Morgunblaðið - 10.10.2008, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
• Bylting fyrir bakið
• Styrkir magavöðvana
• Frelsi í hreyfingum
• Margviðurkenndur stóll
Swopper vinnustóllinn
www.eirberg.is • 569 3100 • Stórhöfða 25
Eftir Önund Pál Ragnarsson
og Höllu Gunnarsdóttur
HARÐORÐAR yfirlýsingar Gord-
ons Brown, forsætisráðherra Bret-
lands, hljómuðu fram eftir degi í
gær, m.a. á ensku fréttastöðinni Sky.
Brown talaði um „fullkomlega
óásættanlegt viðmót“ og lagði sér-
staklega þunga áherslu á að ábyrgð-
in væri öll íslenskra stjórnvalda.
Bresk stjórnvöld sagði hann hins
vegar reyna allt sem þau gætu til að
greiða úr flækjunni. „Við tókum til
þessara aðgerða,“ sagði hann um
frystingu eigna Landsbankans. „Ég
mun ekki biðjast afsökunar á því.
Það var rétt í þessum kringumstæð-
um. Við höfðum líka áhyggjur af pen-
ingum sem var verið að flytja frá
London, til Íslands, fyrir nokkrum
dögum. Það er mikilvægt að segja
frá því að það er eitthvað sem við er-
um að rannsaka líka.“
Fyrr um daginn hafði Geir H.
Haarde forsætisráðherra rætt við
Alistair Darling, fjármálaráðherra
Breta, og þá var tónninn ekki svona
harður. Spurður af hverju Brown var
svona harðorður sagðist Geir ekki
geta sagt til um það nákvæmlega,
eða í hvaða tímaröð einstök viðtöl við
Brown væru birt. Geir kvaðst
treysta því sem fram kom í bréfi frá
Alistair Darling, fjármálaráðherra
Bretlands, sem hann fékk afhent í
gær, um að unnið verði saman að
sameiginlegri lausn.
Viðkvæmt mál í Bretlandi
Geir vildi heldur ekki svara því
hvort Brown væri að nota málið til að
styrkja persónulega stöðu sína í
Bretlandi. „Þeir þurfa að vernda sína
borgara eins og aðrir. Ég tel að við
höfum með þessu samtali [við Dar-
ling í gær] komið í veg fyrir að úr
þessu yrði einhver alvarleg deila. Ég
tók það auðvitað mjög óstinnt upp að
þeir skyldu beita þessu lagaákvæði
gagnvart okkur. En þeir hafa hins
vegar afturkallað það að hluta til
hvað varðar venjuleg viðskipti við Ís-
land.“ Geir segir málin viðkvæm í
Bretlandi, t.d. út af stöðu sveitarfé-
laga, sem áttu innlán í Icesave. „Við
höfum breytt hér lögum til þess að
setja innistæður í forgang og við telj-
um að hægt sé að fara langt með að
borga upp þessi lán með eignum
Landsbankans. Svo geri ég mér von
um að fjármálaráðherrarnir geti hist
á árfundi IMF sem er að hefjast í
Washington.“
Íslensk stjórnvöld voru í gær mjög
óánægð og hneyksluð á að bresk
stjórnvöld skyldu beita ákvæðum í
lögum gegn hryðjuverkastarfsemi til
að frysta starfsemi Landsbankans í
Bretlandi. „Við teljum að slík aðgerð
sé Íslandi mjög óvinveitt,“ sagði Geir
og bætti við að Alistair Darling, fjár-
málaráðherra Breta, hefði heitið að
gera ráðstafanir til að tryggja að öll
venjuleg viðskipti milli landanna geti
farið fram með eðlilegum hætti. „Ég
vona að þannig sé tryggt að venju-
legir Íslendingar verði ekki fyrir
barðinu á þessum óheppilegu að-
stæðum,“ sagði Geir.
Geir var spurður af erlendum
blaðamönnum hvort hann hefði talið
að milliríkjadeila væri í fæðingu og
svaraði: „Ég hélt það um tíma í
morgun þegar ég áttaði mig á því að
hryðjuverkalög væru notuð gegn
okkur. Það var ekki ánægjulegt,“
sagði Geir og bætti við að fáar rík-
isstjórnir hefðu tekið því vel að
hryðjuverkalögum væri beitt gegn
þeim. Hann hafi gert Alistair Dar-
ling grein fyrir því. „Og ég held hann
hafi verið sammála,“ sagði Geir.
