Morgunblaðið - 10.02.2007, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SUNNUDAGINN 14. janúar
2007 birti Morgunblaðið ályktun frá
félagsfundi Barnageðlæknafélags
Íslands sem send hafði verið til Sivj-
ar Friðleifsdóttur heilbrigð-
isráðherra nokkrum vikum fyrr.
Birting yfirlýsingarinnar var í
tengslum við umfjöllun blaðsins um
húsnæðis- og rekstrarvanda Barna-
og unglingageðdeildar LSH
(BUGL). Í yfirlýsingu barnageð-
læknanna segir að augljóst ætti að
vera „að sérfræðiþjónusta verður
einungis veitt af viðurkenndum sér-
fræðingum. Þess vegna hefur það
vakið furðu félagsins að heilbrigð-
isráðherra hefur tekið þá ákvörðun
að vísa frumgreiningu og meðferð
vægari geð- og hegðunarvandamála
hjá börnum á höfuðborgarsvæðinu
að 18 ára aldri til Miðstöðvar heilsu-
verndar barna. Engin sérfræðiþekk-
ing á sviði barna- og unglingageð-
lækninga er við stofnunina. Og
félagsfundurinn mótmælir þess
vegna „þeirri leið sem ráðherra hef-
ur valið að fara með því að flytja
barna- og unglingageðlækningar til
starfsmanna sem hafa ekki formlega
menntun eða starfsreynslu í geðheil-
brigðismálum barna og unglinga.“
Félag sérfræðinga í klínískri sál-
fræði (FSKS) tekur undir ályktun
fundarins um að sérfræðiþjónusta
ætti einungis að vera veitt af við-
urkenndum sérfræðingum, en gagn-
rýnir annars vegar fullyrðingar um
að við greiningu og meðferð geð- og
hegðunarvandamála þurfi nauðsyn-
lega að vera til staðar sérfræðiþekk-
ing á sviði barna- og unglingageð-
lækninga og hins vegar að á Miðstöð
heilsuverndar barna í Reykjavík sé
ekki að finna starfsmenn sem hafa
formlega menntun eða starfsreynslu
í geðheilbrigðismálum barna og
unglinga.
Stjórn Félags sérfræðinga í klín-
ískri sálfræði vill benda á að með
ályktun barnageðlæknanna sé verið
að dusta rykið af gömlum og úrelt-
um stjórnunarháttum sem staðið
hafa geðheilbrigðisþjónustunni í
landinu meira fyrir þrifum en verið
til framdráttar. Ályktun fundarins
snýst um hagsmunagæslu starfs-
stéttarinnar og er ekki leiðbeinandi
um nútímaleg og fagleg vinnubrögð.
Látið er að því liggja að læknar með
sérfræðileyfi í barnageðlækningum
sé eina fagstéttin sem tekið geti
ábyrgð á greiningu og meðferð
barna og ungmenna með geðrask-
anir og þar af leiðandi sé ótækt að
starfandi sé þjónustukjarni sem
ekki lúti þeirra ábyrgð og stjórn.
Með þessum hætti geta barna- og
unglingageðlæknar ekki eignað sér
greiningu og meðferð barna og ung-
linga með geðræn vandamál.
Félag sérfræðinga í klínískri sál-
fræði vill benda á nokkur atriði sem
mikilvægt er að hafa til hliðsjónar
þegar teknar eru ákvarðanir um
skipulag geðheilbrigðisþjónustu
hvort sem hún á við börn eða full-
orðna:
1) Ýmsar fagstéttir koma að með-
ferð og greiningu geðrænna vanda-
mála hjá börnum og unglingum. Má
þar nefna lækna, hjúkrunarfræð-
inga, sálfræðinga, félagsráðgjafa,
iðjuþjálfa og þroskaþjálfa. Faglegar
áherslur í grunnámi þessara starfs-
tétta eru ólíkar og engin nálgun er
betri eða réttari en önnur. Engin ein
fagstétt býr yfir þeirri heildarsýn í
geðheilbrigðisfræðum að hún geti
vegna þess talist vera hin útvalda
stétt og beri því að hafa ábyrgð fram
yfir allar aðrar stéttir á geðheil-
brigðisþjónustunni. Slík ábyrgð er
frekar lagaleg, en fagleg. Eðlilegra
og í anda nútíma stjórnunarhátta er
að ýta undir samvinnu þessara fag-
stétta undir stjórn fólks sem til
þeirra verka hefur lært.
