmaður komst að því að
brot Thorsson væri ekki næg
ástæða fyrir því að svipta hann
dómarastöðu en leggur áherslu á
að brotlegt athæfi hjá dómara
verði að líta alvarlegum augum
þar sem þeir séu fyrirmyndir
annarra. Ef um hefði verið að
ræða endurtekin brot hefði úr-
skurðurinn orðið annar, að því er
fram kemur í Svenska Dagbladet.
Dómarinn og tvítugi maðurinn
komust í samband á Netinu og
ákváðu að hittast. Ungi maðurinn
hefur sagt við yfirheyrslur að
hann hafi verið illa stæður og lif-
að á lágum tekjum móður sinnar
og ekki séð sér annað fært en að
selja sig, að því er fram kemur í
Svenska Dagbladet. Hann og
dómarinn hittust fimm sinnum og
fékk ungi maðurinn borgað fyrir
hvert skipti. Dómarinn við-
urkennir að hafa hitt manninn og
borgað honum en ekki fyrir kyn-
lífsþjónustu, heldur vegna þess að
hann hafi verið peningaþurfi.
Bo Svensson, forseti sænska
hæstaréttarins, sagði í samtali við
Dagens Nyheter að vændiskaup
Leif Thorsson hefðu gefið honum
„góða innsýn í efnið“ sem væri
kostur í þessu starfi. Svensson
sagði einnig að í dómarastarfinu
væru margir ekkjumenn sem
ættu erfitt með að lifa kynlífi og
því næst vitnaði hann í ljóð eftir
Gustaf Fröding þar sem að-
alpersónan sér sig knúna til að
kaupa vændi. Ummælin vöktu
hörð viðbrögð hjá lesendum Dag-
ens Nyheter og aðrir fjölmiðlar
hafa einnig vitnað til þeirra.
Margir hafa hvatt til afsagnar Bo
Svensson. Hann hefur síðan sagst
sjá mjög eftir ummælunum.
„Það virðist ekki bara vera Leif
Thorsson sem hefur aðra sýn [á
lögin um kaup á kynlífsþjónustu]
heldur dómarar almennt. Maður
veltir fyrir sér hvaða afstöðu þeir
hafa til annarra laga,“ segir Ing-
er Segelström, Evrópuþingmaður
jafnaðarmanna og fyrrverandi
formaður kvennadeildar flokks-
ins, í samtali við Svenska Dag-
bladet.
Spurning um trúverðugleika
Að mati sænska Dómarafélags-
ins ætti Leif Thorsson að segja af
sér en 80% af starfandi dómurum
í Svíþjóð eru í félaginu. Formað-
ur félagsins, Rolf G. Larsson,
segir við Aftonbladet að þetta sé
Hæstaréttardómari sekur um
Eftir Steingerði Ólafsdóttur
steingerdur@telia.com