Náttúrufræðingurinn - 2005, Blaðsíða 55

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
annesjum.5 Langalgengastur er rán-
arkambur en aðrir rauðþörungar,
eins og dreyrafjöður, skarðafjöður
og unnarfaldur, eru einnig algengir
á stórþarastilkum í Færeyjum. Fiður-
þari er fremur sjaldgæfur. Á íslandi
er þessu öðruvísi farið, því fiðurþari
er þar algengasta ásætan, en sjald-
gæft er hins vegar að sjá ránarkamb
vaxa á stilkum stórþara. Á allra
grynnstu svæðunum eru söl algeng-
asta ásæta á þarastilkunum bæði við
Island og Færeyjar. Af dýrum ber
mest á svömpum, mosadýrum og
hveldýrum, en auk þess eru ýmis
hreyfanleg dýr eins og marflær og
þanglýs innan um ásætur á
þarastilkum og leita þar ýmist skjóls
eða matar.
Nokkur tiltölulega stór beitardýr
eru áberandi innan um og á þara.
Sennilega er ígulkerið skollakoppur
þeirra atkvæðamest í þaraskógi við
Færeyjar.5 Skollakoppur hefur þó
ekki fundist þar í viðlíka þéttleika og
víða annars staðar við Norður-
Atlantshaf, þar sem hann hefur eytt
þaraskógi á stórum svæðum.21,22, 23
Við Færeyjar er algengt að sjá snigil-
inn marduggu á beit á blöðku stór-
þara og þarahetta er einnig algeng á
blöðkunum. Hér við land er sára-
sjaldgæft að sjá marduggu á þara-
blöðkum og þarahetta finnst nær
eingöngu við Suðurvestur- og
Vesturland. Þarastrútur er hins
vegar langalgengasta beitardýrið á
þara við Island. Þar sem þéttleiki
þessa litla, einæra snigils verður
mikill getur átið valdið því að þari
eyðist af víðáttumiklum svæðum
(13. mynd). Þarastrútur er almennt
mun sjaldgæfari við Færeyjar en hér
við land.
Af þörungum ná lágvaxnir
rauðþörungar lengst niður á djúpið.
Við endimörk þörungagróðurs, á
rúmlega 40 m dýpi, vaxa skarða-
fjöður, kambgrös og kalkkenndir
rauðþörungar sem mynda þunna
skorpu á steinum og skeljum. Eins
og í fjörunni halda sumar tegundir
sig fyrst og fremst þar sem öldu-
gangur er mikill, en aðrar á
skjólgóðum stöðum.17,18 Algengar
djúptegundir sem vaxa nær ein-
göngu fyrir opnu hafi eru marin-
10. mynd. Venjulega er fjölbreytileiki þörunga mestur neðst ífjöru og skammt niður
fyrir lágfjörumörk. Almennt vaxa fleiri tegundir ímiðlungs brimasömum fjörum en þar
sem brim er annaðhvort mjög mikið eða mjög lítið. í Færeyjum eru fjörur oft brattar og
því getur verið erfitt að ná til þörunga. Ljósm.: Karl Gunnarsson.
11. mynd. Gróskumikill þaraskógur vex á botni sjávar við Færeyjar. Sennilega er lífríkið
hvergi fjölskrtíðugra en þar. Rauðþörungar eru ríkjandi í skógarbotninum og fækkar
þörungunum eftir því sem dypi eykst og birta dvínar. Á móti fjölgar dýrategundum
hlutfallslega með vaxandi dýpi. Ljósm.: Karl Gunnarsson.
53