2) Samkvæmt reglugerð frá 1990
öðlast sálfræðingur sérfræðiréttindi
eftir að hafa uppfyllt víðtæk skilyrði
um nám og starfreynslu í a.m.k.
fjögur og hálft ár eftir að hafa hlotið
embættispróf. Sálfræðingur getur
öðlast sérfræðiviðurkenningu á fjór-
um sviðum: Klínískri sálfræði
(barna eða fullorðinna), uppeldis- og
skólasálfræði, fötlunarsálfræði og
vinnu- og skipulagssálfræði. Að und-
anskildum vinnu- og skipulags-
sálfræðingum starfa ofantaldir sér-
fræðingar við greiningu og meðferð
í geðheilbrigðis-, félagsmála- og
skólakerfinu.
3) Sálfræðingar hafa þróað og
rannsakað mats- og greiningartæki
sem eru notuð við greiningu geð-
ræns vanda og við val meðferð-
arúrræða. Vandaðar geðgreiningar
geðlækna eru gjarnan að verulegu
leyti byggðar á greiningum sálfræð-
inga sem hlotið hafa sérstaka þjálf-
un og tilskilin leyfi til að nota þessi
matstæki.
4) Í meðferðarstarfi nota sálfræð-
ingar aðferðir sem byggjast á sál-
fræðilegum lögmálum og sem hafa
verið árangursmældar. Það með-
ferðarform sem helst er mælt með í
dag, hugræn atferlismeðferð, nota
sálfræðingar með góðum árangri
eftir tveggja ára þjálfunarnám. Full-
yrða má að sálfræðingar nota öflug
meðferðarúrræði fyrir börn, ung-
linga og foreldra, úrræði sem m.a.
geðlæknar vísa skjólstæðingum sín-
um gjarnan á.
5) Eðlilegt er að geðheilbrigð-
isþjónusta sé í boði á fleiri stigum en
á bráða- og sérfræðisviði. Á þessu
sviði hefur álag verið mikið síðustu
árin, samanber barna og unglinga-
geðdeildina, m.a. vegna þess að önn-
ur úrræði hafa verið takmörkuð.
Auka þarf vægi grunnþjónustunnar
í geðheilbrigðisþjónustunni eins og
t.d. við heilsugæsluna og í skólakerf-
inu. Þar þarf að skapa aðstæður svo
hægt sé að sinna frumgreiningu og
forvinnu þegar um flóknari geðræna
kvilla er að ræða og meðferð við
vægari tilfellum. Því ber að fagna
ákvörðun heilbrigðisráðherra að
vísa frumgreiningu og meðferð væg-
ari geð- og hegðunarvandamála hjá
börnum á höfuðborgarsvæðinu að 18
ára aldri til Miðstöðvar heilsuvernd-
ar barna, en þar starfa m.a. klínískir
sálfræðingar með formlega mennt-
un og mikla starfsreynslu varðandi
geðheilbrigðismál barna og ung-
linga.
Stjórn Félags sérfræðinga
í klínískri sálfræði.
Athugasemd við ályktun um geðheil-
brigðismál barna og unglinga
DÓMSMÁLARÁÐHERRA Ís-
lands dundaði sér við það á blogg-
síðu sinni þann 21. janúar sl að
vara lesendur Morgunblaðsins al-
varlega við því að lesa greinaflokk
minn um Venesúela,
sem undanfarið hefur
birst í Lesbókinni, þar
sem ég væri „gam-
alkunnugur komm-
únisti“.
Orðið kommúnisti
heyrði ég fyrst, barn
á skólavelli, er hópur
stráka króaði mig af
og argaði í sífellu:
Pabbi þinn er komm-
únisti. Ég vissi ekki
hvað þetta orð merkti
en það var augljóslega
eitthvað hræðilegt.
Orðið negldi mig nið-
ur á staðnum. Senni-
lega hefði ég sokkið í
jörð nema hvað ég sá
allt í einu glettinn föð-
ur minn fyrir mér og
svo kom kappinn hann
stóribróðir minn aðvíf-
andi og flæmdi í burtu
ófreskjurnar. Hegðan
þessara stráka átti
sér náttúrulega eðli-
legar skýringar. Þeir
áttu foreldra. Faðir
minn hafði skömmu áður náð sæti
sem fulltrúi sósíalista í bæjarstjórn
Hafnarfjarðar, þess gróna krata-
veldis. Kratar sátu í ríkisstjórn
sem beygt hafði sig undir banda-
ríska hersetu hér, þvert á vilja
meirihluta þjóðarinnar. Það hent-
aði sumum mönnum vel er sátu í
ríkisstjórninni að gleypa hrátt of-
sóknaræði McCarthys og nota það
til að þagga niður í þeim sem þeir
töldu á einhvern hátt ógna hags-
munum sínum og faðir minn var
einn þeirra sem urðu fyrir þessu
æði.
