Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 10

þessum tilvitnunum að vatnaskúfur, og þá
einkanlega kúluform hans, á í vök að verjast.
Aegagropila profunda er í fræðibókum talin
meðal þeirra þörunga sem þola minnsta
mengun (oligosaprob) og eru til marks um
hreint og súrefnisríkt vatn.
Það á vel við Þingvallavatn, þar sem
vatnaskúfur er ein algengasta grænþörungs-
tegundin neðan við 2 m dýpi meðfram
ströndum, og mun þar aðallega eða eingöngu
vera um botnfasta afbrigðið að ræða. Þess er
ekki getið að kúluformið. sé í Þingvallavatni
(Gunnar Steinn Jónsson 1992).
Vatnaskúfur hefur fundist í 'nokkrum
vötnum í Þingeyjarþingi, auk Mývatns, m.a. í
Kringluvatni upp af Reykjahverfi, Víkinga-
vatni í Kelduhverfi og Hafursstaðavatni í
Öxarfirði. í þessum vötnum er dúnformið
ríkjandi en einnig sjást litlar kúlur, 1-3 cm í
þvermál. Sumarið 1997 fann ég þessategund í
Snjóholtsvötnum á Héraði, mest egglaga kúlur
allt að 5 cm langar og 3-4 cm breiðar (4. mynd).
Öll þessi vötn eru grunn og mjög næringarrík
og í sum þeirra rennur vatn af ábomum túnum,
svo ekki er hægt að segja að þau séu laus við
mengun. Virðist það ekki stemma við
ofangreindar heimildir og bendir til að um sé að
ræða ólíka stofna og jafnvel aðgreindar
tegundir innan Cladophora aegagropila,
sem gera mismunandi kröfur til umhverfisins.
■ HEIMILDIR
Anonymus 1999. Sjaldgæfir þörungar í Mývatni
[frétt]. Morgunblaðið 11. júlí.
Arnþór Garðarsson (ritstj.) 1991. Náttúra
Mývatns. Hið ísl. náttúrufræðifélag, Reykja-
vík.
Árni Einarsson 1999. Vatnamýll eða kúluskítur.
Morgunblaðið 5. júní 1999.
Belloc, É. 1894. La flore algologique d’eau douce
de l’Islande. Assoc. Franc. pour l’avancement
des sciences. Congrés de Caen.
Bprgesen, F. 1899. Nogle Ferskvandsalger fra
Island. Bot. Tidssk. 22. 131-138.
Elín Pálmadóttir 2000. Kúluskíturinn hefur
aðdráttarafl (viðtal við Árna Einarsson).
Morgunblaðið 27. febr.
Gams, H. 1969. Kleine Kryptogamenflora: Band
Ia: Makroskopische SiiBwasser- und Luft-
algen. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart.
Gunnar Steinn Jónsson 1992. Photosynthesis
and production of epilithic algal communities
in Thingvallavatn. í: Pétur M. Jónasson
(ritstj.) Thingvallavatn. Oikos 64 (1-2). 222-
240.
Hariot, P. 1893. Contribution á l’étude des
Algues d’eau douce d’Islande. Journ. de Bot.
VII. 313-318.
Helgi Hallgrímsson 1971. Veröldin í vatninu (I.
Þörungar). Þættir um lífið í Laxá, Mývatni og
fleiri vötnum. Heima er bezt 21.94-100.
Helgi Hallgrímsson 1979. Veröldin í vatninu.
Handbók um vatnalíf á íslandi. Námsgagna-
stofnun, Reykjavík. 1979. 2. útg. 1990.
Helgi Hallgrímsson 1998. Þörungaskrá. Skrá yfir
íslenska land- og vatnaþörunga, nema
kísilþörunga. Handrit.
Jón Eyþórsson 1950. Jöklamýs. Náttúru-
fræðingurinn 20. 182-184.
Marimo in Europe. Report of the Marimo Inter-
national Research Project 1999-2000. Akan,
Febr. 2001.
Muller, O.F. 1770. Enumeratio Stirpium in
Islandia sponte crescentum. Nova Acta Acad.
Nat. Curiosorum 4. Norinbergia.
Pascher, A. 1921. Die SiiBwasserflora Deutsch-
lands, Österreichs und der Schweiz. Heft 7:
Chlorophyceae 4. Bearbeitet von W. Heering.
Jena.
Sigurður Jónsson & Karl Gunnarsson 1978.
Botnþörungar í sjó við Island. Greiningar-
lykill. Sérprent úr „Hafrannsóknir" 15. hefti.
Sigurður Pétursson 1948. íslenzkir vatna-
þörungar. Náttúrufræðingurinn 18. 1-18.
van den Hoek, C. 1963. Revision of the Euro-
pean species of Cladophora. E. J. Brill,
Leiden.
Wakana I., T. Hanyuda, K. Ueda, Á. Einarsson,
S. Zimmermann, T. Reitalu, D. Czarnecki &
M. Kahlert 2001. Global distribution and mo-
lecular phylogenetic homology of the fresh-
water green alga Marimo, Aegagropila linnaei.
Abstract for XXIV Symposium on Polar Biol-
ogy (National Institute of Polar Research), p.
79. In preperation for Polar Bioscience.
Ýmsar fréttaklausur af Veraldarvefnum, aðallega
um „marimo“ í Japan.
Ævar Petersen 1988. Vatnamýs. Náttúru-
fræðingurinn 58(1). 31-35.
PÓSTFANG HÖFUNDAR
Helgi Hallgrímsson
Lagarási 2
700 Egilsstöðum
184