Morgunblaðið - 09.10.2008, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2008 39
Músagildran, þekktasta leik-rit bresku glæpasagna-drottningarinnar Agöthu
Christie, verður frumsýnt hjá Leik-
félagi Akureyrar um aðra helgi.
Miðað við forsöluna hjá LA má
gera ráð fyrir því að fjöldi fólks
vilji sjá Músagildruna en þó get ég
lofað því að éta alla mína hatta og
jafnvel allt sem er í fataskápum
íbúa höfuðstaðar Norðurlands, ef
verkið verður jafnlengi á sviðinu á
Akureyri og það hefur verið í
London. Þar hefur það nefnilega
verið sýnt stanslaust í rúmlega
hálfa öld!
Ekkert leikrit hefur raunar verið
jafnlengi samfleytt á sviði í heim-
inum, en sýningar eru nú orðnar
rúmlega 23.000 síðan það var frum-
sýnt á West End í nóvember 1952.
  
Leikritið var upphaflega sýnt ásviði í borginni Nottingham 6.
október 1952 í leikstjórn Peter
Cotes, eldri bróður kvikmyndaleik-
stjóranna Roy og John Boulting.
Og áður en Músagildran var sett á
svið í West End var verkið einnig á
fjölunum í borgunum Oxford, Man-
chester, Liverpool, Newcastle,
Leeds og Birmingham – en frum-
sýningin í London var 25. nóvem-
ber 1952 í New Ambassadors
Theatre. Þar var það sýnt þar til
laugardaginn 23. mars 1974 en þá
flutt yfir í St. Martin’s leikhúsið og
sýnt þar strax mánudaginn 25.
mars. Þar sem svo stutt var á milli
sýninga og leikararnir þeir sömu
telst þetta sama uppfærslan þó svo
lögheimili sýningarinnar hafi
breyst. Verkið er enn sýnt í St.
Martin’s og heimsmetið var slegið í
apríl á þessu ári þegar sýningin
númer 23.074 fór fram.
Vert er að geta þess að meðal
leikara í upphaflegu sýningunni á
West End voru Richard Atten-
borough og eiginkona hans Sheila
Sim. Þau sem lengst allra hafa farið
með hlutverk í sýningunni eru hins
vegar Mysie Monte og David Raven
en þau stóðu bæði vaktina í 11 ár.
Síðan þau hættu hefur hins vegar
verið skipt um leikara árlega.
  
Agatha Christie samdi 80 glæpa-sögur og því hefur verið hald-
ið fram að bækur hennar hafi selst í
alls fjórum milljörðum eintaka, og
aðeins Biblían og verk Williams
Shakespeares selst betur. Þekkt-
ustu persónur Christie eru án efa
belgíski séntilmaðurinn Hercule
Poirot og hin aldraða breska Miss
Marple, sem leyst hafa marga
flókna morðgátuna. Þau koma
hvorug við sögu í Músagildrunni en
nóg er af úrvalskarakterum þrátt
fyrir það.
Músagildran var fyrst flutt sem
stutt útvarpsleikrit 30. maí árið
1947 og var þá kallað Þrjár blindar
mýs. Nafninu var svo breytt að
kröfu rithöfundarins Emile Littler,
sem hafði skrifað leikrit með sama
nafni nokkrum árum áður, og hug-
myndina um að nefna verkið Músa-
gildruna átti tengdasonur Agöthu,
Anthony Hicks.
Leikritið sjálft er byggt á smá-
sögu en hún hefur ekki enn komið
út í Englandi; Christie bað nefni-
lega um það á sínum tíma að sagan
yrði ekki gefin út meðan leikritið
væri á fjölunum í West End! Sagan
birtist hins vegar í smásagnasafni
sem gefið var út í Bandaríkjunum
árið 1950.
Þegar Agatha skrifaði leikritið á
sínum tíma gaf hún barnabarni
sínu, Mathew Prichard, höfundar-
réttinn í afmælisgjöf; sannarlega
óvenjuleg gjöf og margfalt verð-
mætari en nokkurn grunaði á sín-
um tíma. Svo skemmtilega vill til að
Leikfélag Akureyrar hefur boðið
Prichard á frumsýningu verksins
en ekki er enn ljóst hvort hann
þiggur boðið.