Sennilega var það þennan sama
vetur sem honum var sagt fyr-
irvaralaust upp störfum á Reykja-
víkurflugvelli og varð atvinnulaus
svo mánuðum skipti. Ég áleit lengi
vel að ástæðan hefði verið sú að
hann tók þátt í stofnun félags flug-
vallarstarfsmanna og var fyrsti for-
maður þess. Kratar hefðu staðið á
bak við það. En nú virðist önnur
skýring komin í ljós í þeim gögn-
um sem Guðni Th. Jóhannesson og
Þór Whitehead hafa dregið fram
um þessa tíma. Í Þjóðmálagrein
Þórs kemur fram heimild fyrir því
að dómsmálaráðuneytið íslenska
hafi, að undirlagi Bandaríkja-
stjórnar, safnað gögnum og skráð
lista yfir „hættulega“
Íslendinga; þá mátti
ekki ráða eða átti að
reka úr vissum störf-
um á vegum ríkisins
og féll flugvall-
arstarfsemi þar undir.
Tel ég allt benda til
þess að áðurnefnd
uppsögn föður míns á
Reykjavíkurflugvelli
eigi rót sína að rekja
til þeirra lista. Af
þeim ástæðum hef ég
nú ritað bréf til Páls
Hreinssonar, for-
manns úrskurð-
arnefndar um upplýs-
ingamál. Þar spyrst
ég fyrir um téða lista
og hvort nafn föður
míns kunni að vera
meðal nafna þess fólks
er íslenska ríkið, að
undirlagi erlends ríkis,
beitti atvinnuofsókn-
um vegna skoðana á
þessum tíma. Of-
annefnd ummæli um
sjálfa mig á bloggsíðu
dómsmálaráðherra hafa sömuleiðis
knúið mig til að spyrjast fyrir um
það hvort starfssvið nefndarinnar
fáist ekki víkkað og það einnig
rannsakað hvort dómsmálaráðu-
neytið haldi enn lista yfir stjórn-
málaskoðanir fólks?
Það skal tekið fram að í dag fell-
ur mér það ekki illa að Björn
Bjarnason skuli sjá rautt og arga
þegar minnst er á mig. Graf-
alvarlegt mál er það hins vegar að
í lýðræðisríki í upphafi 21. aldar
skuli í starfi dómsmálaráðherra
sitja eftirlegustrákur úr kalda
stríðinu sem ekkert hefur lært á
langri ævi og dundar sér við það á
síðkvöldum að skrá niður hverja
hann telur vera „hættulega“ og
hverja ekki er skrifa í dagblöð.
Dómsmálaráð-
herra sér rautt
María Kristjánsdóttir gerir at-
hugasemd við skrif Björns
Bjarnasonar á bloggsíðu hans
» Orðið komm-únisti heyrði
ég fyrst, barn á
skólavelli, er
hópur stráka
króaði mig af og
argaði í sífellu:
Pabbi þinn er
kommúnisti.
María Kristjánsdóttir
Höfundur skrifar leiklistargagnrýni í
Morgunblaðið og er annars leikstjóri
m. meiru.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
MIKIÐ hefur verið skrifað um
byggingarlóðina Miðskóga 8, Álfta-
nesi. Eiganda lóðarinnar hefur verið
synjað um byggingarleyfi á lóð
sinni, þrátt fyrir að byggingarleyf-
isumsókn sé í samræmi við lög og
reglur og lóðin samþykkt sem bygg-
ingarlóð.
Ljóst er að bygging á lóðinni rýr-
ir útsýni og umhverfisleg gæði lóðar
forseta bæjarstjórnar en það var
augljóst þegar forsetinn reisti sitt
hús.
Forseti bæjarstjórnar, Kristján
Sveinbjörnsson, fullyrðir í röksemd-
um sínum fyrir því, að ekki skuli
byggt á lóðinni Miðskógum 8, sé
ekki af eigingirni eða hags-
munagræðgi, heldur sé hann að
gæta hagsmuna íbúa Álftaness. Við
höfum búið að Miðskógum 16 í þrjá-
tíu ár og var okkar hús byggt eftir
sama deiliskipulagi og gildir um um-
rædda lóð á Miðskógum 8. Við íbúar
við Miðskóga höfum ekki óskað
breytinga á því ágæta deiliskipulagi,
sem umhverfissinninn Guðmundur
Kr. Kristinsson arkitekt gerði. Auk
þess skal haft í huga að Miðskógar
eru fullbyggðir að frátöldum tveim-
ur lóðum og því nokkuð seint að
hugleiða að breyta deiliskipulagi nú.
Eftir að hafa lesið skrif ættingja
Kristjáns Sveinbjörnssonar (Morg-
unblaðið 13. janúar 0́7 „Bréf til
blaðsins“ „Um lóð á Álftanesi“)
blöskrar okkur, íbúum að Mið-
skógum 16, gerræðisleg framganga
forseta bæjarstjórnar Álftaness,
sem hefur staðið yfir í mörg ár, þar
með talin málsókn á hendur ætt-
ingja sinna, sem hann tapaði bæði
fyrir héraðsdómi sem og Hæsta-
rétti. Þar að auki leyfir forsetinn sér
að stelast inn á lóð Henriks Thor-
arensens og ráðast þar í fram-
kvæmdir, auðvitað án tilskilinna
leyfa sveitarfélagsins.
