Réttur - 01.11.1965, Page 19

EINAR OLGEIRSSON :
Fyrir 50 árum
„Vér biðjum ekki um neinar nóðarvcitingar eða sérréttindi, en
vér heimtum réttlæti, eigi aðeins lagalcgt, heldur néttúrlcgt rétt-
læti."
Það var mikil reisn og rík meðvitund um þann boðskap, sem
Réttur skyld.i flytj a, í þessum einkunnarorðum, sem Þórólfur bóndi
í Baldursheimi skráði yfir tímarit sitt, er það hóf göngu sína. Og
það var að vonum. Það var sjálf þjóðfélagsskipanin á íslandi og
víðar um heim, sem sett var á dagskrá sem vandamálið til úrlausnar
af hálfu þessa tímarits. Og ávarpsorðin, er fylgdu, voru dagsett á
Akureyri 1. desember 1915, fyrir réttum fimmlíu árum.
I. JARDVEGURINN OG UPPHAFIÐ.
Auðvaldsskipulag.ið var þá að byrja að hrjóta sér braut á landi
voru, — að umbylta því forna bændaþjóðfélagi, sem hér hafði stað-
ið um aldir.
Þetta skipulag skilgreindi Þórólfur Sigurðsson, ritstjóri Réttar,
svo í upphafsorðunum:
„Ilin jrjálsa samkeppni, sem spratt upp úr kenningum Adam Smiths,
skozka þjóðmegunarfræðingsins, var grundvallarhugsjón og lyftistöng
framfaranna á nítjándu öldinni og alit skipulag félagslífsins og atvinnu-
veganna lilaut að sníðast samkvæmt lögmálum hennar.
Frjálsa samkeppnin hafði líka aðrar afleiðingar, og þær mjög til
þins verra.