Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 39

JÓHANN PÁLSSON
Landnám
PLANTNA
VIÐ Gullinbrú
ar sem landi hefur verið umbylt
við gerð mannvirkja, svo sem við
húsbyggingu eða vegarlagn-
ingu, er algengt að gengið sé
þannig frá umhverfinu að landið er mótað
með jarðýtu, sléttað, grófasta grjót fjarlægt
og síðan sáð í það blöndu af grasfræi og
tilbúinn áburður borinn á. Þessi frágangur
skilar oftast góðum árangri. Fyrstu árin á
eftir ber mest á sáðgrösunum en smám
saman láta þau undan fyrir gróðri sem er
betur lagaður að staðháttum og gróðurfar
tekur að breytast, hratt í fyrstu en smám
saman hægar þangað til myndast hafa
mismunandi gróðursamfélög sem eru í
jafnvægi við aðstæður á hverjum stað. A
árunum 1987-1992 gerði Rannsóknastofnun
landbúnaðarins tilraunir og athuganir á
uppgræðslu vegkanta fyrir Vegagerð
ríkisins (Áslaug Helgadóttir og Sigurður H.
Magnússon 1992). Ekki hafa, mér vitanlega,
verið gerðar aðrar athuganir á þessu sviði.
Framvinda gróðurs gengur hægt fyrir sig og
ferlar hennar ólíkir frá einum stað til annars.
Svæðin eru það ung að enn er langt í land að
lokastigum gróðurframvindunnar sé náð.
Enn er því margt á huldu urn hvaða mögu-
leikum íslensk náttúra býr yfir til að mynda
Jóhann Pálsson (f. 1931) er líffræðingur að mennt
og lauk kand.fil.-prófi frá Uppsalaháskóla 1973.
Hann stundaði doktorsnám við grasafræðideild
Uppsalaháskóla á árunum 1973-1979, viðfangs-
efni Poa glauca/nemoralis á Islandi og í nágranna-
löndunum. Hann var forstöðumaður Lystigarðsins
á Akureyri 1978-1985 og garðyrkjustjóri Reykja-
víkurborgar 1985-2001.
Náttúrufræðingurinn 70 (4), bls. 213-221, 2002.
fjölbreytt og stöðug gróðursamfélög.
Á tanganum sunnan við Gullinbrú í
Reykjavík er rúmlega þriggja hektara svæði
sem sáð var í árið 1985. Síðan hefur
gróðurfar stöðugt verið að breytast þar og
eru þegar farin að myndast mismunandi
gróðursamfélög. í lok júlímánaðar sumarið
2000 skráði ég allar þær tegundir æðplantna
sem ég fann í þessum reit. Þar kom margt á
óvart hvað varðar hæfni mismunandi
tegunda til að dreifa sér og nema land á
nýjum slóðum. Einnig er athyglisvert
hversu frábrugðinn þessi listi er lista yfir
þær æðplöntur sem numið höfðu land í þeim
vegköntum sem athuganir Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins náðu til. Varð
það til þess að mér fannst rétt að búa listann
lil prentunar og láta hann ekki falla í
gleymsku.
■ STAÐHÆTTIR
Þegar verið var að skipuleggja byggð
norðan við Grafarvog sýndi það sig að þörf
væri á að leggja veg yfir voginn. Var því
gerð fylling út í voginn og Höfðabakkinn
framlengdur eftir henni endilangri og
tengdur með Gullinbrú við byggðina fyrir
norðan. Þessi fylling var gerð úr aðfluttu
grjóti og jarðvegi sem aðallega var upp-
gröftur úr húsgrunnum og vegstæðum.
Yfirborð svæðisins var svo grófjafnað 1985,
sáð í það blöndu af erlendu grasfræi og
tilbúinn áburður borinn á (Jóhann Diego,
munnl. uppl.). Aðeins var borið á svæðið í
213