Morgunblaðið - 08.06.2006, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 8. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
VANRÆKSLUSYND
Það er ein af vanrækslusynd-um núverandi ríkisstjórnarað hafa ekkert gert til þess
að skapa íslenzku viðskiptalífi eðli-
legt starfsumhverfi við breyttar að-
stæður. Fyrir nokkrum misserum
fóru fram nokkrar umræður um
nauðsyn þess og nefnd var sett á
stofn til þess að undirbúa slíka lög-
gjöf. Morgunblaðið var í hópi
þeirra, sem gerðu sér vonir um að
starf þeirrar nefndar mundi skila
einhverjum árangri.
Það fór á annan veg. Nefndin
skilaði áliti, sem hafði takmarkaða
þýðingu. Á grundvelli þess nefnd-
arálits var samþykkt löggjöf á Al-
þingi sem skiptir nánast engu máli.
Nú líður að þingkosningum. Þær
fara fram alla vega innan árs ef
ekki fyrr vegna ástandsins innan
Framsóknarflokksins, þar sem allt
hefur farið úr böndum, þrátt fyrir
vel útfærð áform fráfarandi for-
sætisráðherra og nánustu sam-
starfsmanna hans.
Fyrir næstu þingkosningar þarf
að gera þessi mál upp og stjórn-
málaflokkarnir verða að svara því,
hvort þeir ætli að sitja auðum hönd-
um eða hefjast handa.
Staðan er þessi: Á örfáum árum
hefur íslenzkt viðskiptalíf gjör-
breytzt. Í sjálfu sér er allt gott um
það að segja. Stórar fyrirtækja-
samsteypur hafa orðið til. Þær hafa
haft aðgang að meira fjármagni en
menn hafa séð áður í þessu landi.
Lengi vel var ómögulegt að skilja
hvaðan þessir peningar komu.
Svarið við því kom í ljós í vetur. Ís-
lenzku bankarnir hafa notfært sér
hagstæðar aðstæður á erlendum
fjármálamörkuðum til þess að taka
miklar upphæðir að láni, alla vega á
íslenzkan mælikvarða. Þessa pen-
inga hafa þeir endurlánað til þeirra
aðila, sem hafa verið umsvifamestir
í hlutabréfakaupum og fyrirtækja-
kaupum hér á landi og erlendis, auk
þess sem þeir hafa aukið umsvif sín
í öðrum löndum í krafti þessara
peninga.
Hér er um svo miklar fjárhæðir
að ræða, að segja má að viðskipta-
samsteypurnar geti keypt hvað
sem fyrir verður enda hafa þær
verið ósparar á að gera það.
Í hnotskurn má segja, að málið
snúizt um það hvort fyrirtækja-
samsteypurnar fái óhindrað að
kaupa upp Ísland allt. Þá verða það
ekki bara trillukarlar og minni út-
gerðir, sem verða leiguliðar hjá
stórútgerðunum heldur verða hinir
almennu borgarar leiguliðar hjá
stórfyrirtækjunum. Viljum við slíkt
samfélag?
Morgunblaðið hefur leyft sér að
halda því fram, að við viljum það
ekki. Og þess vegna hefur blaðið
barizt fyrir því í mörg ár, að sett
verði löggjöf, sem komi böndum á
stóru fyrirtækjasamsteypurnar
hér. En talað fyrir daufum eyrum
bæði stjórnarflokka og stjórnar-
andstöðuflokka. Talsmenn stórút-
gerðanna finna hvernig landið ligg-
ur og hafa nú uppi kröfur um að
afnumið verði auðlindagjald í út-
gerð, sem farið var af stað með fyr-
ir nokkrum árum á svo hófsaman og
sanngjarnan hátt að það kallar á
sérstaka tegund af ósvífni að krefj-
ast þess að það verði afnumið.