Akureyri er eina borgin í heim-
inum, fyrir utan Lundúni, þar sem
Músagildran verður sýnd á þessu
leikári vegna þess sem ákveðið var
fyrir margt löngu, að leikritið má
ekki vera á fjölunum nema á einum
stað utan Lundúna hverju sinni. Þá
var á sínum tíma ákveðið að ekki er
heimilt að gera kvikmynd eftir sög-
unni fyrr en sex mánuðum eftir að
sýningum verður hætt á West End,
þannig að varla er von á Músagildr-
unni á hvíta tjaldið alveg á næst-
unni.
  
Sagan fjallar um ung hjón, Mollieog Giles Ralston sem nýlega
hafa opnað sveitahótel í Englandi.
Leikritið gerist á hótelinu en vegna
fannfergis eru þau þar ásamt fjór-
um gestum, einum ferðamanni að
auki og leynilögreglumanni sem
bætist í hópinn. Morð er að sjálf-
sögðu framið …
Eins og í öðrum verkum Agöthu
Christie er endirinn óvæntur í
Músagildrunni; raunar er verkið
talið státa af einhverri mögnuðustu
leikfléttu sakamálasagnanna og er
þá mikið sagt.
Í lok hverrar sýningar í St. Mart-
in’s eru leikhúsgestir vinsamlegast
beðnir um að kjafta ekki frá. Ekki
er vitað hvort María Sigurðardóttir
leikhússtjóri á Akureyri grípur til
þess ráðs en ekki ætla ég að ljóstra
neinu upp. Og set því punkt hér.
skapti@mbl.is
Agatha kemur til Akureyrar
AF LISTUM
Skapti Hallgrímsson
» Í lok hverrar sýn-ingar á verkinu í St.
Martin’s í London eru
leikhúsgestir vinsam-
legast beðnir um að
kjafta ekki frá.
Agatha Christie Ein magnaðasta flétta sakamálasagna í Músagildrunni.
TENGSL tísku, hönnunar og myndlistar er við-
fangsefni sýningarinnar ID LAB, en nafnið get-
ur útlagst sem rannsóknarstofa ímyndar. Sýn-
ingarstjóri er Ólöf K. Sigurðardóttir.
Katrín Ólína Pétursdóttir vinnur á mörkum
myndlistar og hönnunar en er menntaður hönn-
uður. Hún sýnir m.a. myndbönd sem varpað er
á vegg og soga áhorfandann inn í furðuheim.
Myndmálið minnir m.a. á myndverk Áslaugar
Jónsdóttur, innsetningin í heild virkar eins og
leiktjöld.
Myndlistarmaðurinn Jón Sæmundur Auð-
arson hefur um árabil byggt verk sín á mynd-
máli sem tengist tísku og hönnun, hér sýnir
hann veggmynd í formi veggfóðurs, málaðar
vínylplötur, skúlptúr og hljóðverk, sömuleiðis
fagmannlega unnið.
Gjörningaklúbburinn veltir fyrir sér tíðar-
andanum í mynd svartrar veru í rólu, með auga
í hnakkanum, umkringd mjúkum skúlptúrum í
kleinuformi. Innsetningin er áferðarfalleg og
skemmtileg en merking hennar nokkuð óljós.
Þessar þrjár ofantaldar innsetningar eiga það
sameiginlegt að vera faglega vel unnar en rista
ekki djúpt.
Hrafnhildur Arnardóttir sýnir hóp af port-
rettum, „Ímyndaðir vinir“, og minna þau á atriði
úr bíómyndum þar sem einhver dansar við kúst-
skaft vegna skorts á öðru betra. Ef til vill vísar
hugtakið „Ímyndaðir vinir“ líka til tölvuvina
samtímans, bloggvinanna, spjallrásarvinanna
eða Face-book-félaganna og undir niðri býr til-
finning fyrir einsemd og innantómri litagleði.
Huginn Þór Arason stelur senunni á sýning-
unni með flottu og vel hugsuðu listaverki gerðu
með þátttöku fjölda listamanna auk nema á
fataiðnbraut Hönnunar- og handverksskóla
Tækniskólans. Listamenn eins og Anna Líndal,
Hannes Lárusson, Unnar Örn J. Auðarson, Elín
Hansdóttir o.fl. lögðu til snið að flíkum sem
gestir safnsins geta þegið að gjöf. Ekki er hægt
að velja snið heldur eru þau notuð í fyrirfram
ákveðinni röð, gestinum er því ómögulegt að
vita hvernig útkoman verður.
