Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 52

52 SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Ný hugsun. Nýr lífsstíll.
Nýtt hverfi.
15. maí.
SAGAN sýnir okkur, að þegar á
hefur reynt og losa þurfti um fjötra
ríkisforsjár og flokksræðis og inn-
leiða markaðsbúskap undir almenn-
um leikreglum og fríverslun í utan-
ríkisviðskiptum hefur frumkvæðið
ævinlega komið frá jafnaðarmönn-
um.
Þótt Sjálfstæð-
isflokkurinn sé stór og
fyrirferðarmikill í flóru
íslenska flokkakerfisins
hefur hann aldrei nýtt
burði sína til að hafa
frumkvæði að hinum
stóru umbótamálum,
sem hafa skipt sköpum
um nútímalega stjórn-
arhætti á Íslandi. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur
reynst vera bundinn í
báða skó af vörslu ráð-
andi sérhagsmuna, sem
hann hefur ekki dirfst
að styggja.
Helmingaskiptin halda áfram
Þetta kom t.d. rækilega í ljós við
einkavæðingu ríkisbankanna. Loks-
ins þegar af henni varð, eftir langvar-
andi innbyrðis átök stjórnarflokk-
anna, var bönkunum skipt skv.
gömlu helmingaskiptareglunni milli
hagsmunaaðila í nánum tengslum við
stjórnarflokkana. Þar var illa haldið
á almannahagsmunum og báðir
bankarnir seldir á undirverði.
Forystuhlutverkið fyrir hinum
stóru umbótamálum hefur því verið í
höndum jafnaðarmanna, sem hafa þó
gjarnan notið atbeina Sjálfstæð-
isflokksins, en með einni fortaks-
lausri undantekningu þó. Hin helgu
vé landbúnaðarkerfisins, sem helm-
ingaskiptaflokkarnir hafa staðið trú-
an vörð um, hafa ævinlega reynst
ósnertanleg. Það gengur ekki miklu
lengur. Hinar ríku þjóðir geta ekki
lengur varið það með neinum hald-
bærum rökum að loka mörkuðum
sínum fyrir landbúnaðarafurðum
þróunarríkja á sama tíma og þær
gera kröfur um frjálsan markaðs-
aðgang, t.d. í Kína, Indlandi og ann-
ars staðar á mörkuðum þróunarríkj-
anna.
Nú er kominn tími til
að gera atrennu að
þriðju stóru umbótatil-
rauninni til að festa í
sessi þann árangur,
sem náðst hefur, og
tryggja þann stöð-
ugleika í efnahags-
umhverfinu, sem er for-
senda framfara til
frambúðar. Þetta snýst
um markvissan und-
irbúning að samninga-
viðræðum við Evrópu-
sambandið um
inngöngu Íslands og
upptöku evru. Þetta verður stærsta
viðfangsefni íslenskra stjórnmála á
næstu tveimur kjörtímabilum. Það
kallar á samstöðu um nauðsynlegar
breytingar á stjórnarskránni.
Vendir hann sínu kvæði í kross?
Það er því tímabært fyrir kjós-
endur nú þegar, í aðdraganda þing-
kosninganna í vor, að gera það upp
við sig, í ljósi liðinnar sögu og að
fenginni reynslu – hverjum er best
treystandi til að vísa veginn á þeirri
leið, sem framundan er. Hvað mun
það taka hina nýju forystu Sjálfstæð-
isflokksins langan tíma að snúa baki
við pólitískri arfleifð Davíðs Odds-
sonar og breyta um stefnu í Evrópu-
málum? Framvarðarsveit atvinnu-
lífsins hefur þegar tekið stefnuna á
Evrópu. Sjálfstæðisflokkurinn mun
ekki geta til langframa leitt þá stað-
reynd hjá sér. Hann er nú einu sinni
valdabandalag sérhagsmunahópa og
verður að lokum að dansa eftir þeirra
pípu.
