Náttúrufræðingurinn - 2001, Page 33

Skrár Royal Society um ritgerðir
í RAUNVISINDUM 1800-1914, OG
ISLANDSRANNSÓKNIRÁ ÞVÍ TÍMABILI
■ SKRÁ ROYAL SOCIETY
UM RIT 1800-1900
A árinu 1855 lagði bandarískur fræði-
maður til að hugað yrði að samantekt
alþjóðlegrar heildarskrár yfir ritgerðir í
tímaritum um raunvísindi. Eftir nokkrar
umræður um málið á ýmsum vettvangi
ákvað Konunglega vísindafélagið (Royal
Society) í Lundúnum þrem árum síðar að
ráðast í þetta verkefni.
Á árunum 1867-1872 gaf félagið síðan út í
sex bindum ritskrá áranna 1800-1863,
„Catalogue of Scientific Papers Compiled by
the Royal Society". Greinar birtar fyrir
aldamótin, í fáeinum vel þekktum vísinda-
tímaritum sem hófu göngu sína á síðasta
áratug 18. aldar, eru einnig skráðar þar.
Bindin voru í stóru broti, alls um 5700
blaðsíður. Greinum er raðað í stafrófsröð
Leó Kristjánsson (f. 1943) lauk B.Sc.-prófi í
eðlisfræði frá Edinborgarháskóla 1966, M.Sc,-
prófi frá Newcastleháskóla 1967 og Ph.D.-prófi
frá Memorialháskólanum í St. John’s í Kanada 1973.
Hann hefur verið sérfræðingur við Raunvísinda-
stofnun Háskólans frá 1971 og vinnur einkum að
rannsóknum á bergsegulmagni og jarðsegulsviðs-
frávikum. Leó var prófessor í jarðeðlisfræði við
Háskóla íslands 1991-1994 en er nú stunda-
kennari við skólann.
höfunda og auk nafns höfundar er þar titill
greinar, nafn tímarits, bindi, ár og blað-
síðutal. Skráin einskorðast að mestu við
stærðfræði og náttúruvísindi. Sleppt er þó
t.d. greinum sem eingöngu eru upptalning á
veðurathugunum. Læknisfræði er ekki með,
nema líffæra- og lífeðlisfræði. Verkfræði er
ekki með, en margar ritgerðir sem teknar eru í
skrána á sviðum eins og aflfræði og efna-
fræði gætu þó vel talist til verkfræði.
Minningargreinar úr tímaritunum um þekkta
vísindamenn fá að fljóta með og sömuleiðis
frásagnir af ferðalögum. Engar bækur eru í
skránni.
Haldið var áfram með skráninguna til loka
19. aldar og komu alls 19 bindi út, það
síðasta 1924. Tímaritin, sem greinar voru
skráðar úr, skiptu hundruðum og fór þeim
fjölgandi eftir því sem á leið. Einkum voru
þau bresk, frönsk og þýsk, en einnig frá
Bandaríkjunum, Mið-Evrópu, Niðurlöndum,
Norðurlöndum, ftalíu, Rússlandi og víðar
að. Var fjölguninni m.a. mætt með því að
smækka letrið í síðari bindunum. í skránni
eru alls 384 þúsund greinar eftir 68 þúsund
höfunda. Verkefnið stefndi í að verða Royal
Society fjárhagslega ofviða, en breska
stjórnin og ýmsir einkaaðilar veittu þá
félaginu rausnarlegan stuðning til að ljúka
því.
Náttúrufræðingurinn 70 (2-3), bls. 111-117, 2001.
m