Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 96

SUNNUDAGUR 29. APRÍL 119. DAGUR ÁRSINS 2007
Heitast 20 °C | Kaldast 8 °C
 S- og SA-átt. Létt-
skýjað f. norðan og
austan, skýjað með
köflum S- og V-lands.
» 8
ÞETTA HELST»
Tengivagn með olíu valt
 Tengivagn olíubíls valt á Öxna-
dalsheiði í gær. Lítilræði lak af olíu á
veginn, en nauðsynlegt var að dæla
úr tönkum tengivagnsins svo hægt
yrði að reisa hann við. Veginum var
lokað á meðan aðgerðin stóð yfir.
Engan sakaði en ekki er vitað um til-
drög slyssins. » Forsíða
700 samningar
 Réttindastofa Eddu útgáfu hefur
gengið frá samningum fyrir hönd ís-
lenskra höfunda forlagsins um út-
gáfu á skáldverkum þeirra erlendis
fyrir upphæð sem nemur hundr-
uðum milljóna króna, frá því hún var
sett á laggirnar árið 2000. Gerðir
hafa verið um sjö hundruð samn-
ingar fyrir hátt á fjórða tug höfunda
í rúmlega 40 löndum. » Forsíða
„Hljóðdeyfandi“ malbik
 Æskilegt er að skoða kosti „hljóð-
deyfandi“ malbiks að mati Kjartans
Magnússonar borgarfulltrúa. Um-
rædd malbiksgerð er þynnri og hef-
ur grófari yfirborðsflöt en hefð-
bundið bik. » 2
Kjarvalshús til sölu
 Húsið sem byggt var yfir Jóhann-
es Kjarval listmálara af íslensku
þjóðinni á sínum tíma og hann bjó
aldrei í er auglýst til sölu í Morg-
unblaðinu í dag, en húsið hefur verið
í einkaeigu undanfarna tæpa tvo
áratugi. Það stendur á Selbraut á
sunnanverðu Seltjarnarnesi og er
um 450 fermetrar að stærð. » 4
SKOÐANIR»
Ljósvakinn: Mjólkurbú á kaffihúsi
Staksteinar: Þjóðsagan um útgjöldin
Forystugreinar: Reykjavíkurbréf |
Of mikið sagt?
UMRÆÐAN»
Fleiri vinna í leikskólum
Fyrsta álið framleitt
Atvinnu- og raðauglýsingar
Vammlausir vitringar
Hvers konar framtíðarsýn?
Sjálfstæðisflokkurinn er ofmetinn
Alþingismenn, sveitarstjórnarmenn
ATVINNA»
TÓNLIST»
Spinal Tap kemur saman
á ný í London. » 90
Hvað myndu helstu
mikilmenni Íslands-
sögunnar blogga
um? Baggalúts-
menn vita svarið við
því. » 86
VEFSÍÐA»
Ef Jón Sig.
bloggaði
KVIKMYNDIR»
Barnvænn Fjalaköttur
um helgina. » 86
TÓNLIST»
Trent Reznor er ekki af-
kastamikill maður. » 92
Þýska útgáfan Morr
Music heldur merkj-
um íslenskrar tón-
listar á lofti og gefur
meðal annars út
Seabear. » 87
Morr mærir
múm
TÓNLIST»
reykjavíkreykjavík
5 6 9 1 1 0 0
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is
Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is | sími 5691100
mbl.is: netfrett@mbl.is
5 6 9 0 9 0 0 0 0 0 9 0 0
Morgunblaðið bíður
eftir þér þegar þú
vaknar á morgnana
SPARIÐ HELMING MEÐ ÁSKRIFT
Í LAUSASÖLU 300 ÁSKRIFT 2650 HELGARÁSKRIFT 1600 PDF Á MBL.IS 1700
VEÐUR»
» VEÐUR mbl.is
»MEST LESIÐ Á mbl.is
1. Maðurinn í Hveragerði er látinn
2. Fannst liggjandi í blóði sínu
3. Hveragerði: Húsráðanda sleppt
4. Liggur enn þungt haldinn
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
og Baldur Arnarson
„ÞETTA er fyrst og fremst staðfesting á því sem
menn hafði grunað um þessi tengsl,“ segir Magn-
ús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræðingur um
nýja rannsókn á áhrifum jarðhræringa sem klufu
Grænland frá Vestur-Evrópu fyrir um 55 millj-
ónum ára á veðurfar á jörðinni. Greint er frá rann-
sókninni í tímaritinu Science og segir Magnús
hana merkilegt framlag til jarðfræðinnar.
Geysilegt magn hrauns streymdi fram úr mött-
ulstróki og er eldvirkni hér á landi afleiðing þessa.
„Þetta snýst um það að menn sjá merki um
mjög mikla hlýnun í um 100.000 ár fyrir um 55
milljónum ára. Á sama tíma, þó yfir heldur lengra
tímabil, voru gríðarleg eldgos og mikil eldvirkni
þar sem nú er Norður-Atlantshaf. Það er á þeim
tíma sem Grænland brotnaði frá Vestur-Evrópu
og N-Atlantshafið byrjaði að myndast.
