Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
HLUTHÖFUM bandaríska dag-
blaðsins The New York Times er
skipt í tvo hópa. Annars vegar eru
þeir, sem fá að eiga og ráða, hins veg-
ar þeir, sem bara fá að eiga. Stór hluti
síðara hópsins gerði uppreisn þegar
aðalfundur var haldinn í vikunni.
Sjónarmiðum hans og óánægju með
það hvernig blaðinu er stýrt var kom-
ið á framfæri, en atlögunni var
hrundið og völd hans ekki aukin.
Tvær stéttir hluthafa
Hlutabréfum í blaðinu er skipt í A-
flokk og B-flokk. Ochs-Sulzberger-
fjölskyldan á 89% bréfanna í B-flokki
og þeim fylgja þau forréttindi að ráða
yfir 70% stjórnar útgáfunnar. Eig-
endur bréfa í A-flokki, geta hins veg-
ar aðeins kosið 30% stjórnar. Þeir
vilja að reglum verði breytt og bréfin
gerð jafnrétthá.
Helsta gagnrýnin á rekstur The
New York Times hefur komið frá
fjárfestingarbankanum Morgan
Stanley. Hassan Elmasry, stjórnandi
í bankanum, hefur gagnrýnt fjárfest-
ingarstefnu eigenda blaðsins og með-
al annars komið því til leiðar að eignir
hafa verið seldar og arðgreiðslur
hækkaðar. Stuðningsmenn núver-
andi fyrirkomulags segja hins vegar
að verði því hrundið verði há gæði
blaðamennsku og fréttaflutnings
blaðsins úr sögunni.
Elmasry tókst í fyrra að telja eig-
endur 30% af hlutabréfum í A-flokki
á að hunsa aðalfundinn. Í ár gerði
hann betur. Eigendur 42% hluta-
bréfa í A-flokki hunsuðu aðalfundinn,
sem var haldinn á þriðjudag.
Á fundinum voru hins vegar þeir
fjórir fulltrúar, sem hluthafar A-
bréfa eiga rétt á í stjórn, endurkjörn-
ir. Þeir styðja Ochs-Sulzberger-fjöl-
skylduna og þykir það bera styrkri
stöðu hennar vitni þrátt fyrir gagn-
rýni stórs hóps hluthafa.
Fá dagblöð í heiminum standa The
New York Times á sporði. Vitaskuld
hefur blaðið átt sínar lægðir, en það
hefur einnig risið hátt og þegar á
heildina er litið er ferill þess glæsi-
legur. Áhrif blaðsins ná langt út fyrir
upplag þess og oft hefur það verið
ráðamönnum óþægur ljár í þúfu.
Styrkur The New York Times liggur
ekki síst í því hversu víða blaðið getur
leitað fanga. Nú hefur hins vegar
harðnað á dalnum hjá blaðinu og
hlutabréfin lækkað í verði. Þar er
The New York Times ekki eitt á báti.
Allir blaðaútgefendur í Bandaríkjun-
um eiga í erfiðleikum. Blaðaútgáfa
hefur hins vegar ávallt verið mjög
arðbær þar í landi og þau blöð, sem á
annað borð hafa haldið velli, hafa ver-
ið rekin með miklum hagnaði, þótt
eitthvað hafi dregið úr honum.
Stuðningur úr óvæntri átt
Það fyrirkomulag, sem er á hluta-
bréfaeign í útgáfufyrirtæki The New
York Times, sem einnig gefur út The
Boston Globe, er ekki einsdæmi í
Bandaríkjunum. Eign nokkurra
blaðaútgáfna er með sama hætti,
meðal annars The Washington Post
og Dow Jones & Co., sem gefur út
The Wall Street Journal.
Það vakti því athygli þegar á
mánudag – daginn fyrir aðalfundinn
– birtist grein í The Wall Street Jo-
urnal eftir Donald E. Graham, fram-
kvæmdastjóra The Washington Post
Co. og son Katherine Graham heit-
innar, sem var útgáfustjóri The
Washington Post svo áratugum
skipti. Graham tók í greininni vara
fyrir því að láta undan þrýstingnum
um að breyta hlutabréfafyrirkomu-
laginu. Hvers vegna?
„Vegna þess að yrði hlutabréfafyr-
irkomulaginu breytt myndi biðröð
áfjáðra kaupenda í að kaupa fyrir-
tækið myndast á svipstundu. Enginn
gæti sagt nei. Í röðinni yrðu fjárfest-
ingarfyrirtæki, milljarðamæringar
með blásið sjálfsálit, alþjóðleg fjöl-
miðlafyrirtæki í leit að frægum eign-
um og margir fleiri,“ skrifaði hann.
„Og hver myndi bjóða hæst? Kannski
eigandi með prinsipp, sem léti sér
annt um velferð The New York Tim-
es og The Boston Globe, sem væri
tilbúinn að reita vini sína reglulega til
reiði eins og góð dagblöð gera og
tilbúinn til að eyða peningum og taka
aðra áhættu til að viðhalda blaðinu
eins og Sulzberger-fjölskyldan. Eða
kannski yrði sá, sem býður, eitthvað
allt annað.“
Graham sagði að ekki væri tryggt
að nýr eigandi The New York Times
myndi verja meira en 200 milljónum
dollara í að reka fréttadeild eða
Hluthafauppreisn hrundið
Höfuðstöðvarnar Þótt harðnað hafi á dalnum hjá The New York Times
hefur blaðið yfirleitt verið rekið með drjúgum hagnaði.
