Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1999, Síða 33

ir okkur að skera þorskstofninn meira niður
á sínum heldur en gert var. A þeim grund-
velli gæti verið röksemd fyrir því að breyta
aflareglunni með stækkandi stofni og lækka
þá prósentuna og láta stofninn byggjast upp
hraðar. Það eru til rök fyrir því og það eru
líka til rök fyrir því að hækka aflaregluna og
láta stofninn ekki stækka. Þetta þarf að vega
og meta.“
Byggðaröskun kostar mikið
-Svo við snúum okkur að fiskveiðistjórn-
unarkerfinu. Hvernig á að breyta því til að
ná hámarksafrakstri og viðhalda byggð í
landinu?
„Það gæti vel verið að þessi tvö markmið
sem þú nefnir náist ekki saman og gætu
beinlínis verið andstæður. En samt sem áður
geta verið ástæður fyrir því að reyna að ná
eins miklum afrakstri og hægt er og viðhalda
byggð í landinu öllu. Markmið endurskoð-
unarinnar er að við höfum að minnsta kosti
jafn mikið efnahagslega út úr breyttu kerfi
og helst meira. Byggðaröskum kostar þjóð-
félagið heilmikið, alla vega til skemmri tíma
litið.“
-Hvernig á þá að þróa kerfið þannig að
það rústi ekki byggðinni með sölu aflaheim-
ilda? Er kannski ætlunin að sístækka þennan
1500 tonna byggðakvóta, jafnvel upp í 10
þeða 15 þúsund tonn?
„Ég hef ekki séð færð fyrir því sannfær-
andi rök að fiskveiðikerfið eins og það hefur
verið frá 1983 hafi leitt til byggðaröskunar
eða röskunin hafi verið meiri en var fyrir
daga kvótakerfisins. Auðvitað geta einstakar
byggðir farið illa út úr því ef að fyrirtæki sem
hafa stóran kvóta fara illa í sínum rekstri og
verða að selja atvinnutæki og aflahlutdeild-
ina í burtu. Slíkt gerðist bara líka áður en
kvótakerfið kom á.“
-En þá gátu nýir aðilar komið inn í grein-
ina í staðinn?
„Þá kostaði líka mikið að koma inn. Verð
á skipum var allt annað en það er núna í
hvaða samanburði sem er. Og það var ekki
þannig að engin stjórn væri á fiskveiðum
áður en kvótakerfið kom til sögunnar. Það
var flotasfyring og miklu minni möguleikar
á að fjármagna skipakaup heldur en eru í
dag. Það er alls ekki rétt að það hafi verið
einfalt mál að bregðast við því ef stór togari
fór úr plássinu fyrir tíma kvótakerfis frekar
en að það sé einfalt mál að bregðast við því í
dag.“
-Er ekki byggðakvótinn engu að síður viss
ábending um að ríkisstjórnin telji að það
þurfi að grípa í taumana?
„Það er ekkert verið að grípa í taumana.
Ég tel frekar að byggðakvótinn sé vísbend-
ing um að ríkisstjórnin telji að það þurfi að
draga úr þeim áföllum sem einstaka byggðir
verða fyrir vegna samdráttar eða breytinga í
sjávarútvegi. Þessu verður beitt núna í fyrsta
skipti og það verður mjög athyglisvert að sjá
hvernig til tekst. Það getur ráðið miklu um
hvernig farið verður með þessi mál í fram-
tíðinni. Síðan geta komið upp annars konar
áföll í sjávarútveginum heldur en bara eitt-
hvað sem tengist einstökum byggðum og
þarf að taka á. Það er ekki eins og stjórnvöld
standi uppi án þess að hafa í höndunum
nein tæki eða tól til þess að aðstoða þegar
erfiðleikar koma upp. Það er hins vegar
mjög vandmeðfarið hvernig menn gera það
og þarf að vanda vel.“
-Verður þessi fyrsta úthlutun byggðakvót-
ans nokkurs konar prófsteinn á það hvort
hér sé verið að fara rétta leið?

SKIPAVERSLUNIN
SKIBSHANDLER ■ SHIP CHANDLER ■ SCHIFFSAUSRUSTER
HRINGBRAUT 121-107 REYKJAVÍK
SÍMI: 562 5570 - TELEFAX: 562 5578
„Það hvernig til tekst við úthlutunina
mun ráða mjög miklu um hvernig þetta
verður í framtíðinni. Ef illa tekst til getur vel
verið að þetta verði ekki gert aftur.“
-Er ekki staðreyndin sú að ríkisstjórnin
vill ekki eða getur ekki blandað sér í málið ef
einhver útgerðarmaður vill selja fyrirtæki
sitt út fyrir byggðarlagið?
„Nei, nei. Ríkisstjórnin gerir það. Sveitar-
félög eiga forkaupsrétt á aflahlutdeildinni og
það eru takmarkanir á því hvað menn mega
leigja mikið af aflamarkinu frá sér og hvern-
ig staðið er að því. Það er því ekki rétt að
ekkert sé gert til að hafa áhrif á þetta. Þvert
á móti má halda því fram, sérstaklega varð-
andi aflamarkið, að of mikið sé gert til þess
að hafa áhrif á gang mála.“
VlÐSKIPTI MEÐ AFLAHEIMILDIR
-Eitt af því sem mikið hefur verið rætt um
og deilt á er að menn hverfa úr greininni
með ævinfyralega mikinn gróða. Því er hald-
ið fram að á Vestfjörðum séu þrír til fjórir
milljarðar farnir út úr kvótakerfmu á síðustu
fimm til sex árum. Er þetta ásættanlegt?
„Þetta er einfaldlega rangt. Peningarnir
fara ekici út úr kvótakerfmu. Ef menn eiga
einhver viðskipti koma peningar aftur inn.
Þú tekur ekkert út án þess að neitt komi í
staðinn. En stór hluti af hagkvæmi kerfisins
felst í að það séu viðskipti með aflaheimild-
irnar. Sveigjanleiki til að bregðast við nýjum
aðstæðum og nýta heimildirna á sem hag-
kvæmastan hátt. Auðvitað kemur það niður
á einhverjum. Það kemur niður á þeim sem
ekki standa sig eins vel. Við sjáum það bara
á aflatölunum og vinnslutölunum að það er
fluttur afli milli svæða til vinnslu. Það hlýt-
ur að vera vegna þess að einhverjir tilteknir
aðilar eru að vinna á hagkvæmari hátt og
KOSTUR FYRIR
SKIP OG BÁTA
Allt á einum stað:
Ferskar vörur - Gott verð
og fagleg þjónusta
Skipaverslun -
Sérverslun sjómanna
Sjómannablaðið VÍKINGUR
33