Morgunblaðið - 02.05.2006, Qupperneq 16

til 1977. Ég kom hingað í æv-
intýraleit, tvítugur stráklingur en
svo kynntist ég konunni minni og
ílengdist hér. Við eignuðumst
þrjá syni og nú á ég bæði afa-
börn og langafabörn og
þau toga í mig. Ég
vil búa í ná-
lægð við
þau.
Konan
mín er löngu dáin
en við skildum á meðan hún var á
lífi og þá flutti ég aftur til Fær-
eyja og ég var þar með skradd-
araverkstæði á Káta horninu í
miðbænum. Þar var mikið að gera
því fólk vildi láta klæðskera af
gamla
skólanum
gera hlutina fyr-
ir sig. En nú er ég kominn á annað
horn og mér finnst gott að sjá hér
til sjávar og hafa Esjuna fyrir
augunum.“
Aðallega í fatabreytingum
„Ég er alveg hættur að sauma
föt, en ég gerði það til margra ár,
enda er ég meistari, lærði svokall-
aðan fyrsta flokks saum hjá Andr-
ési Andréssyni sem var á Lauga-
vegi 3 og ég var með klæðagerð
sjálfur í mörg ár hér á Íslandi.
Núna er ég er fyrst og fremst í
fatabreytingum, stytti buxur,
stytti ermar, stytti jakka, þrengi í
bakið og margt fleira. Ég skipti
jafnvel um rennilása og festi
hnappa almennilega og geri nánast
hvaðeina sem fólk biður um. Hing-
að kemur fólk á öllum aldri, til
dæmis koma margar ungar stúlk-
ur og ég þrengi fyrir þær föt eða
breyti þeim á þann hátt sem þær
vilja. Svo er ég með einn fastan
viðskiptavin sem er 93 ára, mjög
frískur eldri maður sem notar ekki
gleraugu og keyrir bíl.“
Árni segir Færeyinga miklu ró-
legri en Íslendinga. „Hér eru allir
brjálaðir í umferðinni og borgin
hefur þanist svo mikið út frá því
ég bjó hér fyrir 27 árum. Og mörg
gömul hús hafa verið rifin hér í
miðbænum, en ég hef alltaf kunn-
að vel við mig í gamla bænum. Ég
vann árið 1958 hjá Silla og Valda í
Aðalstrætinu þegar ég tók mér
tveggja ára hlé frá saumaskapn-
um. Þá var Mogginn þarna niður
frá og ég kynntist mörgum sem
unnu þar. Það var góður tími.“
Daglegtlíf
maí
 FATABREYTINGAR | Árni Gærdbo skraddari
styttir buxur meðan beðið er
Skraddarinn
á horninu
Morgunblaðið/Ásdís
Árna Gærdbo leiðist aldrei í vinnunni.
Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
Skraddarinn á horninu
Vatnsstíg 11
sími 552 5540
Best er að koma akandi upp
Vatnsstíginn að Skraddarahorninu
Morgunblaðið/Ásdís
Færeyskt sauða-
horn sem lengi
hefur fylgt Árna.
Ein af mörgum saumavélum sem
Árni notar á vinnustofu sinni.
„ÉG HEF unnið sem skraddari
alla mína starfsævi og vil ekki
gera neitt annað. Á meðan ég hef
nógu góða sjón til að sjá hvað ég
er að gera, þá verð ég í þessu.
Mér finnst skemmtilegt að vera
skraddari og ég nenni ekki að
hætta,“ segir Færeyingurinn Árni
Gærdbo sem opnaði verkstæði sitt
á horni Vatnsstígs og Lindargötu
um áramótin síðustu, þar sem
hann býður upp á alls slags fata-
breytingar. „Ég er nýfluttur aftur
til Íslands eftir tuttugu og sjö ára
hlé, en ég bjó hér á landi frá 1951
NÝLEG rannsókn bendir til þess
að í heila þeirra sem láta stjórn-
ast af kaupæði sé bilun í mik-
ilvægu ákvarðanatökusvæði heil-
ans. Greint er frá niðurstöðum
þessarar bandarísku rannsóknar
í Sunday Times og þar kemur
fram að ákvarðanir um hvað eigi
að kaupa og hvað ekki séu í
rauninni teknar á örlitlu svæði í
heilanum, aftan við augun.
Camillo Padoa-Schioppa,
taugalíffræðingur, stjórnaði
rannsókninni sem fór m.a. þann-
ig fram að heilastarfsemi apa var
könnuð um leið og þeim var boð-
ið að velja á milli greipsafa og
appelsínusafa í mismunandi
magni. Aparnir völdu venjulega
greipsafann en völdu appels-
ínusafann frekar þegar a.m.k.
þrisvar sinnum meira magn var í
boði. Vísindamennirnir komust
að því að mismunandi svæði í
heilanum koma við sögu þegar
smekkur er mótaður, en þegar
ákveðið er að breyta um val eins
og í apatilrauninni, eru það örfá-
ar taugafrumur í heilasvæðinu á
bak við augun sem stýra ferð-
inni. Lítið ör eða skemmd á því
svæði getur haft mikil áhrif á
kaupgleði fólks og þegar inn-
kaupin jaðra við kaupæði eða má
flokka sem verslunarfíkn, má
álykta sem svo að um einhverja
vanhæfni á því svæði sé að ræða,
að sögn vísindamannanna. Það
getur einnig átt við þegar um
aðra fíkn er að ræða. Spilafíkn
hefur t.d. verið tengd þessu
svæði.
