Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 54

54 SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Mallorca
25. maí og 1. júní
frá kr. 49.990
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Bjóðum nú síðustu sætin til Mallorca í lok maí og byrjun júní
á frábæru tilboði. Bjóðum einstök kjör á gistingu á hinu
vinsæla Las Gaviotas íbúðahóteli í Alcudia. Frábærar íbúðir
sem bjóða góða staðsetningu og frábæran aðbúnað í
sumarfríinu. Njóttu lífsins á þessum vinsæla áfangastað á
Las Gaviotas íbúðahótelinu.
Verð kr.59.990
Netverð á mann , m.v. 2 fullorðna saman í
íbúð m/1 svefnherbergi í viku á Las Gaviotas.
Aukavika kr. 14.000.
Verð kr.49.990
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og 2 börn
saman í íbúð m/1 svefnherbergi í viku á Las
Gaviotas. Aukavika kr. 14.000.
Frábær gisting - aðeins 11 íbúðir
Sértilboð - Las Gaviotas
LÖNGUM hefur það verið við-
kvæði í pólitískri umræðu hér-
lendis, að Sjálfstæðisflokkurinn
sé ofmetinn í könnunum. Þetta er
þekkt fyrirbæri erlendis, stórir
flokkar eru iðulega
ofmetnir eða jafnvel
vanmetnir. Ástæður
eru ýmsar og engin
pottþétt aðferð til að
meta skekkjuna.
Vissulega hjálpar að
könnuðir stundi við-
urkennd vísindaleg
vinnubrögð, taki
slembiúrtök og reyni
að meta hversu ná-
lægt staðreyndum
þeir komast hverju
sinni. Kannanir eiga
jú að endurspegla
viðhorf allrar þjóðarinnar, ekki
bara svarendahópsins.
Skoðanakönnuðir reyna að
finna út hversu vel tiltekin könn-
un lýsir viðhorfum almennings
með því að bera saman stað-
reyndir um skiptingu allra lands-
manna eftir kyni, aldri og búsetu,
og skiptingu svarendahópsins eft-
ir sömu atriðum. Ef til dæmis
mun fleiri karlar eru í svar-
endahópi, má búast við að könn-
un gefi ekki rétta mynd af við-
horfum þjóðarinnar. Flest góð
könnunarfyrirtæki sem byggja á
vísindalegu slembiúrtaki leiðrétta
því niðurstöðurnar, það er kallað
að vigta svörin. Karlasvör fengju
einfaldlega minna vægi í könn-
unarniðurstöðum. Þetta er við-
urkennd aðferð og virkar vel, sé
um að ræða venjulegar neyt-
endakannanir.
Pólitíska víddin
Mikilvægt er fyrir könn-
unarfyrirtæki að tryggja sem ná-
kvæmastar nið-
urstöður, því annars
missa þau traustið
sem viðskiptavild
þeirra byggir á að
stórum hluta. Breskir
könnuðir lentu í
vanda með kosn-
ingaspár árið 1992 og
tóku því til við að
vigta eftir pólitískum
staðreyndum. Þessa
aðferð er hægt að
nota hér. Gallup og
Félagsvísindastofnun
Háskóla Íslands
spyrja alltaf „Hvaða stjórn-
málaflokk kaustu í síðustu al-
þingiskosningum?“ Staðreynd er
að Sjálfstæðisflokkurinn hlaut
33,7% atkvæða árið 2003. Ef
svarendahópur í könnun skiptist
þannig að 43,7% segjast hafa kos-
ið Sjálfstæðisflokkinn, þá þarf
augljóslega að vigta svörin –
minnka vægi þeirra sem segjast
hafa kosið Sjálfstæðisflokkinn og
að sama skapi auka vigt annarra
flokka. Að öðrum kosti gefur við-
komandi svarendahópur líkast til
ekki rétta mynd af viðhorfum al-
mennings í landinu.
Eftirfarandi vangaveltur eiga
vel við um Sjálfstæðisflokkinn,
vegna þess að hann reiðir sig á
mjög trygga kjósendur, yfirleitt
segjast 85–90% þeirra sem kusu
flokkinn síðast, ætla að kjósa
hann aftur.
Ofmat á fylgi - vísbending
Undirritaður hefur aðgang að
gögnum úr Þjóðarpúlsi Gallups
allt aftur til 1999. (Tekið skal
fram að þessi skrif eru Gallup
óviðkomandi.) Á myndinni Fylgi-
ssveiflur og kaus-síðast frávik
sjást tvö gröf sem sýna nið-
urstöður úr könnunum frá því
strax eftir kosningar 2003, til og
með febrúar 2007.
