Morgunblaðið - 29.04.2007, Blaðsíða 33

Ljósmynd/Ólafur Kristján Sveinsson
Andlit hinna ofsóttu Gestir á gangi í fræðslusetrinu undir minnisvarðanum um helför gyðinga í Berlín.
um bar tillaga eftir bandaríska arki-
tektinn Peter Eisenman. Upphaflega
hafði Eisenman listamanninn Rich-
ard Serra með sér í verkefninu, en
þegar dráttur á framkvæmdum fór
að nálgast heilan áratug, ákvað hann
að draga sig úr verkefninu og bað um
að nafn sitt kæmi hvergi fram.
Síðar kom í ljós að minnka varð
flatarmál þess landsvæðis sem minn-
isvarðinn átti að rísa á. Ástæðan var
að 35 metra öryggissvæði þarf að
vera umhverfis bandaríska sendiráð-
ið, sem stendur við hliðina á minn-
isvarðanum. Við það missti minn-
isvarðinn stóran hluta þeirra
sjónrænu áhrifa sem hann átti að
hafa. Steinarnir í minnisvarðanum
eru allir misháir og mynda saman
mikla bylgju sem því miður sést nú
aðeins úr nokkurri hæð. Upphaflega
átti að hafa 4.000 steina í minnisvarð-
anum en þeim hafði nú verið fækkað
niður í 2.700.
Túlkun Eisenman og Serra á
minnisvarðanum
Steinarnir í minnisvarðanum eiga
að tákna hveitiakur sem er nýsleginn
með ljá. Eisenman og Serra vildu
bera þau skilaboð að sama hvaða
stéttarstöðu, trú eða þjóðerni við
bærum, værum við öll dauðleg og
getum horfið úr blóma lífsins hvenær
sem er.
Serra er þekktur fyrir að vekja
mikla innilokunarkennd hjá fólki með
verkum sínum. Þegar gengið er inn í
miðjan minnisvarðann þar sem
hæstu steinarnir eru meira en 4,7
metra háir geta gestirnir fundið fyrir
vægri innilokunarkennd.
Eftir að útlit minnisvarðans var
komið á hreint var ákveðið að bæta
við heimilda- og skráasafni, svoköll-
uðu fræðslusetri, sem er staðsett
neðanjarðar og undir minnisvarð-
anum.
Einskismannslandið í Berlín
Eftir að kommúnisminn leið undir
lok og Berlínarmúrinn var rifinn nið-
ur 10. nóvember 1989 opnaðist stórt
svæði sem kallaðist einskismanns-
land. Þetta var hlutlaust svæði á milli
Austur- og Vestur-Berlínar og var
vel gætt af austur-þýskum hermönn-
um. Bæði austan- og vestanmegin lá
3,6 metra hár Berlínarmúrinn sam-
síða á þessu 155 km hlutlausa svæði.
Eftir sameiningu Austur- og Vest-
ur-Þýskalands var Berlín aftur orðin
að höfuðborg Þýskalands og ákvað
þýska þingið að minnisvarðinn ætti
að standa í Berlín.
Eftir að kalda stríðið skall á og
Berlínarmúrinn var reistur 13. ágúst
1961, lenti foringjabyrgi Adolfs Hit-
ler á einskismannslandinu. Árið 2000
héldu nýnasistar upp á 101 árs af-
mæli Hitlers ofan á byrginu og olli
það mikilli reiði og hneykslan meðal
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. APRÍL 2007 33
H
im
in
n
o
g
h
af
/
S
ÍA
–
9
0
7
0
4
9
6
HEFÐBUNDNA SAFNIÐ
20,8% ávöxtun
Áhersla á góða ávöxtun og áhættu-
dreifingu, meðaláhætta.
• 50% skuldabréf
• 50% hlutabréf
50%
50%
ÁVÖXTUNARSAFNIÐ
24,9% ávöxtun
Meiri sveiflur, hærri væntingar.
Áhersla á góða áhættudreifingu með
erlendum og íslenskum verðbréfum.
• 75% hlutabréf
• 25% skuldabréf
75%
25%
Ljósmynd/Ólafur Kristján Sveinsson
Lesið í dagbækurnar Að sjá og lesa dagbækur gyðinganna gefur innsýn í þær þjáningar, sem þeir þurftu að þola.