Morgunblaðið - 18.02.2007, Blaðsíða 25

hugsað upphátt
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 2007 25
Ein helsta ástæða þess að Ís-lendingar hafa á ýmsum svið-um náð undraverðum árangri
á alþjóðavísu þrátt fyrir að vera álíka
margir og íbúar einnar götu í stór-
borg, er fólgin í sjálfstrausti. Það má
jafnvel segja að þetta sjálfstraust sé
mikilvægasta auðlind þjóðarinnar.
Vissulega getur þetta sama sjálfs-
traust stundum birst sem fáránleg
kokhreysti, afkáraleg sjálfumgleði
og botnlaus dýrkun og upphafning
hér heima á fólki, athöfnum og af-
urðum, sem alls ekki ná meðalstaðli í
stærra samhengi.
En því má engu að síður slá föstu
að í hvert sinn sem Íslendingar ná
góðum árangri úti í heimi, er sjálfs-
traust verulegur hluti af skýring-
unni, því í samanburði við millj-
ónaþjóðir er hlutfall Íslendinga í
fremstu röð í ýmsum greinum alger-
lega andstætt öllum líkindareikn-
ingi.
Fræg er sú líking sem einhver er-
lendur gestur notaði eitt sinn á hinu
íslenska kvikmyndavori, er hann
líkti íslenskri kvikmyndagerð við bý-
flugu. Staðreyndin væri sem sé sú að
væri hið búttaða skordýr vegið og
metið vísindalega væri hægt að
sanna að það gæti alls ekki flogið, en
flugan sjálf hefði bara ekki hugmynd
um það og flögraði því áhyggjulaus
áfram. Sama ætti við um kvik-
myndagerð landans. Samkvæmt öll-
um rauntölum væri ógjörningur að
stunda hana, en íslenskir kvik-
myndagerðarmenn vissu það greini-
lega ekki.
Þessa líkingu má yfirfæra á ýmis
svið þar sem Íslendingar láta til sín
taka á alþjóðavettvangi, að minnsta
kosti sem viðhorf margra erlendra
kunnáttumanna til fyrirbærisins. Til
að sigrast á tölfræðinni, rökhugs-
uninni og líkindunum telja þeir
gjarnan að Íslendingar njóti þess of-
urmáttar sem felst í sælli vanþekk-
ingu á eigin takmörkunum. Við sjálf
kjósum frekar að líta á það sem
sjálfstraust. Hið rétta er auðvitað að
hvort tveggja getur átt hlut að máli,
en við skulum halda okkur við sjálfs-
traustið að sinni.
Hvaðan sprettur þá þetta sjálfs-
traust sem fleytir hæfileikaríkum Ís-
lendingum jafnlangt og raun ber
vitni í harðri samkeppni við urmul
jafnflinkra útlendinga? Jú, það
sprettur af nokkuð eðlilegu stolti af
eigin þjóð, sögu, menningu og landi.
Íslendingar eru jú þjóð sem lifað hef-
ur af ótrúlegar hörmungar og áþján
án þess að bugast og án þess að glata
tungu sinni og menningu, en stendur
keik eftir, fjölmennari þjóðum til eft-
irbreytni. Eins er landið fagurt og
mikilfenglegt, einkum ósnortin víð-
ernin, jöklar, fjöll, hraun, fossar,
fljót og spúandi hverir. Eða þannig
var það að minnsta kosti.
En á síðustu árum hafa hlutirnir
breyst hratt. Fortíðin er að vísu enn
hin sama, sagan blasir enn víða við.
En hvað með landið? Hvað verður
um hið bráðnauðsynlega sjálfstraust
ungra Íslendinga á erlendri grund,
þegar myndir af hinu eitt sinn stór-
brotna landi, flæða um heiminn og
birta nýjan sannleik, sannleik fullan
af raflínum og möstrum, þvers og
kruss, í stað ósnortinna víðerna, af
leirbrúnum uppistöðulónum í stað
flúða, fossa og kynngimagnaðra
gljúfra, af eiturspúandi álverk-
smiðjum þriðja heimsins í stað þekk-
ingariðnaðar og skapandi atvinnu-
vega framtíðarinnar í þróuðum
ríkjum.
Þá verður erfitt að segjast vera
frá Íslandi og láta það hljóma eins og
hinn eina sanna tón. Það verður hjá-
róma píp fólks frá fámennu landi á
eftirnýlendustigi, þar sem ráðamenn
keppast um að falla kylliflatir fyrir
gylliboðum auðhringa með blóðuga
slóðina á eftir sér um allan heim og
lifa og hrærast í eigin draumsýnum
um eilífar valdaklíkur og auðkeypt
atkvæði. Eins og skáldið sagði: Hvað
er þá orðið okkar starf?
Landið var fagurt og frítt
Sveinbjörn I. Baldvinsson
SANDUR MÖL
FYLLINGAREFNI
WWW.BJORGUN.IS
Sævarhöfða 33,
112 Reykjavík,
sími 577 2000
Allur hagna›ur af sölu plastpoka merktum Pokasjó›i rennur
til uppbyggjandi málefna, en Pokasjó›ur, sem á›ur hét
Umhverfissjó›ur verslunarinnar, veitir styrki til umhverfis-
menningar-, íflrótta- og mannú›armála.
Bæ›i einstaklingar og félagasamtök geta sótt um styrki
úr sjó›num.
Styrkir úr
Pokasjó›i
pokasjodur.is M E R K I U M U P P B Y G G I N G U
Frestur til a› sækja um styrk úr Pokasjó›i
rennur út 16. mars n.k.
Umsóknum skal skila› á www.pokasjodur.is
en flar eru allar uppl‡singar um sjó›inn,
fyrirkomulag og styrki.
A›eins er hægt a› sækja um á heimasí›u
sjó›sins og skal umsókn send í sí›asta lagi
á mi›nætti flann 16. mars n.k.
UMSÓKNARFRESTUR
RENNUR ÚT 16. MARS