Rauða grafið – á hægri kvarða
– sýnir frávik frá raunverulegu
fylgi Sjálfstæðisflokksins í kosn-
ingunum 2003. Ef hlutfall kjós-
enda Sjálfstæðisflokksins í svar-
endahópi væri ætíð 33,7% eins
og kosningaúrslitin, þá sýndi lá-
rétta svarta línan á myndinni
það hlutfall (núllpunktur á hægri
kvarða). En hlutfall Sjálfstæð-
isflokksins í svarendahópi Gallup
hefur ætíð verið stærra en svo.
Þess vegna hlykkjast rauða línan
upp undir og yfir 10%, sem þýðir
að í svarendahópnum sögðust
allt að 45% hafa kosið Sjálfstæð-
isflokkinn. Flokkurinn hlaut
hinsvegar 33,7%. Bláa grafið á
myndinni sýnir – á vinstri
kvarða – fylgi Sjálfstæðisflokks-
ins í könnunum Gallup, allt frá
kosningum 2003.
Athygli vekur hversu lík gröfin
tvö eru, enda þótt ekkert sam-
band sé á milli þeirra, þau byggj-
ast á tveimur óskyldum spurn-
ingum. Samanburður á tölum að
baki þessum tveimur gröfum hér
á myndinni leiðir í ljós 0,85 á Pe-
arson-kvarða, sem þýðir að mjög
mikil fylgni er á milli þessara
tveggja algjörlega óskyldu talna-
raða allan tímann frá síðustu
kosningum.
Vigtun
Of stór hlutur fyrri kjósenda
Sjálfstæðisflokksins í svar-
endahópi veldur ýktu fylgi í
könnunum. Gallup skráir vendi-
lega svör manna við spurning-
unni „Hvaða stjórnmálaflokk
kaustu í síðustu alþingiskosn-
ingum?“ og segjast rúm 8% svar-
enda ekki muna hvað þeir kusu,
en 12% til viðbótar neita að gefa
upp hvað þeir kusu. Niðurstaða
mín er sú að vigta fylgi íslenskra
stjórnmálaflokka samkvæmt 80%
fráviki frá kosningaúrslitum
2003.
Sé 80% vigtun beitt til að meta
fylgisþróun fyrir kosningar 2003
kemur í ljós að fylgi Sjálfstæð-
isflokksins dansaði í kringum
35% síðasta árið fyrir kosningar.
En samkvæmt könnunum var
flokkurinn með 40-45% fylgi þar
til nokkrum mánuðum fyrir
kosningar, þegar fylgið „hrundi“.
Heila rauða línan á meðfylgjandi
mynd sýnir fylgisþróun Sjálf-
stæðisflokksins samkvæmt Gall-
up. Svo virðist sem kosningabar-
átta flokksins hafi engin áhrif
haft. Sama virðist upp á ten-
ingnum núna, brotna rauða línan
sýnir kannanatölur Gallup fram
að apríl 2007. Fram til október-
loka var Sjálfstæðisflokkurinn
með rúmlega 40% fylgi sam-
kvæmt könnunum Gallup, en
virðist hægt og bítandi tapa fylgi
án þess að fá rönd við reist.
Mun trúlegra er að Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi – eins og 2003 –
haldið kjörfylgi fram á haustið,
síðan dalað en náð að auka fylgið
á nýjan leik. Á myndinni Fylgi-
sþróun Sjálfstæðisflokks 2002–
03/2006–07 má sjá að í marslok
2003 var Sjálfstæðisflokkurinn
samkvæmt mínum útreikningum
með 31,2% fylgi (sjá heilu bláu
línuna), en náði sér á strik undir
lok kosningabaráttunnar og
hlaut 33,7% atkvæða á kjördegi.
Í lok mars 2007 er Sjálfstæð-
isflokkurinn samkvæmt sömu að-
ferðafræði (sjá brotnu bláu lín-
una) með 31,6% fylgi.
Sjálfstæðisflokk-
urinn er ofmet-
inn í könnunum
Jón Ásgeir Sigurðsson skrifar
um skoðanakannanir á fylgi
stjórnmálaflokka
» Ef svarendahópur íkönnun skiptist
þannig að 43,7% segj-
ast hafa kosið Sjálf-
stæðisflokkinn, þá þarf
augljóslega að vigta
svörin – minnka vægi
þeirra sem segjast hafa
kosið Sjálfstæðisflokk-
inn og að sama skapi
auka vigt annarra
flokka.
Jón Ásgeir Sigurðsson
Höfundur er rekstrarhagfræðingur
MBA.
Fréttir á SMS