Aðspurður neitaði Geir því alfarið
að orð Davíðs Oddssonar í Kastljósi
ríkissjónvarpins hefðu gert illt verra,
né heldur að Árni M. Mathiesen fjár-
málaráðherra hefði klúðrað sam-
skiptum við Alistair Darling. „Ég hef
lesið útskriftina af þeirra samtali og
ég hef sjálfur talað tvívegis við Alist-
air Darling, síðast núna í dag. Ég hef
séð skýringar þeirra á þeirra afstöðu
gagnvart Landsbankanum. Ég tel að
það sé röð atvika sem leiddi til þess
að breski fjármálaráðherrann dró þá
ályktun að við ætluðum að hlaupast
frá þessum ábyrgðum.“
Boðaði sendiherrann til sín
Össur Skarphéðinsson, starfandi
utanríkisráðherra, kvaðst einnig
hissa á orðum Gordons Brown, sér-
staklega í ljósi samtalanna við Alist-
air Darling. Össur segir hugsanlegt
að Darling og Brown hafi ekki verið
búnir að ræða saman. „Í öllu falli er
ljóst að í hvert skipti sem svona yf-
irlýsingar koma frá breskum stjórn-
völdum dregur það úr möguleikum
okkar á að minnka þær viðsjár sem
hafa risið í kringum íslenska fjár-
málastarfsemi erlendis.“
Össur kvaddi breska sendiherr-
ann á sinn fund strax eftir að fregnir
bárust af orðum Brown. Sendirherr-
ann ætlar að afla skýring á þeim. Að-
spurður segist Össur ekki vita hvort
innanríkismálefni Breta geti haft
áhrif. Það kunni að vera.
Gordon Brown harð-
orður í garð Íslendinga
 Langt er síðan Bretar og Íslendingar hafa deilt jafnhart opinberlega og í gær
Morgunblaðið/RAX
Fundar Geir H. Haarde kemur til blaðamannafundar í Iðnó í gær.
Gordon Brown Alistair Darling Árni M. Mathiesen
VIÐRÆÐUR eru nú milli stjórn-
valda og Sparisjóðanna um leiðir til
að styrkja stöðu þeirra að því er
fram kom í máli Björgvins G. Sig-
urðssonar viðskiptaráðherra á
blaðamannafundi í Iðnó gær. Sam-
kvæmt neyðarlögunum sem Alþingi
samþykkti sl. mánudag má ríkissjóð-
ur leggja sparisjóði til fjárhæð sem
nemur allt að 20% af bókfærðu eigin
fé hans.
„Þeir eru að kynna okkur hug-
myndir sínar sem beinast að að koma
á frekari hagræðingu, hvort sem það
er með sameiningu sjóða eða annað,“
sagði Björgvin og vonaðist til að það
tækist að skjóta styrkari stoðum
undir sjóðina. „Hins vegar er alveg
ljóst að staða sumra þeirra er erfið
og alvarleg og ekkert útséð með það
ennþá hvernig fer fyrir þeim.“
Ræða stöðu
sparisjóða
Bankakreppan
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
EIGUR Landsbankans í Bretlandi
sem í gær og fyrradag voru frystar,
munu liggja óhreyfðar þar til bresk
og íslensk stjórnvöld hafa komist að
samkomulagi um hvað skuli gera við
þær. Fjármálaráðherra Bretlands
sendi Geir H. Haarde í gær bréf þar
sem fram kemur að unnið verði sam-
eiginlega að lausn þess máls.
Ekki bara hryðjuverkalög
Samkvæmt samtali við starfs-
mann breska fjármálaráðuneytisins í
gær eru lögin sem Bretar notuðu til
þess að þess að frysta eignirnar ekki
eingöngu ætluð til þess að takast á
við hryðjuverkastarfsemi. „Það er
einn tilgangur þeirra en þau taka yf-
ir úrval af öðrum hlutum,“ sagði
hann. Heiti laganna er „asset freez-
ing regime“ eða lög um eignafryst-
ingu. Þeim var beitt þar sem ástand-
ið var metið svo að aðgerðir Ís-
lendinga sköðuðu þarlendan
efnahag, í gegnum Icesave-reikn-
inga. Bresk stjórnvöld gáfu út tvær
„lokaviðvaranir um refsiaðgerðir“
frá því að morgni fyrradags, gegn
Landsbankanum einum.
