Morgunblaðið - 03.10.2008, Side 1

F Ö S T U D A G U R 3. O K T Ó B E R 2 0 0 8
STOFNAÐ 1913
270. tölublað
96. árgangur
Landsprent ehf.
MBL.IS
Morgunblaðið
hvar sem er
hvenær sem er
Nýjar 1 lítra
umbúðir
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
KAUP ríkisins á 75% hluti í Glitni
marka ekki endapunkt í hremming-
unum sem nú steðja að íslensku
bankakerfi. Þetta kom fram í stefnu-
ræðu Geirs H. Haarde forsætisráð-
herra á Alþingi í gær. „Ríkissjóður
stefnir ekki að því að eiga hlut í
Glitni til langframa og mun selja
hann þegar aðstæður leyfa. Frum-
kvæðið í þessu máli kom frá for-
svarsmönnum Glitnis og því fer
fjarri að ríkið hafi yfirtekið Glitni
með valdboði eða sóst sérstaklega
eftir því að eignast í bankanum,“
sagði Geir og benti á að aðrar rík-
isstjórnir hefðu gripið til hliðstæðra
aðgerða.
Nauðsynlegar fórnir færðar
Geir sagði að nauðsynlegar fórnir
yrðu færðar til að tryggja stöðug-
leika fjármálakerfisins. „Í því verk-
efni verður sem fyrr gengið fram
með hagsmuni almennings að leið-
arljósi,“ sagði Geir og hvatti Íslend-
inga til að láta ekki hugfallast. „Þjóð-
in veit að í aldanna rás hefur það
ævinlega orðið okkur Íslendingum
til hjálpar þegar bjátað hefur á, að
æðrast ekki, heldur bíta á jaxlinn.“
Glitniskaup
marka ekki
endapunkt
 Sóttist ekki eftir
að eignast hlut í
bankanum
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Áfram þjóð Ríkið ætlar ekki að eiga hlut í Glitni til langframa, sagði Geir H.
Haarde á Alþingi í gær og brýndi Íslendinga til dáða í hremmingunum.
 Hagsmunir
almennings hafðir
að leiðarljósi
 Stefnuræða og umræður | 30-31
Eftir Björgvin Guðmundsson
bjorgvin@mbl.is
FJÁRFESTAR sem Morgunblaðið
ræddi við í gær sögðu íslensku
bankana nánast hafa lokað fyrir
viðskipti með gjaldeyri. Einungis í
fáum tilvikum var hægt að kaupa
gjaldeyri, þá helst til að greiða er-
lend lán sem tekin voru hjá við-
komandi banka. Í öðrum tilvikum
voru kjörin það óhagstæð að við-
skiptin voru „verðlögð út af borð-
inu“.
Það er ekki yfirlýst stefna bank-
anna að loka fyrir gjaldeyrisvið-
skipti. Hins vegar hefur aðgangur
þeirra að gjaldeyri minnkað það
mikið að þeir hamstra það sem þeir
eiga. Af þeim sökum var velta á ís-
lenskum gjaldeyrismarkaði lítil.
Auknar áhyggjur
Það mátti heyra í gær að
áhyggjur fólks í fjármálafyrirtækj-
um sem og venjulegum fyrirtækj-
um hafa aukist mikið. Öll fjár-
mögnun erlendis frá er að verða
erfiðari og verið er að loka á lána-
fyrirgreiðslu. Margir fullyrða að
grípa verði til róttækra aðgerða til
að losa um hnútinn.
Samkvæmt Bloomberg-frétta-
veitunni ráðleggja erlendir sér-
fræðingar viðskiptamönnum sínum
að forðast íslensku krónuna. Þar
kemur fram að tiltrú fjárfesta á
fjármálakerfinu hafi minnkað og
efasemdir séu uppi um getu hins
opinbera til að styðja við banka í
erfiðleikum eftir kaupin á Glitni.
Kaupa
ekki
krónur
Bankarnir takmarka
gjaldeyrisviðskipti
 Gjaldeyriskreppan | 19
EF erlendir fjármálamarkaðir opnast ekki fyrir Íslend-
ingum þarf íslenska ríkið annaðhvort að sækja um
neyðarlán til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eða erlendra
neyðarbanka, ellegar lýsa yfir greiðsluþroti, og væri
landið þá komið í lánstraustsflokk með þjóðum Suður-
Ameríku. Þetta segir Gylfi Magnússon, dósent við við-
skiptafræðideild Háskóla Íslands.
Sérfræðingar sem Morgunblaðið ræddi við eru sam-
mála um að hjálp frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum væri
algjör þrautalending og í því fælist uppgjöf. Tekið yrði
eftir því um allan heim, enda hefðu iðnríki ekki sóst
eftir fjárhagsaðstoð sjóðsins um langt skeið, hvað þá
land í stöðu Íslands þar sem eru einhverjar hæstu
þjóðartekjur á mann í heimi. Þyrfti Ísland hins vegar
að lýsa yfir greiðsluþroti myndi fjármálakerfið hrein-
lega stöðvast og erlendir kröfuhafar tapa stórfé, að
sögn Gylfa.
Ekki rætt um að leita til gjaldeyrissjóðsins
Úr stjórnkerfinu fást þær upplýsingar að ekki hafi
komið til umræðu að leita á náðir Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins. Ríkið sé ekki á leið í þrot heldur sé aðeins
um tímabundnar hremmingar að ræða vegna erfiðs
efnahagsástands á heimsvísu.
Lán eða greiðsluþrot?
Ísland gæti þurft að lýsa yfir greiðsluþroti sem setti landið í
lánstraustsflokk með þjóðum S-Ameríku ef fer sem horfir
 Þrautalending og horfur | 4
Efnahagur í óvissu
 Úrvalsvísitalan hefur
fallið um 22% frá júlí
 Gengisvísitalan steig
hæst í 213 stig í gær
 Viðskipti á íslenskum
gjaldeyrismarkaði lítil
 Þjóðarbúið skuldar
9.500 milljarða króna
FORMENN stjórnarandstöðuflokk-
anna hvöttu til þess á Alþingi í gær
að verkalýðsfélög, atvinnurek-
endur og forystumenn stjórnmála
og fjármálalífs yrðu kölluð saman
til að ná samkomulagi um hvernig
eigi að bregðast við efnahagsvand-
anum. Steingrímur J. Sigfússon
lagði til að hópurinn sæti þar til
samkomulagi væri náð. „Dyrnar
verða læstar þar til kominn er hvít-
ur reykur,“ sagði hann og lýsti sig
reiðubúinn til þátttöku og það sama
gerðu Guðni Ágústsson og Guðjón
A. Kristjánsson.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Saman Krafan um samráð er skýr.
Læst þar til
sátt næst