Fréttablaðið - 22.05.2006, Qupperneq 20

22. maí 2006 MÁNUDAGUR20
fréttir og fróðleikur
Svona erum við
Sértilboð til
Króatíu
7. júní frá kr. 59.990
Glæsileg gisting
– Laguna Bellevue ****
Heimsferðir bjóða frábært sértilboð
á glæsilegri íbúðagistingu í Króatíu
þann í júní. Njóttu lífsins á þessum
vinsæla sumarleyfisstað við
frábæran aðbúnað. Að sjálfsögðu
nýtur þú traustrar þjónustu
fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Verð kr. 59.990
Netverð á mann, m.v. 2
í stúdíóíbúð á Laguna
Bellevue **** í viku.
Flug, skattar, gisting og
íslensk fararstjórn.
Sértilboð 7., 14. og 21. júní.
Aukavika kr. 15.000.
Útflutningur á íslenskum landbún-
aðarafurðum hefur gengið mjög vel
að undanförnu og er svo komið að
eftirspurn er orðin miklu meiri en
framboð. Áform er átaksverkefni sem
vinnur að útflutningi landbúnaðaraf-
urða.
Hvernig stendur á þessari miklu
eftirspurn?
Það er eftirspurn eftir góðum og
heilnæmum matvælum, lambakjötið
okkar er einstakt og íslenska mjólkin á
fáa sína líka.
Er hægt að auka framleiðsluna?
Það ætti ekki að vera vandamál
þar sem við notum ekki allt okkar
beitiland. Það þarf að hvetja bændur
til að auka framleiðsluna en það er
mikilvægt að ganga ekki á auðlind
landsins með því að ofbeita.
Er mögulegt að flytja út fleiri vöru-
tegundir?
Já, það er mikill áhugi fyrir að fjölga
vörutegundum eins og til dæmis fisk
og súkkulaði.
SPURT & SVARAÐ
LANDBÚNAÐARMÁL
Íslenskar af-
urðir hafa al-
gjöra sérstöðu
BALDVIN JÓNSSON,
VERKEFNASTJÓRI ÁFORMS
Töluverð umskipti urðu á
hægri væng norskra stjórn-
mála þegar formannaskipti
urðu í Framfaraflokknum
nú í byrjun maí.
Ung kona tók við forystunni af
hinum gamalreynda Carl I. Hagen,
sem hafði gegnt formennskunni í
28 ár og þótti með litríkustu stjórn-
málamönnum, þótt umdeildur
væri.
Nýi formaðurinn, Siv Jensen,
er þó enginn nýgræðingur. Hún
gekk í flokkinn fyrir nærri tuttugu
árum, þegar hún var átján ára, og
hefur verið varaformaður í sjö ár.
Nú stefnir hún á forsætisráðherra-
stólinn í Noregi eftir næstu kosn-
ingar, sem haldnar verða árið
2009.
Félagar í flokknum gera sér
vonir um að Siv Jensen muni tak-
ast það sem Carl I. Hagen tókst
aldrei, sem er að koma flokknum í
ríkisstjórn. Þótt Hagen hafi tekist
að afla flokknum mikils fylgis og
afrekað það að gera hann að
næststærsta flokknum í norskum
stjórnmálum þótti hann of óút-
reiknanlegur og ábyrgðarlaus í
tali til þess að aðrir flokkar vildu
hafa mikið saman við hann að
sælda.
Nú kann að verða breyting á
því, þar sem Siv er ekki þekkt
fyrir að láta stór orð falla. Í
finnsku dagblaði var fyrir
skemmstu fullyrt að Framfara-
flokkurinn gæti orðið „fyrsti nor-
ræni óánægjuflokkurinn sem
tekur skrefið frá lýðskrumi til
ábyrgðar“.
Sjálf hefur Siv Jensen sagt að
Framfaraflokkurinn hafi nú slitið
barnsskónum og sé kominn af kyn-
þroskaskeiðinu. „Nú erum við full-
orðin og ég held að fólk taki eftir
því,“ sagði hún í blaðaviðtali
nýlega.
Umdeildastur er Framfara-
flokkurinn fyrir afstöðu sína í
málefnum innflytjenda og útlend-
inga. Ummæli Hagens í tengslum
við þann málaflokk hafa oft vakið
upp harðar deilur, ekki síst nú
seinni árin þegar talið hefur borist
að múslimum. Fyrir tæpum tveim-
ur árum vakti það til að mynda
hörð viðbrögð þegar hann sagði
múslima ætla að sölsa undir sig
heiminn, sagði þá starfa á svipað-
an hátt og Hitler og gerði óspart
grín að Múhameð spámanni.
Siv Jensen segist sjálf hafa í
grundvallaratriðum sömu skoðan-
ir og Carl I. Hagen. Hún er þó var-
kárari í orðavali og það gæti orðið
til þess að styrkja stöðu flokksins
enn frekar. Einnig segist Siv Jen-
sen gera sér vonir um að stuðning-
ur kvenna við flokkinn muni auk-
ast, nú þegar Hagen er farinn frá
og kona orðinn leiðtogi flokksins.
Framfaraflokkurinn var stofn-
aður árið 1973 og hefur frá upp-
hafi barist fyrir því að draga úr
sköttum og ríkisafskiptum. Á hinn
bóginn vill flokkurinn ekki fórna
velferðarkerfinu. Þessi stefna
hefur gengið vel í kjósendur, þrátt
fyrir að andstæðingar hans segi í
þessu fólgna þverstæðu sem gangi
engan veginn upp.
