Réttur


Réttur - 01.06.1915, Síða 31

Réttur - 01.06.1915, Síða 31
- 37 - þessir hlutir ekkert giidi. Og það er skipulagsatciði í mann- félaginu nú sem stendur, að sum náttúrugæði hafa sölu- gildi. Fyrir fáeinum þúsundum ára var land jafn sameigin- legt öllum, sem nota vildu, eins og andrúmsloftið er enn, og sjórinn utan landhelgis. Og sölugildi eða markaðsverð náttúrugæða fer eftir því, hvað vinnan getur gerf úr þeim mikið af gagnlegum hlutum. Til að skýra nokkuð betur hvernig vinnan skapar verðið, tek eg eitt einfalt dæmi: í búð nokkurri í Reykjavík fást útskornir smástokkar, sem kosta 13 krónur. Upprunalega eru þeir búnir til í Svisslandi, að miklu leyti með vélavinnu, og kosta tvær krónur komnir til Rvíkur. Þar kaupir tré- skeri stokkana og sker þá út haglega. Hann er tvo daga með hvern grip og selur þá síðan á 12 krónur. Seljandi fær þá eina krónu fyrir sitt ómak, en tréskerinn fimm krón- < ur á dag fyrir vinnuna og er það fremur lítið, þegar litið er á nauðsynlegan undirbúning hans til að geta gert verkið. Hver og einn sem eitthvað hefir unnið að þessum litla hlut fær að lokum eitthvert brot af árstekjum sínum að launum. Og sé vinnan, þó ekki sé nema einn liður í sam- vinnunni, t. d. kaup tréskerans, lækkað svo að hann geti ekki lifað af því, þá hverfur hann úr sögunni eða tekur að stunda aðra atvinnu. Varan hættir þá að koma á markað- inn þar til vinnan er betur borguð, svo að aðrir menn geta staðið við að ganga í spor þeirra, sem frá hurfu. Af þessu dæmi sést, hve iítið sönnunargildi er í orðum hr. J. O. um klaufann, sem ónýtti hlutinn og meira að segja efnið líka. Verðið á stokknum er ekki kaup klaufans, sem að tréskurði kann að vinna, og ekki heldur afburðamanns- ins, serh vinnur á við tvo. Verðið miðast við meðaltal allra þeirra sem verkið vinna. Petta er viðurkent í öllu kaup- gjaldi. Menn við sömu vinnu: Kaupamenn og kaupakonur við slátt, vegavinnumenn, verkstjórar, kennarar, hásetar, prestar, læknar o. s. frv. vinna fyrir ákveðið meðalmanns- kaup. Engir tveir vinna nákvæmlega jafnvel, en um það er ekki hirt. Kaupið er miðað við verk meðalmannsins, við málsverkið. Og þetta kaup er markaðsverð mannsins, verð
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106

x

Réttur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.