Það er stutt í kosningar og nú er
tímabært að hefja þessar umræður
á ný. Fyrir skömmu féllu dómar í
svonefndu Enron-máli. Það liðu
fimm ár frá því að rannsókn máls-
ins hófst og þar til fyrstu dómar
féllu. Hins vegar brást Bandaríkja-
þing snarlega við þegar málið kom
upp. Á ótrúlega skömmum tíma var
sett ný og afar ströng löggjöf um
reikningsskil fyrirtækja, sem gerir
stjórnendum þeirra, endurskoð-
endum og viðskiptabönkum erfið-
ara um vik að féfletta hluthafana
eins og stjórnendur Enron gerðu
með aðstoð fyrrgreindra aðila. Eitt
íslenzkt fyrirtæki a.m.k. verður að
starfa á grundvelli þessarar lög-
gjafar en það er Íslenzk erfðagrein-
ing vegna þess að fyrirtækið er
skráð á hlutabréfamarkaði í Banda-
ríkjunum.
Alþingi Íslendinga hefur því mið-
ur ekki brugðizt jafn snögglega við
breyttum aðstæðum í viðskiptalíf-
inu og Bandaríkjaþing gerði. Al-
þingi hefur verið máttlaust í um-
fjöllun sinni um þessi mál og það
hefur ríkisstjórnin líka verið.
Hvers vegna er viðbragðsleysi Al-
þingis og ríkisstjórnar algjört? Eru
þingmenn og ráðherrar hræddir
við þessar stóru fyrirtækjasam-
steypur? Þora þessir aðilar ekki að
grípa til aðgerða sem eru í þágu al-
mennings og verða áreiðanlega
ekki svo íþyngjandi fyrir stóru fyr-
irtækin að þau þurfi að kvarta um
of? Enda horfa þau nú meir og meir
til annarra landa, þar sem löggjöf
er reyndar á margan hátt stífari en
hér.
Hvaða hagsmunir eru það, sem
stjórnmálaflokkarnir eru að vernda
með aðgerðaleysi á þessu sviði? Af
hverju má ekki setja íslenzkum
stórfyrirtækjum starfsreglur með
sama hætti og tíðkast í öðrum lönd-
um?
Í þingkosningunum er það afl at-
kvæða sem ræður úrslitum en ekki
afl peninganna. Almenningur á Ís-
landi hefur engan áhuga á að gerast
leiguliðar hjá nokkrum stórfyrir-
tækjum, sem hafa höfuðstöðvar í
London, þótt íslenzk séu. Það er
þessi almenningur, sem ræður úr-
slitum um það hvaða stjórnmála-
flokkar ganga með sigur af hólmi í
næstu kosningum og hvers konar
ríkisstjórn verður mynduð.
Það er tímabært fyrir stjórn-
málaflokkana að átta sig á því, að
þeir verða krafðir sagna fyrir
næstu þingkosningar um afstöðu
sína til þessara mála. Og það þarf
ekki mikið til þess að þetta stóra
mál verði eitt af stærstu málum í
kosningabaráttunni, sem í síðasta
lagi verður háð næsta vetur og vor
– og kannski fyrr.
Íslensku menntaverðlaunin voruveitt í annað sinn í gær við hátíðlegaathöfn í Hjallaskóla í Kópavogi, enverðlaunin voru fyrst veitt í fyrra.
Til verðlaunanna var stofnað af Ólafi
Ragnari Grímssyni, forseta Íslands, á
grundvelli hugmynda sem hann kynnti í
nýársávarpi 1. janúar 2005, en þar sagði
hann verðlaunin einkum verða bundin við
grunnskólastarfið. „Enda hvað mikilvæg-
ast að rækta þar garðinn og skapa sam-
stöðu, sem dugir um langa framtíð.“
Í samtali við Morgunblaðið segir Ólafur
Ragnar það hafa vakið athygli sína á
ferðalögum um landið og í heimsóknum
sínum til grunnskóla jafnt í smærri sem
stærri byggðarlögum hversu mikill sköp-
unarkraftur ríki í grunnskólum landsins,
bæði meðal nemenda og kennara. „Mér
hefur fundist að athyglin hafi kannski um
of verið á öðrum skólastigum á síðari ár-
um og því finnst mér nauðsynlegt að
vekja rækilega athygli á því að grunnur-
inn að framhalds- og háskólanámi er lagð-
ur í grunnskólanum.
