Réttur


Réttur - 01.06.1915, Síða 12

Réttur - 01.06.1915, Síða 12
- 18 - Hvernig er hægt að hugsa sér grátlegri og óskaplegri árangur af því, sem dásamað hefir verið sem siðmenning Evrópuþjóðanna, sem hefði fyrir markmið fegrun og full- komnun mannlífsins, efling andans og aukning farsældar á jörðunni. Að þessu segjast Evrópuþjóðirnar hafa verið að vinna kynslóð eftir kynslóð, öld eftir öld. Og nú er þetta orðinn árangurinn: hið argasta villimannaæði, þeim mun verra en æði skynlausra rándýra, sem maðurinn hefir meira vit og þekkingu. Menn hafa talið vit og þekkingu sama sem siðmenningu. Nú er sýnt að svo er ekki. Nú er sýnt að þjóðirnar geta verið það, sem kallað er hámentaðar og þó siðlausar. ímyndunarafl vort örmagnast og orkar ekki nándarnærri að ná yfir allar þær hörmungar, kvalir og sví- virðingu eyðileggingarinnar, sem af þessu athæfi leiðir með hverju augnabliki, og skynsemi vorri veitir örðugt að eygja nokkurt vit eða tilgang í slíku. Oss sundlar, því oss finst að allar vorar hugsjónir um réttlæti og sannleika, samúð og drenglund, mannúð og miskunsemi vera sprengdar með vítisvélum hernaðarins og horfnar í púðursvæluna. Enginn skynsamur maður, sem með alvörugefni íhugar þessi voðalegu fyrirbrigði mannlífsins, getur komist hjá að spyrja sjálfan sig: hverjar eru orsakirnar til slíkra óeðli- legra stórbyltinga mannlífsins, sem eru í svo algerðri mót- sögn við það, sem menn hafa talið tilgang allrar þekking- ar og menningar? Hverjar eru orsakir þess, að menningar- starf þjóðanna ber slíka ávexti? Orsakir hljóta að liggja til þess, eins og alls annars. Og þær orsakir verður að finna, ef nokkurntíma á endir að verða þessara óskapa, sem líkj- ast álögum. Menn hafa líka leitað orsakanna og þótst finna þær, en aldrei komið saman um hverjar þær væru. Úr- lausnirnar fara nefnilega eftir lífsskoðun hvers eins, eftir þekkingu hans og skilningi á lögmálum mannlífsins, og — því miður alloft undir aðstöðu hans í mannlífinu, undir því, hvort hann er valdhafi á einhvern hátt, sem hefir feng- in sérréttindi að verja, eða valdlaus auðnuleysingi, sem tel- ur sig eiga rétt að sækja, virkilegan eða meintan. Petta sýnir sagan og dagleg reynsla, Keisarinn, prússnesknr her-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106

x

Réttur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.