Morgunblaðið - 03.06.2005, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 3. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
S
terkar vísbendingar
um skipulagða glæpa-
starfsemi.“ Þannig
hljóðaði fyrirsögn í
frétt í Morgunblaðinu
sem birtist 19. maí síðastliðinn.
Tilefni fréttarinnar var að fjögur
ungmenni, sem síðan kom í ljós
að voru frá Kína, höfðu tveimur
dögum fyrr, 17. maí, verið stöðv-
uð af lögreglu á Keflavíkurflug-
velli en þau reyndust bera ólög-
leg vegabréf. Um var að ræða
þrjár stúlkur á aldrinum 19 til 21
árs og 24 ára pilt. Fylgdarmaður
ungmennanna, sem grunaður er
um að hafa ætlað að koma þeim
ólöglega til Bandaríkjanna, hef-
ur nú verið dæmdur í hálfs árs
fangelsi. Óvíst er um afdrif kín-
versku unglinganna.Við fáum
reglulega fréttir af fólki sem
stöðvað er með ólögleg skilríki í
Leifsstöð, en sögu hvers og eins
fáum við yfirleitt ekki að heyra.
Ekki er ólíklegt að kínversku
ungmennin hafi verið ginnt til
fararinnar vestur á bóginn með
fölskum loforðum um gull og
græna skóga í Orlando – en
þangað var för þeirra heitið.
Þeim hefur ef til vill verið talin
trú um að með því að yfirgefa
heimaland sitt tækist þeim að
brjótast út úr fátækt og vonleysi
og komast til efna á nýjum stað.
Daginn sem unglingarnir frá
Kína rákust á múra frelsisins á
Íslandi, var Ólafur Ragnar
Grímsson, forseti Íslands, stadd-
ur í opinberri heimsókn í heima-
landi þeirra og skoðaði annars
konar múr – Kínamúrinn sögu-
fræga. Eins og víða hefur komið
fram kepptust íslenskir við-
skiptamenn um að fá að fylgja
forsetanum til Kína og þangað
hélt meira en 200 manna við-
skiptasendinefnd. Undanfarið
höfum við meðal annars getað
lesið í fjölmiðlum um stærstu
samningana sem tókust í Kína-
förinni. Minna hefur borið á um-
fjöllun um það sem réttast er að
nefna „skuggahliðar“ íslenska
viðskiptaævintýrisins í Kína. Þó
kom fram í frétt Morgunblaðsins
meðan á heimsókninni stóð að
fiskvinnslufólk sem starfar þar
hjá íslenska fyrirtækinu Sjóvík
fær á bilinu 120–150 dollara í
mánaðarlaun fyrir 10 tíma vinnu,
sex daga vikunnar. Þetta sam-
svarar um 8–10 þúsund íslensk-
um krónum. Þá var fjallað um
launamálin í samantekt frétta-
mannsins Arnars Páls Hauks-
sonar sem sýnd var í Kastljósi
sjónvarpsins á þriðjudag. Þar
staðfesti Ellert Vigfússon, fram-
kvæmdastjóri Sjóvíkur, í samtali
við fréttamann, að það borgaði
sig að eiga viðskipti í Kína því
þar væru launin lág. „Já, já, það
er vegna þess að launin eru lág.
Það er alveg ljóst að við stopp-
um ekki þessa þróun. Þessi þró-
un var byrjuð áður en að við
byrjuðum hér. Og, það eina sem
við getum gert er að taka þátt í
henni. Og nýta okkur hana,“
sagði Ellert. Ellert bætti við að
fiskvinnslukonurnar sem ynnu
hjá fyrirtæki hans í Kína væru
að safna peningum og vildu
vinna mikið. „Þannig að þetta er
svona verbúðarstemning,“ sagði
hann.
Fréttamaður ræddi einnig um
launamál kínverska verkafólks-
ins við forseta Íslands. „Er ekki
verið að greiða þessum fisk-
vinnslukonum allt of lág laun?“
spurði hann. Ekki stóð á svari
Ólafs Ragnars: „Jú, í sjálfu sér
getum við hugsað það þannig.
En fólkið sem hér er að vinna
fengi ekki betri laun annars
staðar. Ástæða fyrir því að það
sækist eftir að vinna hér er að
það eru greidd hér sæmileg laun
á kínverska vísu,“ sagði forset-
inn. Hann sagði meðal annars að
ef menn létu það stoppa sig
væru þeir kannski að neita þátt-
töku í þessum kínverska mark-
aði.
