Réttur - 01.01.1980, Síða 43

verið þjóðernisstefna, þótt því hafi mest
verið haldið á loft, heldur útþenslustefna
þýskra og fjölþióðlegra auðsamsteypa.
Þetta var engin sönn þjóðernisstefna,
heldur afskræming og misnotkun á eðli-
legri þjóðerniskennd, sem miðar að varð-
veislu þjóðernis, en ekki útþenslu þess.
Og það er líka óhætt að staðhæfa, að
t.d. Bandaríkjamenn upp til hópa hafa
enga sérstaka löngun til að ríkja yfir öðr-
um þjóðum. En þá.verðum við líka að
gera okkur ljóst, að enda þótt forsetar
Bandaríkjanna og þingmenn séu form-
lega kosnir af fólkinu eða hluta þess
(kosningaþátttaka í USA er yfirleitt mjög
lítil), þá eru þeir ekki fulltrúar almenn-
ings. Heldnr eru það ýmsar auðsamsteyp-
ur, sem koma sér saman um frambjóð-
endur eða nánast búa þá til, fjármagna
þá, keppa um þá og stjórna þeim síðan.
En áhugamál þessara auðfélaga eru
heldur ekki beinlínis að ráða yfir öðrum
þjóðum, öðru fólki, (|)etta eru mjög
óþjóðlegir aðilar), heldur yfir auðlindum
annarra þjóða og hagnýtingu þeirra. Og
til pess getur vissulega verið nauðsynlegt
að ráða yfir hugsunarhætti jieiiTa, einsog
líka er reynt og gert á sviði vitundariðn-
aðarins, svosem með alþjóðlegum frétta-
stofum, blaðakosti, kvikmyndum, sjón-
varpsefni, hljómplötum o.s.frv.
Notagildi herstöðva er almennt fólgið
í því:
1) að standa vörð um hagsmuni auð-
samsteypnanna um víða veröld, og
2) þær eru arðvænlegasti markaður fyrir
Iramleiðslu hergagnaverksmiðja, sem
eru t. d. býsna vænn og snar þáttur í
bandarísku atvinnulífi.
Til þess að unnt sé að réttlæta fyrir
skattgreiðendum stöðuga vopnafram-
leiðslu ogláta ríkið, bandarískan almenn-
ing, sífellt kaupa hergögn af verksmiðj-
unum og senda þau til herstöðvanna eða
sem ,,hernaðaraðstoð“, — tii þess þarf
stríðsástand eða a. m. k. stríðsótta. Ann-
aðhvort heitt stríð einsog reyndar hefur
verið stofnað til eftir síðustu heimstyrj
öld í ýmsum ófínni löndum þriðja heims-
ins, svosem Kóreu og Víetnam, eða þá
a. m. k. kalt stríð fyrir okkur hér í fína
heiminum. En kalt stríð hefur í för með
sér vígbúnaðarkapphlaup, þ. e. stöðuga
endurnýjun vopnabúnaðar. Og með því
móti getur framleiðslan lialdið ótrufluð
áfram lengi vel. Stundum verður þó að
auka stríðsóttann verulega, þegar her-
gagnaverksmiðjum er orðið mikið mál
að koma vörum sínum á markað. Þess-
vegna má heldur ekki rýma neinar her-
stöðvar, jafnvel þótt þær hafi lítið sem
ekkert raunverulegt hernaðargildi, því
að með þvi væri verið að viðurkenna, að
þær gætu verið óþarfar, og það væri
hættulegt fordæmi.
Þessi markaðsþörf veldur svo víxlverk-
unum og hugsanlegu samspili í vopna-
framleiðslu stórveldanna. Tortryggilegt
er t. d., að sovésk stjórnvöld setja aldrei
Iram annað en grunnfærnar og frasa-
kenndar skýringar á auknum vígbúnaði
vesturveldanna. En slíkar hugleiðingar
væru efni í aðra langa grein.
Ég tel, að andstæðingar hersetu á Is-
landi hafi yfirleitt og lengst af látið sér
sjást yfir þetta meginatriði: hinar efna-
hagslegu alþjóðlegu forsendur herstöðv-
anna. Sumir marxistar hljóta þó að hafa
skilið þetta. Ég á ekki við þá, sem kunna
marga frasa utanbókar, heldur hina, sem
hafa getað tileinkað sér marxiskan sögu-
skilning, livort sem þeir hafa lesið mikið
eða lítið í Marx og Engels. En hafi þeir
43