Engar flíkur eru til sýnis þannig að hinn
áþreifanlegi hluti listaverksins er ósýnilegur á
safninu, og efnisgerist aðeins í höndum ein-
stakra áhorfenda. Þetta er fallegt verk sem
kemur ímyndunaraflinu af stað og sameinar
myndlist, hönnun og tísku á frumlegan hátt.
Sýningin í heild er mistæk, en fín þar sem
best tekst til.
Morgunblaðið/Kristinn
Snið „Huginn Þór Arason stelur senunni á sýningunni með flottu og vel hugsuðu listaverki.“
Í leit að tíðaranda
MYNDLIST
Listasafn Reykjavíkur, Hafnarhús
Til 11. janúar. Opið alla daga frá kl. 10-17 og til kl.
22 á fim. Aðgangur ókeypis.
ID LAB, samsýning
bbbnn
Ragna Sigurðardóttir
MYRKURLAMPI er titillinn á sýningu
Haraldar Jónssonar í ASÍ gallerí en þar
leikur hann sér með grunnhugtök sjónfræða
eins og þau að myrkur er fjarvera ljóssins
og litir eru ekki til nema í ljósi. Hann snýr
upp á þessa fullyrðingu með áhrifaríkri inn-
setningu í Gryfju sem er fyllt niðamyrkri
þar sem fjölbreyttir litir eru talaðir fram.
Spurningin er hvort talaður litur sé raun-
verulegur litur ef hann birtist í hugum fólks
eða hvort einhverju máli skipti hvort það sé
ljós eða myrkur undir slíkum kring-
umstæðum. Hvort heldur sem er þá er mátt-
ur orðsins gífurlegur og orðin skapa hugsýn-
ir. Haraldur sýnir einnig litla formaða
leirmuni í lófastærð sem bera með sér að
hafa verið mótaðir blindandi.
Lífræn formin og myrkrið sem umlykur
þau á huglæga sviðinu vísa til fóstra sem
vaxa fram í móðurlífi. Líkamsmyndmál má
einnig finna í innsetningunni „Skynfæraleg“
í Ásmundarsal þar sem hugmyndir um inn-
vols húsa, hulið pípulagningakerfi sem
minna á æða-, tauga- og meltingarkerfi lík-
amans eru gerðar sýnilegar í formi plasts-
langna, röra, barka og ýmiss konar íláta.
Ekki er laust við að titillinn og röra- og
dollumyndmálið hafi kómískar kynferðis-
legar vísanir. Þar má einnig sjá stórar
myndir sem minna á krumpað sælgætisbréf
utan af risakaramellu í mismunandi sterkum
rauðum lit. Þessi hluti sýningarinnar kemur
minnst á óvart og minnir á svipaða uppstill-
ingu sem Haraldur gerði í 101 gallery fyrir
ekki svo löngu.
Litlar myndir í Arinstofu sem sýna leifar
af snjó á gróðurþekju sem eru túlkaðar sem
kuldablettir í sýningarskrá vöktu allt aðrar
hugrenningar hjá mér. Bráðnandi snjóa-
blettirnir vitna ekki síður um hið hlýja teppi
sem snjórinn verður stundum að til varnar
viðkvæmum gróðrinum fyrir kali og minnir
helst á ullarlagða. Sýningin vísar til hins
innilega og felur í sér líkamlega nánd. Sýn-
ingarskráin er falleg og texti Sigríðar Þor-
geirsdóttur styður verkin en í heildina er
eins og neðri og efri hæð séu ekki alveg í
takti og innileikinn kólnar aðeins við iðn-
aðarlegt yfirbragð efri hæðarinnar.
Þóra Þórisdóttir
Gryfja full
af myrkri
MYNDLIST
Listasafn ASÍ, Freyjugötu 41
Sýningin stendur til 26. október. Opið alla daga
nema mánudaga: 14:00 – 18:00. Aðgangur ókeypis
Haraldur Jónsson- blönduð tækni
bbbmn
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Líkamleg nánd „Líkamsmyndmál má einnig
finna í innsetningunni „Skynfæraleg“ í Ás-
mundarsal …“