Af ummælum framkvæmda-
stjórans og forsetans má ráða að
við eigum þann eina kost að
fylgja straumnum í Kína. Við lif-
um á tímum einstaklingshyggju
og kapítalisma, sem er köld
skepna og hugsar ekki um fólk,
heldur æðir áfram í leit að ódýr-
ustu framleiðslukostunum
hverju sinni. Íslendingar eru
trúir markaðshugsjóninni og
bera því enga ábyrgð á kjörum
verkafólksins sem þrælar fyrir
íslensku fyrirtækin í Kína, hvort
sem það er í fiskvinnslu eða skó-
gerð. Mikið vill meira og við er-
um enn nokkrum sætum frá því
að geta talist ríkasta þjóð heims.
Hvort Kínaförin leiðir til þess að
það markmið náist er óvíst. En
Arnar Páll Hauksson, hafði í
Kastljósinu eftir Dorrit Mouss-
aieff forsetafrú, að hún vildi
helst að Kínaheimsóknin skilaði
það miklum viðskiptum að allar
konur á Íslandi hefðu ráð á að
kaupa demanta.
Það er eflaust rétt sem fram
kom hjá Ólafi Ragnari í Kast-
ljósinu, að verkafólkið sem vinn-
ur hjá íslensku fyrirtækjunum í
Kína fengi ekki betri laun ann-
ars staðar, það er að segja hjá
öðrum vinnuveitendum í Kína.
Það gæti hins vegar fengið betri
laun á Íslandi og raunar víðast
hvar í hinum vestræna heimi – ef
því væri leyft að koma hingað og
reyna fyrir sér. Það er varla
annað en bágt ástand heima fyr-
ir sem fær fólk á borð við kín-
versku ungmennin, sem rætt var
um að ofan, til þess að leggja
land undir fót með ólögleg skil-
ríki, í von um skárri framtíð-
armöguleika. En við höfum lítinn
tíma til þess að staldra við og
velta því fyrir okkur hversu
ósanngjarnt það er, að Vestur-
lönd ein fái að njóta þess frelsis
sem hnattvæðingin svonefnda
hefur í för með sér. Við erum
nefnilega svo upptekin við að
halda áfram að skara sem mest-
an eld að eigin köku.
Múrar
eru víða
Daginn sem unglingarnir frá Kína rák-
ust á múra frelsisins á Íslandi var Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, forseti Íslands,
staddur í opinberri heimsókn í heima-
landi þeirra og skoðaði annars konar
múr – Kínamúrinn sögufræga.
VIÐHORF
Elva Björk Sverrisdóttir
elva@mbl.is
NÁMSFLOKKAR Reykjavíkur
hafa starfað um sextíu og sex ára
skeið. Löngum hafa þeir verið fyrsti
viðkomustaður þeirra sem eru að
koma sér aftur í nám eftir að hafa
einhverra ástæða
vegna hrökklast úr
hefðbundnu námi. Á
síðari árum hafa
Námsflokkarnir orðið
miðstöð íslensku-
kennslu fyrir útlend-
inga. Þar hafa nýir Ís-
lendingar getað orðið
sér úti um þá íslensku-
kennslu sem löggjaf-
inn gerir að skilyrði
fyrir búsetu þeirra. Í
áralöngu starfi hefur
námsefni verið þróað,
byggt á þekkingu og
góðri reynslu. Ekki
þarf að fara mörgum orðum um það
góða starf sem unnið hefur verið í
Námsflokkunum og nægir í því efni
að vísa til viðurkenningar sem for-
seti Íslands veitti stofnuninni í
fyrra. Að auki er hægt að vitna til
viðurkenningarorða þeirra er borg-
arstjóri fór um fyrrverandi for-
stöðumann, Guðrúnu Halldórs-
dóttur, er hún lét af störfum. Allir
eru því sammála um að starf Náms-
flokkanna er til fyrirmyndar og
fjölda fólks til hagsbóta enda við-
urkenningar sem þeir hafa fengið
mýmargar.
