Réttur - 01.10.1975, Blaðsíða 50

á árunum 1968—1969, heldur fyrir 1968 —, hafi
verið leystur,"
Þá minnist Dubcek á samskipti flokksins og
óflokksbundinna manna þann stutta tima sem jan-
úarstefnan hafi verið framkvæmd og bendir á hve
menn hafi þá fylkt sér til varnar sósíalismanum I
landinu.
Um samskipti kommúnistaflokka segir hann m.a.:
„Eigi samskipti kommúnistaflokkanna að vera
traust og góð, ætti að hafa í heiðri þá grundvallar-
reglu að lausn innri vandamála flokksins og lands-
ins sé einkaréttur viðkomandi flokks. Ef til vill
ætti að skrá þennan rétt á heims- eða Evrópustefnu
kommúnistaflokkanna. Ályktunin sem stjórn Sov-
étrikjanna samþykkti árið 1965, gæti legið til grund-
vallar.
I samþandi við grundvallarreglurnar um samskipti
kommúnistaflokkanna, ætti ekki að styðja klofn-
ingsstefnu í öðrum kommúnistaflokkum. Með því á
ég við að aðgerðir einstaklinga eða hóps, sem
fyrir sex árum markaði hugmyndir um lausnir á
innri vandamálum okkar á svo mjög annan hátt en
miðstjórn KT, ríkisstjórnin og þjóðþingið, að þar
var krafist vopnaðrar íhlutunar nokkurra ríkja Var-
sjárbandalagsins. Hér visa ég til opinberrar til-
kynningar útgefinni af fréttastofu Sovétríkjanna 21.
ágúst 1968 varðandi ávarp um íhlutun í Tékkósló-
vakíu af hálfu hersveita nokkurra ríkja Varsjár-
bandalagsins."
Um hernaðarbandalög stórveldanna kemst Dub-
cek svo oð orði:
„Það var augljóst þá, og það er jafnvel enn
augljósara nú að tilvist tveggja andstæðra hern-
aðarblakka er mikill farartálmi á framfarabraut
mannkynsins."
í síðasta kafla bréfsins ræðir Dubcek enn nokk-
uð ástæðurnar fyrir ritun bréfsins. Hann hafi ritað
um hugleiðingar sínar um stjórnmál og skoðanir
sínar á þeim. Að lokum bendir hann enn á hver
nauðsyn sé á því að vinna bug á hinu persónulega
valdakerfi, sem sé ósamrýmanlegt grundvallarregl-
um sósialismans, flokksins og mannréttinda.H
BRÉF SMRKOVSKY TIL BRESNJEFS
Hinn 25. júli 1973 ritaði Josef Smrkovsky, einn
nánasti samstarfsmaður Alexanders Dubceks,
Leonid Bresnjev, leiðtoga Kommúnistaflokks Sov-
Smrkovský
étrikjanna, bréf. Fara úr því hér á eftir nokkrir
kaflar. Smrkovský taldi sig þá hafa fengið vit-
neskju um, eins og víðar hefur komið fram, að
ákveðnir aðilar i Sovétrikjunum væru áhyggjufullir
vegna ástandsins i Tékkóslóvakíu og óskuðu eftir
því að hann léti i Ijós álit sitt, t.d. í bréfi til
Bresnjevs.
Við lestur þessara bréfkafla er rétt að menn
hafi í huga að í þessu bréfi gat Smrkovský ekki
komið á framfæri lausnum á nokkrum grundvallar-
vandamálum Tékkóslóvakíu. Hann gat það ekki
vegna þess hve afar mikið tillit hann varð að
taka til aðstæðna og herkænskubragða og Smr-
kovský var stjórnmálamaður í fyllstu merkingu þess
hugtaks.
Heiðraði félagi Bresnjev.
Nú eru meira en fimm ár liðin frá því að ég
hef haft tækifæri til að ræða við yður persónulega.
Ég get ekki látið hjá liða að fylgjast bæði með
þróuninni I landi voru og þróuninni í alþjóðamálum,
einkanlega frumkvæði lands yðar, flokks yðar, sem
258