Þar ræðst kannski meira en margir
halda hvernig okkur muni vegna sem þjóð
á komandi áratugum,“ segir Ólafur Ragn-
ar og tekur fram að heimsóknir hans í
byggðarlögin og starfið í tengslum við Ís-
lensku menntaverðlaunin hafi sannfært
hann um það að gífurlegur árangur hafi
náðst í grunnskólastarfinu á undanförn-
um árum og að kennarar og skólastjórar
vítt og breitt um landið hafi verið að gjör-
breyta grunnskólastiginu í samræmi við
bæði nýja tækni, breyttan tíðaranda og
nýja heimsmynd. „Íslensku menntaverð-
launin eru ekki bara hugsuð sem viður-
kenning heldur líka sem þakkargjörð til
þeirrar fjölmennu sveitar sem hefur gert
grunnskólann
segir Ólafur R
Veitt voru ve
skiptast þau þa
1. Skólar se
eða farsælu s
Ártúnsskóli í R
Augljóst að miki
ur ríkir í grunn
Forseti Íslands afhenti í gær
Íslensku menntaverðlaunin
2006 við hátíðlega athöfn í
Hjallaskóla í Kópavogi. Verð-
launin voru veitt í fjórum
flokkum og voru verðlauna-
hafar þær Sólveig Sveins-
dóttir, Íris Róbertsdóttir og
Sólrún Harðardóttir, auk Ár-
túnsskóla í Reykjavík.
Silja Björk Huldudóttir tók
verðlaunahafa tali.
Sólveig Sveinsdóttir, kenn-ari í Laugarnesskóla, var ígær verðlaunuð fyrir far-sælt ævistarf. Í umsögn
dómnefndar segir m.a. að Sólveig
hafi næman skilning á nemendum
sínum og þörfum þeirra og njóti
mikils trausts nemenda og for-
eldra. Hún leggi sig fram um að
flétta saman hinar hefðbundnu
námsgreinar, mikilvæg grunngildi
lífsins og að henni sé annt um að
vekja börnin til vitundar um móð-
urmál sitt, umhverfi og náttúru.
Sólveig hefur frá því hún lauk
kennaraprófi árið 1968 fyrst og
fremst starfað sem kennari yngstu
barnanna í grunnskólum. Lengst af
hefur hún starfað við Laugarnes-
skóla, en þar hefur hún kennt sl.
aldarfjórðung. Aðspurð hvers
vegna kennarastarfið hafi orðið
fyrir valinu sem ævistarf segir Sól-
veig valið raunar hafa staðið á milli
þess að verða kennari, ljósmóðir
eða fara í íslenskunám. „Við fórum
nokkuð margar bekkjarsysturnar
saman í Kennaraháskólann, en þá
tók námið aðeins eitt ár. Raunar
hafði ég alltaf hug á að fara í frek-
ara nám að því loknu, en ég fór hins
vegar fljótlega að kenna og síðan
féll mér það bara svo vel að ég hef
enn ekki lagt þetta á hilluna,“ segir
Sólveig og tekur fram að sér finnist
starfið eiginlega verða skemmti-
legra með hverju árinu.