Flumbrugangur
Það vekur því furðu að borgar-
yfirvöld skuli hafa ákveðið að eyði-
leggja einmitt þetta farsæla starf,
nokkrum mánuðum eftir að Guðrún
lætur af störfum. Í vor var tilkynnt
um að til stæði að skipta Náms-
flokkunum upp, dreifa starfi þeirra
til annarra stofnana og einkafyrir-
tækja. Að sundra stofnun sem stað-
ið hefur sig jafnvel og raun ber
vitni og dreifa starfi hennar ómark-
visst um menntakerfið kann ekki
góðri lukku að stýra. Til að bæta
gráu ofan á svart virðast aðgerðir
borgaryfirvalda einkennast af
flumbrugangi. Jafnmikilvæg aðgerð
og að leggja niður eina farsælustu
stofnun borgarinnar þarfnast góðs
undirbúnings í samvinnu við starfs-
fólk hennar og ekki síst skjólstæð-
inga. Því er ekki að heilsa hér.
Ákvörðunin um að leggja Náms-
flokkana niður hefur farið hljótt og
litla umræðu fengið. Nemendur
fengu tilkynningu um ákvörðunina
nokkrum vikum fyrir skólaslit.
Starfsfólki var tilkynnt með bréfi
dags. þann 19. maí að rýma þyrfti
húsnæði námsflokkanna fyrir 1.
júní nk. Sú tilkynning hleypti öllu
sumarstarfi Námsflokkanna í upp-
nám og þurfti að grípa til ráðstaf-
ana til að koma því fyrir, enda virð-
ast þeir sem tóku ákvörðunina ekki
hafa vitað af sumarstarfinu.
Úrræða- og virðingarleysi
Það sem verst er í þessu máli öllu
er að ekki er búið að finna úrræði
fyrir þá nemendur sem hingað til
hafa sótt nám sitt í Námsflokka
Reykjavíkur. Ljóst er að í Náms-
flokkunum hefur farið fram við-
kvæmt starf. Þeir sem hafa hrakist
úr námi af einhverjum ástæðum
þurfa sérstakar aðstæður er þeir
ætla að takast á við námsefnið að
nýju. Um þá útlendinga sem kjósa
að setjast að hér á
landi og mennta sig í
íslensku gildir líka
annað en um hefð-
bundna nemendur.
Stjórnvöld hafa löng-
um lagt áherslu á ís-
lenskukennslu fyrir
nýja Íslendinga og hef-
ur sú ráðstöfun að
safna saman þekkingu
og reynslu í þeim efn-
um á einn stað, nk.
þekkingarþorp, gefið
góða raun.
Það er ábyrgðar-
leysi af borgaryfir-
völdum að fara fram af jafnmiklu
virðingarleysi fyrir stofnuninni,
starfsmönnum og nemendum og
raun ber vitni. Sú óheillaákvörðun
að drita kennslu Námsflokkanna
niður um kerfið er nógu slæm ein
og sér. Að vera ekki búin að gera
ráðstafanir um hvað verður um það
góða starf sem þar var unnið er for-
kastanlegt. Ekki liggur enn fyrir
hvar eða hvort kennt verður í öllum
þeim áföngum sem boðið var upp á.
Fórnarlamb
skipulagsbreytinga?
Erfitt er að skilja hvað liggur að
baki þessari óheillaákvörðun. Þó
læðist að manni sá grunur að hús-
næðismál Fræðslumiðstöðvar hafi
eitthvað með það gera. Í yfirstand-
andi skipulagsbreytingum í borgar-
kerfinu á að koma upp einni mið-
lægri miðstöð fræðsluamála í borg-
inni og hefur verið horft til gamla
Miðbæjarskólans, þar sem Náms-
flokkarnir eru í dag, í þeim efnum.
