Fréttablaðið - 22.05.2006, Qupperneq 78

22. maí 2006 MÁNUDAGUR30
menning@frettabladid.is
!
��������������������������������� �����������������������������������������������������
�� ����������������������������������������� ���������� ������������������������������
������������ �������������� �� �����������
�������������� �������� ���������������
����������������������������������
������������������
������ �������������
��������� ��� �������� ����������
���������� ��� �������� ������������
����������������������������������� ��������
��������������� �������� ������������������
������������� �������� ���������
������������� �������� ���������

Kl. 10.00
Sýningar Listasafns Reykjavíkur eru
opnar frá kl. 10-17 alla daga. Á Kjar-
valsstöðum standa yfir sýningar á
verkum Josephs Kosuth og hjónanna
Ilya og Emilia Kabakov sem unnin
voru til minningar um ævintýri H.C.
Andersen.
> Ekki missa af...
Vortónleikum Drengjakórs
Reykjavíkur í Hallgríms-
kirkju á uppstigningardag.
Leiksýningunni Viltu finna
milljón? í Borgarleikhúsinu.
Óborganlegur farsi um 400
milljónir og fólk sem má
ekki vamm sitt vita.
Söngsveitinni I Fagiolini
sem treður upp á Listahátíð
í Reykjavík. Tónleikar í
íslensku óperunni hinn
25. maí.
Á þriðjudagskvöld verður haldin kynning á vegum
Goethe-stofnunarinnar á þýska leikstjóranum og
leikskáldinu René Pollesch. Í húsnæði leiklistar-
deildar Listaháskóla Íslands við Sölvhólsgötu 13
verður leikhúsbíó þar sem sýnt verður úr verkum
hans en inngangsorð flytja Ragnheiður Skúladóttir
og Egill Heiðar Anton Pálsson.
Goethe-stofnunin hefur þegar kynnt leikstjórana
Frank Castorf og Christoph Schlingensief með
sama hætti en allir þessir leikstjórar eiga það sam-
eiginlegt að hafa starfað mikið í Berlínarborg.
René Pollesch fæddist árið 1962 í Friedberg í
Þýskalandi og nam leikhúsfræði í Gießen hjá
Andrzej Wirth og Hans-Thies Lehmann. Hann
tók meðal annars þátt í sýningum Heiner Müller,
George Tabori og John Jesurun. Pollesch er einn af
merkilegustu pólitísku rithöfundum samtímans og
leikstýrir sínum verkum sjálfur en hann hefur unnið
fyrir Volksbühne-leikhúsið í Berlín um árabil, meðal
annars sem listrænn stjórnandi hliðarleikhússins
Prater der Volksbühne frá 2001 og fyrir Berlínar
Ensemble.
Dagskráin hefst kl. 20.00 og er öllum opin.
Goethe kynnir Pollesch
Jóhann Guðmundsson
leggur sitt af mörkum til
íslenskrar matarmenningar
og bindur inn uppskriftir
fyrir framtíðina.
„Þetta er búið að taka mig á þriðja
ár,“ segir Jóhann Guðmundsson,
sem færði á dögunum Kvenna-
sögusafni Íslands nítján mat-
reiðslubækur eftir Helgu Jóns-
dóttur að gjöf en hann safnaði
bókunum saman og batt þær inn
sjálfur. Jóhann segir að allt hafi
þetta byrjað á því að hann batt inn
Mat og drykk eftir Helgu og í
framhaldinu hafi hann byrjað að
leita uppi aðrar bækur Helgu.
„Samtals hafa komið út 36 bækur
eftir Helgu, með endurskoðuðum
prentunum,“ segir Jóhann.
Matarmenningarlegt gildi bóka
Helgu er óumdeilt en Jóhann
hefur ekki síður áhuga á heimild-
argildi þeirra í sögulegum skiln-
ingi. „Helga var skólastjóri Hús-
mæðrakennaraskóla Íslands í
nítján ár og hafði með bókum
sínum mikilvæg áhrif á matar-
menningu Íslendinga. Hún var
með mjög fjölbreytta kennsluskrá
á skólastjórnarárum sínum og
lagði mikið upp úr til dæmis sál-
fræði og háttvísi og var að því
leyti langt á undan sínum sam-
tíma. Hún lagði einnig mikið upp
úr því að landsnytjarnar, í víðasta
skilningi þess orðs, mættu gagn-
ast sem best til heimilishalds.“
Jóhann segist vonast til þess að
bókagjöfin muni gagnast Kvenna-
sögusafninu sem best. „Helga
fæddist árið 1904 og lést 1962 og
þegar maður flettir þessum bókum
sér maður að starf húsmóður á
þessum tíma var flókið og viða-
mikið. Ætli þetta væri ekki kallað
Heimilisrekstur ehf. eða eitthvað
álíka í dag. Helga var 58 ára þegar
hún lést og hún var vafalaust langt
á undan sinni samtíð í skrifum
sínum en hún hvetur til dæmis
fólk til að borða grænmeti og reyn-
ir að benda á hvar hægt sé að nálg-
ast það.“
Matur og drykkur er sjálfsagt
þekktasta verk Helgu en sjálfur
heldur Jóhann mest upp á bókina
160 fiskréttir. „Þetta er eina fisk-
réttabókin og ég batt hana saman
úr slitrum þriggja bóka. Það var
heilmikið mál að ná þessu saman
og ég ákvað því að láta þessa bók
skera sig úr og batt hana í hlíra.“
Jóhann fór alls konar krókaleiðir í
leit sinni að bókum Helgu. „Ég hef
keypt allar bækurnar hennar og
þurfti stundum að elta þær út á
land og hef hringt út um allar
trissur og notið hjálpar góðra
manna á ýmsum stöðum.“ Jóhann
lærði bókband í Félagsmiðstöð
Reykjavíkur undir leiðsögn Hild-
ar Jónsdóttur bókbandsmeistara.
„Starfsfólkið þarna hefur reynst
mér ákaflega vel og ég kann því
öllu bestu þakkir fyrir.“
Það er þó ekki af eintómum
mataráhuga sem Jóhann réðist í
þessa umfangsmiklu bókbands-
vinnu en honum er mikið í mun að
verk Helgu varðveitist og séu
aðgengileg. „Þessar bækur eru
búnar að þjóna tveimur til þremur
kynslóðum og mér finnst að þær
eigi að vera aðgengilegar. Þær
bækur Helgu sem eru til á Þjóðar-
bókhlöðunni eru geymdar niðri í
kjallara og það tekur nokkurn
tíma að fá að komast til að skoða
þær. Þegar ég komst að þessu datt
mér Kvennasögusafnið í hug og
bækurnar verða framvegis
geymdar á skrifstofu safnsins.“
- þþ
Ótal uppskriftir í bandi
JÓHANN GUÐMUNDSSON OG AUÐUR STYRKÁRSDÓTTIR Auður tók Jóhanni fagnandi þegar hann kom færandi hendi með nítján innbundn-
ar matreiðslubækur Helgu Jónsdóttur. MYND/ÞÞ
RENÉ POLLESCH Eftirsóttur og umdeildur leikstjóri.