Morgunblaðið - 18.09.2005, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 2005 39
UMRÆÐAN
MÁNUDAGINN 12. ágúst
skrifar Friðrik Sophusson langa
grein í Morgunblaðið undir yf-
irskriftinni „Staðhæfingar og stað-
reyndir um Kára-
hnjúkavirkjun“ þar
sem hann setur fram
og svarar þrettán
staðhæfingum. Frið-
rik gerir sitt besta til
að sannfæra sig og
aðra um að allt sé í
lukkunnar velstandi
með virkjunarfram-
kvæmdirnar, en
stundum dugir hið
besta skammt. Sér-
staklega þegar mál-
staðurinn er erfiður.
Hér langar mig að
gera athugasemdir við eitt af
svörum Friðriks, þótt fleiri svör
hans séu vafasöm.
Staðhæfing 12 hjá Friðriki er
svohljóðandi: Því er haldið fram
að vatnsafl úr jökulám sé ekki
endurnýjanleg orka. Kjarninn í
svari Friðriks er þessi: „End-
urnýjanleg orka er unnin úr end-
urnýjanlegum orkulindum eins og
vindi, sól, fallvötnum og jarðhita,
þ.e. orkulindum sem endurnýjast
fyrir tilstilli náttúrulegra ferla.
Orkulind vatnsaflsvirkjana er
náttúruleg hringrás vatnsins. Vél-
ar Kárahnjúkavirkjunar verða því
knúnar með þeirri orku sem fólgin
er í falli jökulvatnsins á leið þess
frá jöklinum til sjávar og end-
urnýjast í sífellu.“
Þetta er út af fyrir sig alveg
rétt hjá Friðriki, en þó er ekki
nema hálf sagan sögð. Vandinn við
virkjun jökuláa er sá að orku-
vinnslan gengur smátt og smátt á
möguleikana til að halda slíkri
vinnslu áfram. Þegar uppistöðulón
Kárahnjúkavirkjunar verða orðin
full, sem gæti gerst á innan við
100 árum (enginn veit raunar hvað
það tekur langan tíma), þá halda
árnar að vísu áfram að renna til
sjávar, endurnýjaðar í sífellu af
þeirri úrkomu sem
fellur á jöklana. En
það er ekki lengur
hagkvæmt að virkja
þær.
Vegna þess að vetr-
arrennsli jökuláa er
svo miklu minna en
sumarrennslið eru
miðlunarlón forsenda
þess að haghvæmt sé
að virkja árnar. Án
slíkra lóna yrði orku-
framleiðslan á vet-
urna, þegar orkuþörf-
in er mest, ekki nema
brot af orkuframleiðslunni á sumr-
in. Eftir því sem miðlunarlón
Kárahnjúkavirkjunar fyllast verð-
ur rekstur virkjunarinnar óhag-
kvæmari og loks, kannski þegar
Hálslón, sem er stærst af uppi-
stöðulónunum, er orðið ríflega
hálffullt verður virkjunin orðin
óhagkvæm.
Það má kannski segja að orkan
sem mun knýja Kárahjnúkavirkj-
un sé endurnýjanleg, þar sem árn-
ar halda áfram að renna. En árnar
hætta að vera nýtanlegar orku-
lindir vegna þess að það verður
ekki lengur hægt að byggja ný
miðlunarlón. Jökulár eru því ekki
endurnýjanlegar orkulindir, eins
og t.d. bergvatnsár, vindurinn og
sólarljósið. Í flestum tilvikum fer
saman að orkulindin og orkan séu
endurnýjanleg. Íslenskar jökulár
eru undantekning frá því.
Þegar meta þarf hvort orku-
framleiðsla (en ekki bara orkan)
er endurnýjanleg og þar með t.d.
hvort virkjun telst sjálfbær þá
þarf að meta bæði líftíma mann-
virkjanna, en einnig líftíma mögu-
leikanna á að virkja orkulindirnar.
Friðrik bendir á að líftími vind-
myllugarðanna úti fyrir Jótlands-
ströndum sé einungis 20 ár og
segir svo: „Fáir álíta að svo
skammur endingartími vindmylla
þýði að vindurinn sé ekki end-
urnýjanlegur orkugjafi“. Þetta er
alveg rétt hjá Friðriki. Ástæðan
er sú að það er hægt að skipta um
vindmyllur vegna þess að virkjun
vindorkunnar gengur ekki á
möguleikana til áframhaldandi
virkjunar. Sömu sögu er ekki að
segja um Kárahnjúkavirkjun. Þeg-
ar Hálslón er orðið fullt er ekki
hægt að skipta út virkjuninni fyrir
nýja. Það verður einfaldlega að
slökkva á vélunum.
Ævintýrið er búið
Af þessari ástæðu eru það öld-
ungis innantóm orð, sem Friðrik
lætur falla í svari við annarri stað-
hæfingu, að komandi kynslóðir
muni eignast uppgreitt orkuver.
Það sem komandi kynslóðir munu
eignast er minnisvarði um orkuver
sem starfaði kannski í mannsaldur
til að knýja erlenda álbræðslu.
Mánudagsmorið
Ólafur Páll Jónsson svarar
Friðriki Sophussyni ’Það sem komandi kyn-slóðir munu eignast er
minnisvarði um orkuver
sem starfaði kannski í
mannsaldur til að knýja
erlenda álbræðslu.‘
Ólafur Páll Jónsson
Höfundur er lektor í heimspeki
og stjórnarmaður í Náttúruvernd-
arsamtökum Íslands.
Erum að hefja sölu á síðustu íbúðunum í þessum glæsilegu húsum.
3 HÆÐA LYFTUHÚS • 2 - 4 HERBERGJA ÍBÚÐIR • 10 BÍLSKÚRAR
LÆKJARGATA 26 - 28 HAFNARFIRÐI (Rafha reitur inn)
Húsakaup, fasteignasala, Suðurlandsbraut 52
Sími 530 1500, husakaup@husakaup.is
Guðrún Árnadóttir Löggiltur fasteignasali
Traustur kaupandi óskar eftir 110-150 fm íbúð á framangreindu
svæði. Rýming samkomulag. Staðgreiðsla.
Nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson lögg. fasteignasali.
ÍBÚÐ VIÐ MIÐBORGINA ÓSKAST - T.D.
Í 101 SKUGGI - VIÐ KLAPPARSTÍG
EÐA SKÚLAGÖTU
Sverrir Kristinsson lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13, SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
Sérlega vel skipulögð, rúmgóð og björt 3ja herbergja íbúð á 4. hæð og aukaherbergi í
risi og 7,8 fm sérgeymslu í kjallara, alls 102 fm. Forstofan er með fatahengi og efri
skápum. Baðherbergi flísalagt, baðkar, innrétting og gluggi á baði. Stórt og rúmgott
svefnherbergi með miklu skáplássi. Stofan er afar rúmgóð og björt. Í kjallara er sam-
eiginlegt stórt þvottahús, þurrkherbergi, hjóla- og vagnageymsla ásamt sérgeymslu.
Íbúðin er endaíbúð í suðurenda. Búið er að endurnýja skólplögn undir húsi og út í
götu, hljóðstyrkur frá Reykjavíkurborg. Verð 20,9 millj.
Bjalla merkt Árni, verið velkomin í dag frá kl. 13.00-15.00
Opið hús í dag, sunnudaginn 18. sept.
LANGAHLÍÐ 25 - 4. HÆÐ T.H.
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli