Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 53

stærð og 250 m frá
næstu höfn. Gott að-
gengi og einföld fram-
kvæmd auðvelda lang-
tímarannsóknir mikið.
Annar þáttur sem auð-
veldar rannsóknina er
samhæfður og lítt
breytilegur varptími
tegundarinnar, sem
veldur því að vinnu-
framlagið er minna en
ella. Ungfuglar af
þessari tegund verpa í
fyrsta skipti þegar þeir
eru 4-15 ára gamlir.
Þegar um langlífar teg-
undir eins og þessa er
að ræða er bráðnauð-
synlegt að rannsókn
standi lengi til að varpa
ljósi á ýmsa stofnþætti.
Til dæmis er dánartíðni
varpfugla mest í elstu
aldursflokkunum. Um
það höfðu engar vís-
bendingar fengist að 20
árum liðnum. Varptíma-
bilið 1988-1989 (varp-
tíminn á þessu svæði
nær yfir áramót) komust
aðeins tveir ungar á
legg úr allri byggðinni.
Líklegasta ástæðan er
svelti vegna breyttra hafstrauma sem
höfðu í för með sér breytingu á dreifingu
ljósátu, sem er algengasta fæða skrof-
unnar. Stöku sinnum hefur stórlega dregið
úr varpárangri vegna þess að ungar
drukkna í holum í kjölfar stórrigninga. Til
að hægt sé að meta áhrif sjaldgæfra
atburða eins og þessara á stofna er
nauðsynlegt að fylgjast með þeim í langan
tíma (Bradley o.fl. 1991, O’Connor 1991).
Erfitt virðist vera að meta hvort veiðar
innfæddra hafi skaðleg áhrif á stofninn.
Skrofudauði í reknetum utan varptíma á
öðrum hafsvæðum virðist jafnvel vega
þyngra en ungadrápið (Bradley o.fl. 1991).
2. mynd. Rannsóknir á teistu, Ceppus grylle, hafa veríð stundaðar
á Breiðafirði í rúman aldarfjórðung (Fredriksen og Ævar
Petersen 1999). Ljósm. Jóhann Oli Hilmarsson, júlí 1997.
■ UPPBYGGING OG
TÍMAÞRÓUN LANGTÍMA-
RANNSÓKNA
Því lengur sem rannsókn varir og þekking á
viðfangsefninu eykst þeim mun auðveldara
er að spyrja afmarkaðra spurninga og þróa
aðferðafræði. Allnokkur góð dæmi eru til um
fuglarannsóknir sem byrjuðu smátt en hafa
síðan undið upp á sig.
Árið 1950 hófst á Eynhallow (Eynni
helgu) í Orkneyjum rannsókn á fýl (Ful-
marus glacialis) sent staðið hefur allar
götur síðan (Dunnet 1991 b). í fyrstu var
ætlunin að prófa tilgátur sem uppi voru um
að fýlar yrpu ekki árlega og sjá hversu gamlir
227