Yngstu börnin miklir
gleðigjafar
Spurð hvað að hennar mati ein-
kenni góðan kennara segir Sólveig
mikilvægt að vera samkvæmur
sjálfum sér og reyna ávallt að koma
til móts við hvern og einn nemenda
eftir fremsta megni. „Maður getur
hins vegar aldrei farið fram úr
sjálfum sér í starfinu. Maður verð-
ur ávallt að fylgja sínum hug-
myndum og setja efnið fram á sinn
hátt. Einnig verður maður að vera
reiðubúinn að spila kennsluna svo-
lítið af fingrum fram, því það er
ekki hægt að skipuleggja allt í
þaula,“ segir Sólveig, sem var
stödd í skólaheimsóknum á Eng-
landi ásamt fleira starfsfólki Laug-
arnesskóla þegar blaðakona náði
tali af henni. „Við erum að skoða
hér útivistarsvæði fyrir ungu kyn-
slóðina þar sem hún getur fengið
að njóta sín við alls konar rann-
sóknir og útileiki.“
Sólveig hefur sem fyrr sagði
helgað sig yngstu kynslóði
starfi sínu og segir yngstu
ótrúlega mikla gleðigjafa.
einstaklega einlægir og san
þjóðfélagsþegnar. Þau gleð
sífellt hvern morgun sem m
kemur. Oftast koma þau hl
á móti mér á morgnana og
mér fagnandi. Ég held að þ
ekki margar starfsstéttir s
slíkar móttökur þegar mæ
vinnu. Þannig að ég held a
ekki hægt að hugsa sér bet
meira gefandi starf.“
Aðspurð segir Sólveig al
nokkrar breytingar hafa o
skólastarfinu í tímans rás.
hún fyrst og fremst að áðu
hafi starfið og kennslan ve
miklu fastmótaðri en nú, m
annars vegna hefðarinnar
aaaaaaa
Starfið verður
skemmtilegra
með hverju árinu
„VIÐ starfsmenn skólans höf-
um ávallt reynt að standa
okkur sem allra best og viljað
leggja okkur fram um það að
gera betur í dag en í gær og
jafnframt stefnt að því að
gera enn betur á morgun,“
segir Ellert Borgar Þorvalds-
son, skólastjóri Ártúnsskóla í
Reykjavík, en skólinn hlýtur
verðlaun í flokki skóla sem
sinnt hafa vel nýsköpun eða
farsælu samhengi í fræðslu-
starfi. Ellert Borgar hefur
gegnt starfi skólastjóra allt
frá stofnun skólans árið 1987
og hefur því fylgt eftir þróun
skólastarfsins ásamt starfs-
fólki sínu. Í dag eru nem-
endur Ártúnsskóla um 180 í
1.–7. bekk og starfsmenn
skólans eru um fjörutíu og
þar af eru 22 kennarar.
Aðspurður hvaða áhrif Ís-
lensku menntaverðlaunin hafi
fyrir íslenskt skólakerfi svar-
ar Ellert Borgar því til að
þau, ásamt öðrum viðurkenn-
ingum, hafi jákvæð áhrif í þá
átt að vekja athygli á því
hversu gott starf sé unnið í
skólum landsins. „Það má
segja að skólastarfið sé dag-
leg ögrun og ekki þýðir ann-
að en að takast á við hana og
leggja til skipulagðrar atlögu
ásamt sínu ágæta starfsfólki.“
Að sögn Ellerts Borgars er
í Ártúnsskóla lögð sérstök
áhersla á lífsleikni og jákvæð
gildi. Bendir hann á að ýmsar
hefðir og siðir skapi þá skóla-
menningu sem sé kjölfesta í
starfi skólans. „Nemendur
eru virkir þátttakendur í f
breyttu starfi skólans sem
vonandi eflir sjálftraust
þeirra og jákvæðni. Þar m
nefna sönglíf, föstudags-
samveru þar sem foreldra
koma í heimsókn, íþrótta-
daga, menningarvökur, út
vistardaga, afa- og ömmu-
daga, skólabúðir,
jólaskemmtanir og þjóðer
isdaga. Síðast en ekki síst
ur verið stofnað innan skó
ans nemendafélagið Félag
ungmenna í Ártúnsskóla
(FUÁ), en það stendur fyri
fjölbreyttu starfi, s.s. spur
ingakeppni allra árganga
knattspyrnu- og körfubolt
móti.“
Ellert Borgar leggur
áherslu á að markvisst sé
unnið að því að foreldrar g
Nemendur Ártúnsskóla ta
Ávallt stefnt að