Í HNOTSKURN
»Adolph Ochs keypti TheNew-York Times 1896 er
það stóð höllum fæti og gerði
að áhrifamesta blaði heims.
»1971 fékk blaðið í hendurPentagon-skjölin sem
sýndu mat Bandaríkjastjórnar
á hinni stöðunni í Víetnam.
»Ákveðið var að birta skjöl-in þótt lögmenn segðu að
það gæti sett blaðið á hausinn
og eigendurna í fangelsi.
»Þeir höfðu meiri áhyggjuraf viðbrögðum lesenda, en
ákvörðunin varð heilli kynslóð
blaðamanna innblástur.
FJÖLMIÐLAR»
Hópur hluthafa í The New York Times hugðist fá hlutabréf sín metin til jafns við hlutabréf fjölskyld-
unnar sem stjórnað hefur blaðinu frá upphafi en varð að láta í minni pokann
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
YAO Ming fer ekki fram hjá neinum
þegar hann gengur inn á körfubolta-
völl. Leikmenn liða í bandarísku
körfuboltadeildinni, NBA, eru vissu-
lega hávaxnir, en Yao gnæfir yfir þá
flesta. Hann er 2,29 m á hæð, aðeins
fimm sentimetrum lægri en Svarf-
dælingurinn Jóhann risi Pétursson.
Yao er geðþekkur ungur maður
og hógværðin skín af honum. En
álagið á honum er gríðarlegt. Hann
er eini kínverski atvinnumaðurinn í
NBA og þekktasti íþróttamaður As-
íu. Heimafyrir er fylgst með hverri
einustu hreyfingu á körfuboltavell-
inum.
Sagt er að hálf kínverska þjóðin
hafi fylgst með þegar hann lék sinn
fyrsta NBA-leik. Þótt Yao hafi ekki
sýnt mikil tilþrif þegar hann byrjaði
að æfa var honum ætlað að spila
körfubolta. Hann var beinlínis get-
inn í því skyni.
Ferill Yaos í NBA hófst árið 2002
og nú þegar hefur hann verið valinn
fimm sinnum í stjörnulið deild-
arinnar. Um þessar mundir er lið
hans, Houston Rockets, í fyrstu um-
ferð úrslitakeppninnar og leikur á
móti Utah Jazz. Þegar blaðið fór í
prentun var staðan 2-1 fyrir Hou-
ston, en fjórði leikur liðanna fór
fram í nótt. Í vetur skoraði hann að
meðaltali 25 stig í leik og tók 9,4 frá-
köst, en í þeim þremur leikjum, sem
liðið hefur leikið í úrslitakeppninni,
hefur hann skorað 27 stig að með-
altali og tekið 12 fráköst.
Framleiddur í Kína
Yao hlýtur að vera eini atvinnu-
maðurinn í NBA, sem fyrir utan
skatta þarf að gjalda sérstakan ætt-
jarðartoll. Fimm til átta hundraðs-
hlutar af launum hans renna til kín-
verska körfuknattleikssambandsins.
Árslaun Yaos eru nú um 32 milljónir
dollara, en það er kannski engin
furða að kínverskum yfirvöldum
finnist þau eiga eitthvað í leikmann-
inum. Segja má að hann hafi ekki
bara fæðst í Kína, heldur sé hann
framleiddur í Kína.
Móðir Yaos heitir Fang Fengdi.
Hún er 1,88 metrar á hæð og var í
eina tíð körfuboltastjarna í Kína.
Hæðar sinnar vegna var hún á unga
aldri tekin í íþróttabúðir. Í fyrstu
hafði hún engan áhuga á körfubolta,
en varð brátt fyrirmyndarleik-
maður, þótt sjálf hefði hún helst vilj-
að syngja og dansa. Hún varð Asíu-
meistari með kínverska landsliðinu
1976 og var fyrirliði þess um árabil.
Þegar bakverkir bundu enda á
feril hennar á íþróttavellinum var
henni gerð grein fyrir því að enn
gæti hún gert skyldu sína fyrir land
og þjóð. Hún skyldi ala barn. Da
Fang eða „Stóra“ Fang eins og hún
var kölluð hafði aldrei kysst strák
eða farið á stefnumót enda voru
stefnumót bönnuð í kínverska
íþróttakerfinu og íþróttamenn
máttu ekki giftast fyrr en þeir annað
hvort hættu eða urðu 28 ára. Stjórn-
völd höfðu einnig ákveðið með hverj-
um Fang ætti að eignast barn. Yao
Zhiyuan var einnig körfubolta-
leikmaður. Í tvö ár höfðu þau æft á
sama æfingasvæðinu, en lítið sem
ekkert kynnst. Yao er 2,08 metrar á
hæð. Lagt var að þeim að ganga að
eiga hvort annað og var þeim sagt að
Kommúnistaflokkurinn hefði lýst yf-
ir velþóknun sinni á þeim ráðahag.
12. september 1980 fæddist þeim
drengur á Þjóðarsjúkrahúsi sex í
Sjanghæ. Hann var 58 cm á hæð og
rúmar 20 merkur.
Sonurinn vakti foreldrunum gleði
Engar tilvilj-
anir á bak við
Yao Ming
Reuters
Kínverski risinn Yao Ming teygir sig eftir frákasti. Hann er besti körfuknattleiksmaður sem Kína hefur alið og
þegar hann spilar finnur hann fyrir þrýstingi og væntingum fjölmennustu þjóðar heims.
Þegar kínverski risinn gengur inn á
leikvöllinn er fylgst grannt með í Kína
SVIPMYND»