Carl I. Hagen tók við for-
mennskunni árið 1978 eftir lélega
útreið flokksins í kosningunum
1977 og hefur jafnt og þétt aflað
honum meira fylgis meðal kjós-
enda. Straumhvörf urðu í sögu
flokksins árið 1989 þegar flokkur-
inn hlaut þrettán prósent atkvæða
og var þar með orðinn þriðji
stærsti flokkur landsins.
Á síðasta ári náði Framfara-
flokkurinn síðan þeim áfanga að
vera orðinn næststærsti flokkur
landsins með 22 prósent atkvæða
en Hægri flokkurinn, sem jafnan
hafði verið stærsti flokkurinn á
hægri vængnum, var kominn
niður í fjórtán prósent. Verka-
mannaflokkurinn var þó enn sem
fyrr öflugastur með tæplega þriðj-
ung atkvæða.
Vexti Framfaraflokksins
undanfarinn áratug og rúmlega
það hefur hins vegar fylgt niður-
læging Hægri flokksins, sem áður
fyrr var jafnan stærsti flokkur
hægri manna í Noregi.
Á landsfundi Hægri flokksins
um miðjan maí brugðust flokks-
félagar við þessari breyttu stöðu
með því að bjóða Framfaraflokkn-
um til samstarfs í stjórnarand-
stöðunni. Hægri flokkurinn von-
ast til þess að það geti auðveldað
flokkunum að mynda hægri stjórn
að loknum kosningum árið 2009.
Núna um helgina var Erna Sol-
berg endurkjörin leiðtogi Hægri
flokksins. Hún hefur verið nefnd
Járn-Erna vegna þess hversu hart
hún þótti ganga fram í ráðherratíð
sinni.
Það gæti haft sitt að segja að
leiðtogar tveggja helstu flokka
hægrimanna í Noregi eru nú
konur, ekki síst ef þessir tveir
flokkar verða samferða í næstu
kosningum.
CARL I. HAGEN Þessi umdeildi stjórnmálamaður lét af formennsku í Framfaraflokknum nú í
byrjun maí. FRÉTTABLAÐIÐ/AFP
Nýr leiðtogi og ný ásýnd
SIV JENSEN Hinn nýi formaður Fram-
faraflokksins er enginn nýgræðingur
í norskum stjórnmálum. Hún hefur
verið varaformaður flokksins í sjö ár
og stefnir núna á forsætisráðherra-
stólinn.
FRÉTTASKÝRING
GUÐSTEINN BJARNASON
gudsteinn@frettabladid.is
Heimild: Hagstofa Íslands
1984
7,
5%
10
,7
%
23
,8
%
10
,7
%
1989
1.-4. ársfjórðungur 2006
1994
1999
24
,1
%
2004
> Hlutfall fíkniefnabrota af tilefnum
fangavistana.
Fyrr á tímum var sárasótt mikill skaðvaldur
hér á landi sem annars staðar í heiminum.
Sjúkdómurinn er núorðið sjaldgæfur hérlendis
og greinast einungis nokkur sárasóttartilfelli
árlega. Sjúkdómurinn er enn til staðar í sumum
Asíulöndum, sums staðar í Afríku, Suður-
Ameríku og jafnvel í Austur-Evrópu. Sums stað-
ar hefur hann verið að færast í vöxt að nýju og
þar á meðal á Norðurlöndunum.
Hvernig smitast sárasótt?
Sárasótt, öðru nafni sýfílis, orsakast af bakt-
eríu (Treponema pallidum). Sárasótt smitast
venjulega um slímhúð kynfæra við samfarir
en getur einnig smitast um aðrar slímhúðir,
svo sem í munnholi og endaþarmi. Dæmi eru
um að smit komist í gegnum húð, til dæmis á
fingrum. Sýkt móðir getur smitað fóstur sitt á
meðgöngu.
Hver eru einkennin?
Sárasótt byrjar sem eitt eða fleiri hörð,
eymslalaus, vessandi sár, 3-10 millimetrar í
þvermál. Sárin koma oft 1-6 vikum eftir smit á
þeim stað sem bakterían komst inn í líkamann.
Oft er erfitt að finna sárið ef það er inni í leg-
göngum, við endaþarminn eða inni í þvagrás
þar sem sárið er oftast sársaukalaust.
Ef engin meðferð er gefin hverfur
sárið af sjálfu sér eftir 3-6 vikur.
Þótt sárið hverfi lifir bakterían samt
áfram í líkamanum. Eftir 1-3 mánuði
kemur sjúkdómurinn oft fram
aftur og þá sem útbrot á húðinni.
Þessu getur fylgt hiti, flökurleiki,
þreyta, liðverkir og hárlos.
Jafnvel þessi einkenni geta horfið
án meðferðar.
Eru fylgikvillar?
Hafi fullnægjandi meðferð ekki
verið gefin á fyrstu stigum sjúk-
dómsins getur bakterían sest
að í ýmsum vefjum líkamans og
valdið þar sjúkdómum síðar á ævinni,
til dæmis hjarta- og taugasjúkdómum.
Smitist fóstur á meðgöngu getur bakt-
erían valdið varanlegum skaða á því.
Hver er meðferðin?
Sárasótt er læknuð með penísillíni sem
oftast er gefið í sprautum í 10-17 daga. Allir
rekkjunautar viðkomandi einstaklings verða að
koma í skoðun þar sem afleiðingar sjúkdóms-
ins geta verið alvarlegar.
Heimild: www.landlaeknir.is
FBL GREINING: SÁRASÓTT
Skæður bakteríusjúkdómur