Bandaríska sálfræðingafélagið
hefur komist að þeirri niðurstöðu
að kaupæði sé ekki geðröskun.
Hins vegar hefur kaupæði verið
skilgreint sem nokkurs konar
fíkn sem tengist litlu sjálfs-
trausti. Einnig hefur mikið verið
rætt um óteljandi valkosti sem
neytendum standa til boða og
þar geta niðurstöður áðurnefndr-
ar rannsóknar varpað ljósi á um-
ræðuna.
Sumar rannsóknir hafa sýnt að
of mikið vöruúrval fælir neyt-
endur frá og nýlega kom í ljós að
Marks & Spencer verslunin jók
söluna m.a. vegna þess að val-
kostum var fækkað.
Kaupæði vegna
bilunar í heila
 RANNSÓKN
ALÞJÓÐAHEILBRIGÐISSTOFNUNIN WHO hefur
breytt vaxtarkúrfum og ráðgjöf varðandi brjóstagjöf
m.a. vegna þess að gildandi meðaltöl um þyngd ung-
barna hafa verið reiknuð út frá þyngdaraukningu barna
sem fá pela, að því er fram kemur í forsíðufrétt Svenska
Dagbladet. Jafnvel er talið að vaxtarkúrfurnar sem gilt
hafa undanfarin fjörutíu ár hafi lagt sitt af mörkum til
aukinnar tíðni offitu meðal barna. Nýjar vaxtarkúrfur
hafa nú verið gefnar út af WHO og ráðgjöfin hljóðar
upp á að best sé að ungbörn fái eingöngu brjóstamjólk í
sex mánuði. Vaxtarkúrfur eru títtnefndar í ungbarna-
eftirliti víða um heim og ljósmæður og hjúkrunarfræð-
ingar kunna þær upp á sína tíu fingur. Kúrfurnar eru
leiðbeinandi þegar kemur að því að athuga hvort ung-
börn þyngist eðlilega á fyrstu vikum og mánuðum æv-
innar og á grundvelli þeirra hefur foreldrum stundum
verið ráðlagt að gefa börnum sínum pelaábót þar sem
þau þyngist ekki nægilega af brjóstamjólkinni einni
saman.
Af þessum sökum hafa ýmsir foreldrar fundið fyrir
streitu og áhyggjum vegna þess að börnin þeirra fylgja
ekki vaxtarkúrfunum, ekki síst mæður sem hafa
kannski haldið að þær mjólki ekki nóg. Orsökin er að
vaxtarkúrfurnar voru gerðar út frá meðalþyngd-
araukningu barna sem nærðust á pelamjólk en það er
ávísun á hraðari þyngdaraukningu en ef uppistaðan er
brjóstamjólk. Sofia Zwedberg, ljósmóðir og brjóstagjaf-
arráðgjafi við Karolinska sjúkrahúsið í Stokkhólmi, seg-
ir í SvD að tenging geti verið á milli barnaoffitu og nær-
ingarvenja í frumbernsku vegna þess að eðlishvöt
þeirra er trufluð á þessu skeiði. Hún segir of mikla
áherslu lagða á vaxtarkúrfurnar. Eðlilegt sé að brjósta-
börn séu aðeins undir meðalkúrfunni við fjögurra mán-
aða aldur en þau nái því síðar. Ef börnum líði vel og séu
frísk eigi ekki að trufla náttúrulegt ferli með ábótum.
Rannsókn á vegum WHO leiddi í ljós að börn sem ein-
göngu fá brjóstamjólk vaxi eins og best verður á kosið.
Nýju kúrfurnar eru byggðar á þeirri rannsókn sem
byggir á gögnum frá 8.000 ungbörnum í sex löndum.
Eingöngu
brjóstamjólk
í hálft ár
 BRJÓSTAGJÖF
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
LYF VIÐ beinþynningu getur
einnig veitt vörn gegn brjósta-
krabbameini. Í Svenska Dagbladet
er greint frá nýrri bandarískri
rannsókn á tæplega 20 þúsund mið-
aldra konum sem leiddi þetta í ljós.
Niðurstöðurnar benda til þess að
lyfið Evista, sem notað hefur verið
gegn beinþynningu, gefi sama ár-
angur og lyfið Tamoxifen, með
minni aukaverkunum en hið síð-
arnefnda. Bæði lyfin virka á þann
hátt að þau hindra áhrif östrogens á
brjóstvefinn. Fyrri rannsóknir hafa
sýnt að Tamoxifen minnkar hættu á
að fá brjóstakrabbamein um 50%.
Lyfið getur haft aukaverkanir en
þær eru sjaldgæfar.
Konunum, öllum í áhættuhópi
fyrir brjóstakrabbamein, var skipt í
tvo hópa þar sem annar hópurinn
tók Tamoxifen og hinn Raloxifen
sem er annað heiti á Evista. Ætl-
unin var að fylgja konunum eftir í
fimm ár en niðurstöðurnar eftir
fjögur ár voru svo jákvæðar að
rannsókninni var hætt og konunum
gefinn kostur á að skipta yfir í
Raloxifen síðasta árið. Brjósta-
krabbamein greindist í næstum
jafnmörgum konum í báðum hóp-
unum. Hins vegar fengu mun færri
blóðtappa eða leghálskrabbamein í
Raloxifen-hópnum og hættan á að
fá augnsjúkdóminn, sem er sjald-
gæf aukaverkun Tamoxifens, var
mun minni.
Beinþynningarlyf gegn krabbameini?
 HEILSA