Spurningin er því ekki lengur,
hvort hann skiptir um kúrs. Hann
hefur, eftir á að hyggja, gert það áð-
ur. Í stjórnarandstöðu var hann á
móti EES-samningnum. Hann skipti
um skoðun í ríkisstjórn. Sem formað-
ur aldamótanefndar Sjálfstæð-
isflokksins var Davíð Oddsson yf-
irlýstur stuðningsmaður
Evrópusambandsaðildar. Hann
skipti um skoðun í ríkisstjórn. Þetta
sýnir, að hin rómaða stefnufesta
Sjálfstæðisflokksins í utanrík-
ismálum er líka bara goðsögn.
Spurningin er því ekki lengur
hvort Sjálfstæðisflokkurinn muni
skipta um skoðun. Spurningin er
bara – hvenær? Til þess að beina
honum á rétta braut væri hyggilegt
af kjósendum að veita honum hæfi-
legt aðhald hinn 12. maí næstkom-
andi.
Hvers konar framtíðarsýn?
Jón Baldvin Hannibalsson
skrifar um skort Sjálfstæð-
isflokksins á frumkvæði í
stórum umbótamálum
»Hvað mun það takahina nýju forystu
Sjálfstæðisflokksins
langan tíma að snúa
baki við pólitískri arf-
leifð Davíðs Oddssonar
og breyta um stefnu í
Evrópumálum?
Jón Baldvin
Hannibalsson
Höfundur leiddi EES-samningana
við Evrópusambandið 1989–94.
UMRÆÐAN að undanförnu
um umhverfismál og nýtingu
orkulinda landsins hefur verið
æði einsleit og nánast eingöngu
snúist um að banna alla nýtingu
auðlinda af umhverfisástæðum
og vegna þeirrar
mengunar sem til
verður við fram-
leiðslu m.a. áls. Lítið
fer fyrir „global“
hugsun í þessu sam-
hengi og „lókal“
sjónarmið ráða ríkj-
um. Lítið eða ekkert
hefur heyrst um þær
mótvægisaðgerðir
sem hægt er að
grípa til gegn losun
kolefnis í andrúms-
loftið.
Hvað er kolefnisbinding?
Kolefnisbinding með land-
græðslu og skógrækt felst í því
að umbreyta koltvísýringi, CO2, í
lífræn efni sem geymd eru í
gróðri og jarðvegi. Markmið
loftslagssáttmála Sameinuðu
þjóðanna, sem Íslendingar eru
aðilar að, eru að halda styrk
gróðurhúsalofttegunda í loft-
hjúpnum innan hættumarka svo
áhrif manna á loftslag jarðar
verði sem minnst. Umbreyting
koltvísýrings í lífræn efni í
gróðri og jarðvegi gerir sama
gagn og að draga úr útblæstri
gróðurhúsalofttegunda.
Möguleikar til kolefnisbind-
ingar á Íslandi
Aðstæður til kolefnisbindingar
með landgræðslu eru óvenjugóð-
ar hér á landi. Það stafar m.a. af
því að: Um 96%
skóglendis og um
50% gróðurs hér á
landi hafa eyðst frá
landnámi ásamt mikl-
um jarðvegi. Þessari
hnignun landkosta
hefur fylgt stórkost-
leg röskun vistkerfa
og tap á lífrænu efni.
Ígildi um 1.600 millj-
óna tonna af CO2
hafa glatast. Þessi
tala samsvarar því að
með kolefnisbindingu
sé unnt að mæta allri
losun gróðurhúsalofttegunda frá
Íslandi í 500 ár.
Íslenski eldfjallajarðvegurinn
getur bundið í sér mikið af kol-
efni. Einnig er unnið á örfoka
landi þar sem úrkoma er næg og
uppgræðsluskilyrði góð, sem á
sér fáar hliðstæður í heiminum.
Niðurbrot lífrænna efna er auk
þess hægt.
Kolefnisbinding með land-
Auðlindanýting
og umgengni
við landið
Benedikt Guðmundsson
fjallar um álver við Húsavík,
bindingu kolefnis með skóg-
rækt og hvaða möguleikar
eru fyrir hendi þar
Benedikt Guðmundsson