Menn hafði lengi grunað að þessir tveir atburð-
ir væru á einhvern hátt tengdir. Það sem þessir
höfundar hafa gert er að sýna fram á að þetta ger-
ist ótvírætt á sama tíma. Eldvirknin hefur haldist
síðan, þó í minna mæli sé, og þessir atburðir eru
upphafið að myndun Íslands.“
Að sögn Magnúsar er talið að kvika hafi troðist
inn í kolefnisrík sjávarsetlög og losað kolefni og
aðrar gróðurhúsalofttegundir út í andrúmslofið og
hið aukna magn lofttegundanna orsakað hlýnun.
Breytti rigningarmynstri
Haffræðilegar mælingar hafa gefið vísbending-
ar um gríðarmikla loftslagshlýnun á þessu tíma-
bili og jafnframt sýna jarðfræðirannsóknir að
mikil eldgos urðu á nokkurn veginn sama tíma.
Vísindamenn hafa hins vegar ekki getað sýnt fram
á bein tengsl þar á milli fyrr en nú.
Þessi atburður breytti rigningarmynstri, olli
því að höfin urðu afar súr og heit og drap allt að
50% allra djúpsjávarlífvera. Hlýrra loftslag varð
jafnframt til þess að hestar og önnur spendýr
gátu leitað nýrra landa, m.a. ferðast yfir til Norð-
ur-Ameríku, og mögulega skapaði það grundvöll
fyrir þróun prímatanna. Þetta umbreytingaskeið
– sem kallað hefur verið Paleocene-Eocene
Thermal Maxium – náði hámarki á 100.000 árum
og það tók svo önnur 100.000 ár fyrir loftslagið að
ná jafnvægi á ný. Vísindamenn hafa hins vegar
deilt um hvað hafi valdið þessu umbreytinga-
skeiði; en ekki er langt síðan menn uppgötvuðu
þessar breytingar, það gerðist snemma á síðasta
áratug.
Hamfarir ollu hlýnun
 Sýnt fram á tengsl mikillar eldvirkni fyrir 55 milljónum ára og hlýindaskeiðs
 Magn kolefnis í andrúmsloftinu stórjókst  Upphafið að myndun Íslands
Í HNOTSKURN
»Robert Duncan, prófessor við ríkishá-skólann í Oregon, segir að glóandi
hrauntungur hafi „bakað“ lífræn efni þegar
Grænland klofnaði frá Vestur-Evrópu og
þannig sent gróðurhúsalofttegundir út í
andrúmsloftið.
»Lýsti hann þessum efnum sem „túrbó-hleðslu“ sem hraðaði loftslagshlýn-
uninni til muna.
»Rannsóknin var birt í tímaritinuScience á föstudag.
SALIR Alþing-
is fengu yfir-
halningu á dög-
unum þegar
húsgagna-
hönnuðurinn
Leó Jóhanns-
son var fenginn
til að hanna
stóla og borð fyrir 1. og 2. hæð Al-
þingishússins, að þingsalnum und-
anskildum. Meðal verka Leós á Al-
þingi má nefna stór og smá borð með
glerplötum sem í eru grafin nöfn
goða sem sátu í Lögréttu, æðstu
stofnun Alþingis á þjóðveldisöld. Á
einu borðanna má svo sjá kort af
Þingvöllum eins og þeir líta út í dag
sem og hvernig þeir eru taldir hafa
litið út á tímum Lögréttu.
Bera nafn með rentu
og eru þægilegri til setu
Sólveig Pétursdóttir, fráfarandi
forseti Alþingis, kynnti hina nýju
hönnun og sagði að gömlu húsgögnin
í húsinu hefðu verið orðin æði ósam-
stæð.
Jóhanna Sigurðardóttir þingmað-
ur prófaði nýju húsgögnin og leist
vel á. Henni fannst nýir hæg-
indastólar bera nafn með rentu og
vera þægilegri til setu en forver-
arnir. | 90
Prýðileg
húsgögn
á Alþingi
HARALDUR Auðbergsson frá
Eskifirði var úti í garði við Lagar-
ásinn á Egilsstöðum og vökvaði tré
og jurtir í vorblíðunni í gær. Hann
er föðurbróðir þeirra Sigurðar Óla
Jónssonar sem hafði tekið sér vökv-
unarkönnu í hönd og Auðbergs
Jónssonar, þess með garðslönguna,
en þeir bræður búa á Reyðarfirði
og voru í heimsókn hjá afa sínum
og ömmu.
Spáð er góðu veðri fyrir austan.
„Það er hlýr loftmassi yfir land-
inu og hlýtt og gott veður fyrir
norðan og austan,“ segir Kristín
Hermannsdóttir, veðurfræðingur
hjá Veðurstofunni. „Við spáum því
að það verði frekar léttskýjað á
Norður- og Austurlandi og hitinn
geti farið í allt að 20 gráður seinna í
dag og á morgun.“
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Hugað að gróðrinum í blíðunni