Skinfaxi - 01.04.1939, Blaðsíða 6

SKINFAXl
6
einu breytt lil. Fyrst koma timburhúsin, áhrif frá vax-
andi kauptúnum og svo kemur cementið til sögunn-
ar og veldur bér byltingu, og nú er svo komið, að telja
má vist, að eftir einn til tvo áratugi veFði enginn torf-
bær uppistandandi á öllu íslandi. I mörgum sveitum
eru þeir þegar gjörliorfnir, og nú sem stendur veil eg
aðeins eina sveit, Öræfin, án nokkurs steinhúss.
Þetla er nú gotl og blessað, því að enginn efar yfir-
burði vel byggðra steinhúsa yl'ir torfbæina gömlu —
en eg sé eftir hverjum gömlum bæ, sem fer án þess að
lil sé einu sinni ljósmynd af honum, hvað ])á uppdrált-
ur af herbergjaskipun. Árlega cru fleiri gamlir bæir
rifnir og því eðlilega einkum þeir elztu, og fleira getur
oi'ðið gömlum hæjum að aldurtila en niðuriif. Við
landskjálftana á Dalvík 1934 hrundu nokkrir gamlir
bæir. Fyrir nokkrum árum brann bærinn á Hofi í
Vopnafirði til grunna; þar fór stærsta baðstofa lands-
ins, og fannst engin teikning af húsaskipun þar. Svona
mætti áfram telja.
Ekki myndi það nú kosta ncinn obba fjár eða tíma,
með núverandi samgöngum, að láta taka ljósmyndir
af liverjum einasta sveilabæ í gamla stílnum, sem enm
þá er uppi. Þá þyrfti og að teikna upp húsa- og her-
bergjaskipun hinna merkilegustu gömlu bæja í hverju
héraði.
En auk þessa má sjálfsagt finna í fórum ljósniynd'
ara, einkum hinna eldri, og i myndalbúmum viðs-
vegar um land, myndir fjölda bæja, sem nú eru hrund-
ir og niðurrifnir. Með þessu móti mætti enn viða að
efni í myndaverk um okkar sveitabæ, sem myndi hafa
stórkostlegt fróðleiksgildi og verða veglegt minnis-
hierkí yfir þann aldalanga kapítula i sögu íslenzkra
sveita, er Íýkur með hínum síðasta torfbæ.
Fram undir siðustu aldamót var fært frá í öllum
sveitum þessa lands. Um þýðing þessa búskaparháttar
þarf eigi að fjölyrða hér; hún er öllum kunn. Nú eru