Réttur


Réttur - 01.06.1915, Page 31

Réttur - 01.06.1915, Page 31
- 37 - þessir hlutir ekkert giidi. Og það er skipulagsatciði í mann- félaginu nú sem stendur, að sum náttúrugæði hafa sölu- gildi. Fyrir fáeinum þúsundum ára var land jafn sameigin- legt öllum, sem nota vildu, eins og andrúmsloftið er enn, og sjórinn utan landhelgis. Og sölugildi eða markaðsverð náttúrugæða fer eftir því, hvað vinnan getur gerf úr þeim mikið af gagnlegum hlutum. Til að skýra nokkuð betur hvernig vinnan skapar verðið, tek eg eitt einfalt dæmi: í búð nokkurri í Reykjavík fást útskornir smástokkar, sem kosta 13 krónur. Upprunalega eru þeir búnir til í Svisslandi, að miklu leyti með vélavinnu, og kosta tvær krónur komnir til Rvíkur. Þar kaupir tré- skeri stokkana og sker þá út haglega. Hann er tvo daga með hvern grip og selur þá síðan á 12 krónur. Seljandi fær þá eina krónu fyrir sitt ómak, en tréskerinn fimm krón- < ur á dag fyrir vinnuna og er það fremur lítið, þegar litið er á nauðsynlegan undirbúning hans til að geta gert verkið. Hver og einn sem eitthvað hefir unnið að þessum litla hlut fær að lokum eitthvert brot af árstekjum sínum að launum. Og sé vinnan, þó ekki sé nema einn liður í sam- vinnunni, t. d. kaup tréskerans, lækkað svo að hann geti ekki lifað af því, þá hverfur hann úr sögunni eða tekur að stunda aðra atvinnu. Varan hættir þá að koma á markað- inn þar til vinnan er betur borguð, svo að aðrir menn geta staðið við að ganga í spor þeirra, sem frá hurfu. Af þessu dæmi sést, hve iítið sönnunargildi er í orðum hr. J. O. um klaufann, sem ónýtti hlutinn og meira að segja efnið líka. Verðið á stokknum er ekki kaup klaufans, sem að tréskurði kann að vinna, og ekki heldur afburðamanns- ins, serh vinnur á við tvo. Verðið miðast við meðaltal allra þeirra sem verkið vinna. Petta er viðurkent í öllu kaup- gjaldi. Menn við sömu vinnu: Kaupamenn og kaupakonur við slátt, vegavinnumenn, verkstjórar, kennarar, hásetar, prestar, læknar o. s. frv. vinna fyrir ákveðið meðalmanns- kaup. Engir tveir vinna nákvæmlega jafnvel, en um það er ekki hirt. Kaupið er miðað við verk meðalmannsins, við málsverkið. Og þetta kaup er markaðsverð mannsins, verð
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106

x

Réttur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.