Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
STAÐA BÓKAÚTGÁFU Á ÍSLANDI
Á
rið 2005 komu út
1.365 bækur á Ís-
landi samkvæmt yf-
irliti Lands-
bókasafns Íslands –
Háskólabókasafns
eða ríflega 26 bæk-
ur á viku. Hér ræð-
ir um lesefni í mjög víðum skilningi.
Yfirlitið er ekki tæmandi en sýnir
bestu fyrirliggjandi upplýsingar.
Tölur fyrir árið 2006 liggja ekki fyr-
ir. Ætla má að um helmingur þess-
ara bóka fari í almenna dreifingu.
Besta vísbendingin um það er Bóka-
tíðindi en þar voru skráðar 675 bæk-
ur í fyrra. Kristján B. Jónasson, for-
maður Félags íslenskra
bókaútgefenda, álítur að af öllum
þessum fjölda nái um 50 titlar um-
talsverðri sölu árlega. Hann segir að
varlega áætlað seljist liðlega tvær
milljónir bóka á Íslandi á ári hverju.
Um hundrað útgefendur hafa
undanfarin ár verið á bak við bæk-
urnar í Bókatíðindum en eigi að síð-
ur hafa fá fyrirtæki bókaútgáfu að
aðalstarfsemi á ársgrundvelli.
Tveir útgefendur bera ægishjálm
yfir aðra á íslenskum bókamarkaði
nú um stundir, Edda útgáfa og JPV
útgáfa. Velta þeirra er langtum
meiri en annarra útgefenda og af tíu
söluhæstu bókum síðasta árs, sam-
kvæmt samantekt Félagsvís-
indastofnunar fyrir Morgunblaðið,
komu átta frá þessum útgefendum.
Hagkaup og Útkall ehf. gáfu út hin-
ar bækurnar tvær.
Edda langstærsta útgáfan
Langstærsta bókaútgáfa landsins
er Edda útgáfa sem varð til árið
2000 við samruna tveggja stærstu
forlaga landsins á þeim tíma, Máls
og menningar og Vöku-Helgafells.
Ársvelta Eddu er um 1.400 milljónir
króna. Þar eru aðallega gefnar út
bækur undir merkjum hinna forn-
frægu forlaga Máls og menningar og
Vöku-Helgafells en jafnframt er
haldið við virðulegum nöfnum For-
lagsins, Iðunnar, Almenna bóka-
félagsins og Þjóðsögu. Þá eru bækur
gefnar út fyrir erlenda markaði.
Eigendur Eddu eru Björgólfur Guð-
mundsson og Bókmenntafélagið Mál
og menning og á Björgólfur meiri-
hluta.
Jóhann Páll Valdimarsson stofn-
aði JPV útgáfu árið 2000 en hann
hafði áður verið framkvæmdastjóri
Iðunnar og Forlagsins. JPV gefur
jöfnum höndum út skáldskap og
bækur almenns efnis. Velta forlags-
ins á liðnu ári var tæpar 400 millj-
ónir króna.
Þriðja stoðin í íslenskri bókaút-
gáfu er Bjartur-Veröld, tvö forlög
sem sameinuðust á dögunum. Snæ-
björn Arngrímsson stofnaði Bjart
fyrir hálfum öðrum áratug og hefur
lagt höfuðáherslu á þýddar og frum-
samdar fagurbókmenntir. Bjartur
hefur á umliðnum árum gefið ýms-
um nýjum höfundum tækifæri og
segja má að þar hafi verið stunduð
meiri tilraunastarfsemi en hjá Eddu
og JPV. Gullkálfur og helsta tekju-
lind Bjarts hefur verið Harry nokk-
ur Potter. Bjartur velti tæpum 100
milljónum króna á síðasta ári.
Pétur Már Ólafsson var eigandi
Veraldar en forlagið setti hann á
laggirnar ásamt Ólafi Ragnarssyni
árið 2005. Flestir tengja þá félaga
við Vöku-Helgafell. Umsvif Veraldar
hafa ekki verið mikil en helsta
trompið er glæpasagnahöfundurinn
Yrsa Sigurðardóttir. Útgáfurétt-
Morgunblaðið/ÞÖK
BÓKAÚTGÁFA ER BAKTERÍA
Blindur er bóklaus
maður, segir máltækið.
Íslendingar þurfa ekki
að hafa miklar áhyggj-
ur af sjóninni en hlut-
fallslega eru hvergi
gefnar út fleiri bækur á
byggðu bóli. Á hverja
þúsund íbúa koma út
árlega á bilinu fjórir til
fimm titlar. Næstir
koma Svíar með um tvo
titla á hverja þúsund
íbúa. Þrátt fyrir þessa
grósku er bókaútgáfa
enginn dans á rósum á
Íslandi og það er mun
frekar hugsjón en
gróðavon sem knýr
menn áfram. Menn
tefla ógjarnan djarft
enda skammt milli
feigs og ófeigs í fagi þar
sem nauðsynlegt er að
vera vel nefjaður.
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
„Afar frumleg
og skapandi
skáldsaga skrifuð
af slíkri víðsýni
og samúð að
lesandinn stendur
á öndinni af
hrifningu.“
SundayTimes
FRUM-
ÚTGÁFA
Í KILJU