Það skýtur skökku við að eyðileggja
eina miðlæga starfsemi til að koma
annarri upp. Námsflokkar Reykja-
víkur mega ekki verða fórnarlamb
skipulagsbreytinga. Hin raunveru-
legu fórnarlömb þessarar ákvörð-
unar eru hins vegar nemendurnir
sem í góðri trú vildu skrá sig í
áframhaldandi nám nk. haust en
var tilkynnt að allt starf væri í upp-
námi og óvissu. Borgaryfirvöld eiga
fyrst og fremst að hugsa um al-
menna borgara í ákvörðunum sín-
um. Þeim má ekki sópa til hliðar
fyrir borgarstofnanir. Þar að auki
rímar starfsemi Námsflokka
Reykjavíkur mjög vel við þá stefnu
Reykjavíkurlistans að efla menn-
ingarstarfsemi í miðbænum. Þar
stunda á fjórða þúsund nemendur
nám árlega í húsnæði sem reist var
sem skólahúsnæði seint á 19. öld-
inni. Kennsla stendur til tíu á
kvöldin og lífga Námsflokkarnir
þannig upp á miðbæjarlífið án þess
að vera tengdir krám eða skemmti-
stöðum. Það að breyta húsnæðinu í
borgarskrifstofu og færa menning-
arlífið úr miðbænum vinnur því
klárlega gegn yfirlýstri stefnu
Reykjavíkurlistans.
Ég skora á borgaryfirvöld að af-
stýra þessu slysi. Leyfa því að lifa
sem vel gengur og nýta þetta sögu-
fræga hús sem tugþúsundir núlif-
andi borgarbúa hafa stundað nám í
fyrir sitt upprunalega hlutverk –
menntastofnun.
Borgaryfirvöld bregðast
Námsflokkunum
Kolbeinn Óttarsson Proppé
fjallar um Námsflokkana ’Að vera ekki búin aðgera ráðstafanir um
hvað verður um það
góða starf sem þar var
unnið er forkastanlegt.‘
Kolbeinn Óttarsson
Proppé
Höfundur er varaborgarfulltrúi
R-listans.
HAUSTIÐ 2001 ákvað ég undir-
ritaður að innritast í háskólanám
með vinnu í við-
skiptafræði við Há-
skólann í Reykjavík, í
þeim tilgangi að bæta
við mig þekkingu sem
gæti nýst í mínum
rekstri. Um áramótin
síðustu útskrifaðist ég
svo með B.Sc.-gráðu í
viðskiptafræðum, en
það sem ennþá meira
máli skiptir er að ég
er í allt annarri stöðu
til að reka mitt fyrir-
tæki með góðum
árangri en áður var.
Sem dæmi má nefna
að eftir námið veit ég
miklu betur hvað end-
urskoðandinn minn er
að gera, ég skil árs-
reikninginn og ég
þekki mikilvægi
sjóðsstreymisyfirlita
og uppruna handbærs
fjár í rekstri. Enn-
fremur veit ég hvernig
á að kanna þarfir við-
skiptavinarins og hvernig hann
hugsar, og ég veit hvers vegna aug-
lýsingar virka og virka ekki. Þá hef-
ur viðskiptafræðinámið hjálpað mér
að ákvarða hvernig samsetning eig-
infjárhlutfalls hentar mínum
rekstri, hverjar eru skattalegar
skyldur mínar gagnvart yfirvöldum,
hvers vegna það borgar sig að gera
rekstraráætlun fyrir reksturinn, og
ég skil mikilvægi góðrar birgðastýr-
ingar í rekstrinum. Svo fátt eitt sé
nefnt.
Annað sem námið við
Háskólann í Reykjavík
hefur kennt mér er að
sumir hlutir eru ekki
endilega dýrir þótt þeir
kosti mikla peninga.
Þetta er allt spurningin
um það hvort maður fái
það sem maður borgar
fyrir og hvort það skili
sér til baka inn í það
sem maður starfar við.
Viðskiptafræðinámið í
Háskólanum í Reykja-
vík byrjaði strax á
meðan á því stóð að
skila sér til baka inn í
minn rekstur og á eftir
að gera það um
ókomna framtíð. Því
mæli ég með þessu
námi fyrir alla sem eru
í rekstri en hafa ekki
viðskiptafræði-
menntun. Það er bæði
hagnýtt fyrir núverandi
eigendur eða stjórn-
endur í fyrirtækjum sem og þá sem
vilja í framtíðinni stofna eigið fyr-
irtæki.
Hvað gerði
háskólanám með
vinnu fyrir mig?
Valdimar Aðalsteinsson
fjallar um háskólanám
Valdimar Aðalsteinsson
’… mæli égmeð þessu námi
fyrir alla sem
eru í rekstri en
hafa ekki við-
skiptafræði-
menntun.‘
Höfundur er eigandi og
framkvæmdastjóri Dýralands sem
rekur þrjár gæludýraverslanir.