Þá er raunalegt að fylgjast með
hvernig skipulagsnefnd, bæj-
arstjórn og bæjarstjóri hafa stutt
forseta bæjarstjórnar i þessu sið-
leysi og lögleysu.
Okkur er það ljúft að fullvissa
þig, Henrik E. Thorarensen, eig-
anda byggingarlóðarinnar að Mið-
skógum 8, að við bjóðum þig og fjöl-
skyldu þína velkomna að
Miðskógum 8. Þessi lóð þín er ein af
bestu lóðum á Álftanesi, íbúar eru í
mjög nánum tengslum við náttúr-
una, fjöruna og fuglalífið. Síðustu
daga hafa tveir selir flatmagað á
steinum í tjörninni.
Við höfum þá trú að réttlætið
sigri og pólitík geti ekki haft þetta
mál undir verndarvæng sínum
áfram.
JYTTE og
BJARNI FRÍMANNSSON,
Miðskógum 16, Álftanesi.
Byggingarlóðin að Mið-
skógum 8 á Álftanesi
Frá Jytte og Bjarna Frímannssyni:
Jytte og Bjarni Frímannsson
AÐ UNDANFÖRNU hafa dekkja-
naglar verið nokkuð til umræðu og
þá m.a. vegna þess að þeir spæna
upp malbiki. Við það myndast ör-
fínt ryk sem hangir í loftinu vegna
þess hve kornin eru smá. Kornin
geta komist inn í blóðrás manna
gegnum öndunarveginn og valdið
ýmsum kvillum, allt frá nefrennsli
uppí krabbamein. Þegar dekkj-
anaglar voru fyrst búnir til, fyrir
ca. 50 árum, voru snjódekk að
verða til og nöglunum bætt við til
að auka gripið. Á þessum árum
voru nánast allir bílar með aft-
urdrifi og tromlubremsum. Vegna
afturdrifsins voru bílarnir svo léttir
að aftan að þeir gátu spólað í sára-
litlum halla en þá björguðu oft
naglarnir.
Tromlubremsur virka þannig að
þegar stigið er á pedalann færðust
bremsuborðarnir út í skálarnar og
viðnámið milli borða og skálar
þrýsti borðunum að skálinni. Þann-
ig bjuggu bremsurnar til megnið af
kraftinum sem þurfti til að bremsa.
Tromlubremsur virkuðu vel á
þurru malbiki en gátu verið stór-
hættulegar við allar aðrar að-
stæður. Til að bæta úr þessu var
farið að nota diskabremsur. Með
þeim var bremsukrafturinn í beinu
hlutfalli við þrýstikraftinn á
bremsupedalann og bílstjórinn gat
nú ráðið heilmiklu um það hvernig
hann hægði á sér. Svo kom örtölv-
an, hún var tengd bremsukerfinu í
bílunum og virkaði þannig að ef
einhver hjól snerust hægar en önn-
ur þá létti tölvan á þeim. Bremsu-
getan er með því hámörkuð. Svona
búnaður er kallaður ABS. Sá er
þetta ritar eignaðist nýlegan bíl í
ársbyrjun 2002. Sá er framdrifinn
með ABS. Bíllin var á „radial“-
sumardekkjum. Vegna þess að veð-
ur var hlýtt og þurrt voru ekki sett
strax undir vetrardekk. Svo kom
snjór og hálka, allt gekk prýðilega
á sumardekkjum allt árið. Haustið
2005 (eftir 3 ár án óhappa) sögðu
skoðunarmennirnir að mynstrið í
dekkjunum væri orðið of grunnt.
Voru þá sett undir ný vetrardekk
að framan og sumardekk að aftan.
Það eina sem þetta breytti var að
nú var léttara að komast gegnum
snjóruðninginn inn á lóð. Þegar
heiðskírt er á vetrum geislar yf-
irborð jarðarinnar varma út í geim-
inn. Þar sem vegir eru lagðir yfir
hraunfyllingar sem eru gott ein-
angrunarefni og hafa litla varma-
rýmd getur yfirborðið kólnað hratt
og dregur til sín raka úr loftinu
sem verður að ís. Þekktastur svona
staða er Kúagerði þar sem rakt loft
frá sjónum getur myndað hálku-
blett snemma hausts löngu áður en
leyfilegt er að nota nagladekk.
GESTUR GUNNARSSON,
Flókagötu 8, Reykjavík.
Naglar
Frá Gesti Gunnarssyni: