Skinfaxi - 01.11.1963, Blaðsíða 43

garð og fyrsti tugur hinnar nýju aldar
færði þjóðinni fyrstu sigrana í aldagamalli
frelsisbaráttu. Islendingar voru nú fyrst
að njóta þess að fá húsbóndaréttinn í eigin
landi, og fyrsti íslenzki ráðherrann, sem
jafnframt var eitt af glæsilegustu skáldum
okkar, settist að hér heima, og naut hann
almennrar aðdáunar.
Þá var og fyrst í sögu þjóðarinnar rofin
einangrun við umheiminn með símasam-
bandi.
Þá var einnig á þessum tug aldarinnar
stigið stórt spor með setningu nýrra
fræðslulaga, sem tryggðu yngstu kynslóð-
inni betri aðstöðu til almennrar fræðslu.
Þá urðu og allörar framfarir í atvinnu-
vegum þjóðarinnar með tilkomu véltækn-
innar bæði til sjós og lands. Öllum þessum
umbótum fagnaði æska landsins af heilum
hug. Bjartsýni lá í loftinu og loks var lokið
fólksflutningi til Vesturheims.
Ungmennafélögin, sem þá þegar voru
komin á 1 egg, urðu strax virkir aðilar í upp-
byggingu þjóðlífsins og fögnuðu hverjum
unnum sigri.
Landið var ekki einungis fagurt í augum
æskunnar, það átti nægan auð, en þjóðina
skorti þekkingu til að notfæra sér hann.
Æskan átti bæði orku og viija til átaka
við hið raunhæfa líf og sá þegar glöggt að
fyrsta skilyrði til þess að geta notið þeirra
hæfileika til fulls, varð hún að sjá sér fyrir
meiri menntun og það gerði hún.
Unnir sigrar í sj álfstæðismálum þjóð-
arinnar leiddu óhjákvæmilega til meira
sjálfstrausts og öruggrar baráttu, enda
mátti heita, að í lok þeirrar baráttu stæðu
allir sem einn maður og áttu ungmenna-
félögin drjúgan hlut í fullnaðarsigri þeii’ra
mála.
Æskan í dag, sem nú er að vaxa upp í
landinu, þekkir ekkert til örðugleika ung-
dómsins fyrir 50—60 árum. Sultur er
óþekkt fyrirbrigði og vanþroski af þeim
ástæðum sem betur fer úr sögunni. Iburður
í klæðaburði var algerlega óþekktur. Æsk-
an í dag þekkir ekki til þeirra hreysa, sem
allur almenningur varð að hýrast í í þá
daga. Aðbúnaður er sem sagt allur annar
og betri, enda mun það sannast sagna, að
æskan er almennt glæsilegri á velli og bet-
ur búin en nokkru sinni fyrr.
Hitt er svo annað mál, að margt bendir
til þess frá sjónarmiði okkar eldri mann-
anna, að þrátt fyrir allt sé hún tæplega
jafn skelegg í sjálfstæðiisbaráttu þjóð-
arinnar eins og hún var fyrir 50 árum, og
stafar það vafalaust að einhverju leyti af
breyttum aðstæðum.
Það eitt er víst, að æskan í dag er fylli-
lega fær um að halda áfram þeirri þróun-
arbaráttu, sem þegar er hafin og óskhyggj-
an leitar fyllra lífs og alltaf er leitað nýrra
sanninda, enda var okkur bent á endur
fyrir löngu að hverju við ættum að leita.
Æskudraumar ungdómsins er friðarrík-
ið. Allar okkar dyggðir og ódyggðir, allt
okkar hugvit og þekkingarþrá eiga upptök
sín í hugheimi einstaklinganna og væri
því vel þess vert að reyna að hreinsa þar
til með heilnæmum anda. Friður vinnst
aldrei með vopnum, ef við getum orðið ein-
huga um að skapa friðarríki, verðum við
fyrst og fremst að fjarlægja úr landi okk-
ar allar vítisvélar og villimennsku og sýna
það í verki, að við viljum lifa í friði við
allar þjóðir og að við trúum á góðvild og
bræðralag í öllum samskiptum manna á
meðal. Árni J. Hafstað.
SKINFAXl
43