Náttúrufræðingurinn - 2001, Qupperneq 82

A NÆSTUNNI
L ^
Eins og lesendur hafa orðið varir við hafa nokkrar tafir orðið á útgáfu
Náttúrufræðingsins og er þetta hefti nœr ári á eftir áœtlun. Nokkur fjöldi greina
bíður birtingar en helst er hörgull á stuttum pistlum, sem eru vinsælt lesefni.
Hér er tœpt á efni nokkurra þeirra greina sem birtast munu í næstu heftum.
Eldvirkni austan
HAFS OG VESTAN
Eldstöðin Poas á Costa Rica er mikil og
margflókin. Askjan er mikið gímald og
talið er að þar hafi gosið um 40 sinnum frá
því 1920. Jón Jónsson jarðfræðingur ber
saman eldvirkni í Poas og Kötlu.
G/LDI LANGTÍMARANNSÓKNA
Skiptar skoðanir eru meðal vísindamanna
um hvort rannsóknir og tiiraunir sem gerðar
eru á stuttum tíma eða langtímarannsóknir
skili meiri upplýsingum. - Tómas Grétar
Gunnarsson fjallar um gildi langtíma-
rannsókna á fuglum, en hann stundar nú
doktorsnám í stofnvistfræði í Bretlandi.
Hann flokkar langtímarannsóknir í þrennt:
vöktunarrannsóknir, stofnrannsóknir á
tegundum sem ekki eru í hættu og rann-
sóknir á tegundum sem eru eða gætu verið í
hættu, en langtímarannsóknir eru einu
tækin sem vísindamenn hafa sem geta sýnt
fram á áhrif sjaldgæfra atburða á stofna.
Stungur GEITUNGA
ísland var til skamms tíma draumaland
þeirra sem er illa við ágengar pöddur en það
er liðin tíð. Fjórar tegundir geitunga hafa
náð að setjast hér að eftir 1970, húsa-
geitungur, holugeitungur, trjágeitungur og
roðageitungur. Þetta eru ekki vinsælustu
gestir í görðum eða húsum enda geta
stungur þeirra verið afdrifaríkar fyrir þá sem
ofnæmi hafa fyrir þeim eða eru mjög
viðkvæmir fyrir. Erling Ólafsson skordýra-
fræðingur fjallar um stungur geitunga,
varnarbúnað þeirra og áhrif eitursins á
mannfólkið.
Va tnabol tinn í Mýva TNL
Svokallaður kúluskítur er eitt af sérkennum
Mývatns en hér er um að ræða afbrigði
vatnaþörungsins Cladophora aegagropila
sem myndar egglaga eða kúlulaga bolta,
allt að 10 cm í þvermál. Þörungur þessi
vitnar um næringarauðgi og hreinleika
Mývatns og á sér tvær þekktar hliðstæður;
aðra á Hokkaido-eyju í Japan, sem heima-
menn kalla „marimo" og nær allt að 30 cm
þvermáli, og hina í Eistlandi. Helgi
Hallgrímsson fjallar um þennan sjaldgæfa
þörung, sem hann nefnir vatnabolta.
Fuglalífá Borgarfirði
Borgareyjar og Borgarskarfasker eru
nokkrar smáeyjar og sker á miðjum
Borgarfirði vestra og heyra til kirkjunni á
landnámsjörðinni Borg á Mýrum. Sumarið
2000 könnuðu þeir Ævar Petersen og
Sigurður Ingvarsson fuglalíf í eyjunum
með skipulegum hætti. Þeir fundu ellefu
tegundir varpfugla, samtals um 4000 pör
og gera grein fyrir niðurstöðum sínum á
síðum Náttúrufræðingsins.
160