Undanþágur frá frystingunni
Þriðja plaggið sem ráðuneytið hef-
ur birt er almennt leyfi sem undan-
skilur ákveðna starfsemi frá fryst-
ingunni. Það leyfi var gefið út í gær.
„Það er gert til þess að tryggja að
aðgerðirnar skaði ekki saklausan
þriðja aðila, fyrirtæki til dæmis, sem
þurfa á þjónustu Landsbankans að
halda,“ sagði starfsmaðurinn. „Það
leyfir ákveðin viðskipti í Landsbank-
anum í Bretlandi, þannig að ein-
hverjir fjármunir mega flæða þaðan
innan Bretlands. Hins vegar munu
engir fjármunir fá að renna þaðan til
Íslands,“ bætti hann við.
Ekki bara hryðjuverkalög,
en taka líka til hryðjuverka
Í HNOTSKURN
»Viðvaranir Breta má sjá áheimasíðu fjármálaráðu-
neytisins: hm-treasury.gov.uk.
»Þær flokkast sem „Fin-ancial Sanctions Notice“
og eru á tölvutæku formi und-
ir nafninu „The Landsbanki
Freezing Order 2008“.
„BRETLAND er
eina landið sem við
höfum slitið stjórn-
málasambandi við í
átökum. Það var í
þorskastríðinu
snemma árs 1976.
Það er í fyrsta og
eina skiptið sem
eitt Nató-ríki hefur
slitið stjórnmála-
sambandi við annað Nató-ríki. Auðvitað eru þorskastríðin
við Breta langalvarlegustu milliríkjadeilur sem Íslendingar hafa átt í,“ segir
Guðni Th. Jóhannesson sagnfræðingur, inntur eftir samanburði á atburðum
gærdagsins við stórviðburði í utanríkismálum lýðveldisins.
Hann nefnir fiskveiðideilur við Norðmenn og deilur við Dani um hand-
ritin, sem samanburðarhæfari atburði. „Það voru þó miklu kurteislegri deil-
ur, sérstaklega við Dani, en það sem átti sér stað í gær. Þessi fjandsamlegi
tónn á báða bóga, sem heyrðist í gær, var eitthvað sem við fengum að heyra í
þorskastríðunum. Þau eru samanburðarhæfari við atburði gærdagsins hvað
það varðar,“ segir Guðni.
Ekkert kemst í hálf-
kvisti við þorskastríðin
Þorskastríð Íslensk varðskip
máttu sín lítils gagnvart breskum
freigátum á áttunda áratugnum.
Guðni Th.
Jóhannesson
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
GEIR Haarde for-
sætisráðherra er
um þessar mundir
með tvo lífverði úr
sérsveit ríkislög-
reglustjóra sem
fylgja honum á
ferðum hans.
Frumkvæðið að
þessari ráðstöfun
kom frá ríkislög-
reglustjóra og var Björgvini G. Sig-
urðssyni viðskiptaráðherra einnig boð-
in sams konar gæsla sem hann þáði í
einn dag en svo ekki meir. Sérsveit-
armennirnir sem gæta Geirs eru óein-
kennisklæddir en þar fyrir utan eru
fleiri sérsveitarmenn sem gæta örygg-
is í kringum þá staði sem hann fer á,
m.a. reglulega blaðamannafundi sem
hann kemur fram á með viðskiptaráð-
herra.
Frá embætti ríkislögreglustjóra fást
engar upplýsingar um tilhögun eða
eðli þessarar öryggisgæslu.
Fréttir bárust af hótunum í garð
starfsfólks Glitnis í byrjun vikunnar en
þar hefur ekki verið gerð breyting á
öryggismálum. Samkvæmt öryggis-
stefnu tjá talsmenn Glitnis sig ekki um
þau. Már Másson upplýsingastjóri
Glitnis segir að almennt sé mikil
áhersla lögð á öryggi í fjármálastofn-
unum. Um það hvort reiðir viðskipta-
vinir hafi komið að undanförnu segir
Már svo ekki vera. Mikið hafi verið um
heimsóknir viðskiptavina en hlutirnir
hafi gengið mjög vel fyrir sig. „Starfs-
fólk okkar hefur reynt að aðstoða við-
skiptavinina eins vel og mögulegt er,“
segir hann og bætir við að ástandið
hafi verið að róast upp á síðkastið.
Lífverðir
gæta Geirs
Geir H. Haarde