Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 2002, Side 31

Náttúrufræðingurinn - 2002, Side 31
T RAUSTHOLTSHÓLMI í Þjórsá ÁSGEIR PÉTURSSON egja má að ósasvæði Þjórsár hefjist þar sem áin fellur fram úr þrengslunum fyrir neðan Urriða- ________foss - gegnt Kálfholti að austan en Egilsstöðum að vestan. A hún þá ófarna sem næst 16 km leið til sjávar - 6 km frá Gijótnesi að Feijuhamri við Sandhólafeiju, 4 km þaðan að Traustholti í Traustholtshólma og 6 km úr því fram að útfalli sínu. Strax og áin kemur fyrir Grjótnes, sem er austan ár, breiðir hún úr sér og verður farvegur hennar fljótlega um tveggja kílómetra breiður að sandeyrum meðtöldum og breikkar enn meir þegar komið er fr am iyrir Ferjuhamar, svo að um Sýrlækjarbót er hún orðin um 3 km. Þeirri breidd heldur hún alla leið fram að útfalli. ■ SÝRLÆKJARBÓT Fyrir neðan Feijuhamar eru tveir grasi vaxnir hólmar við vesturlandið, fyrst Sýrlækjarbót, sem liggur fyrir landi Sýrlækjanna, og segir Jarðabók Áma Magnússonar og Páls Vídalín árið 1709 (II, bls. 166) að Sýr- lækjarbæir „hafí fyrst staðið í Sýrlækjarbót Ásgeir Pétursson var fæddur 1906 á Eyrarbakka. Hann stundaði nám í Samvinnuskólanum og fram- haldsnám í samvinnufræðum í Edinborg og Kaup- mannahöfn. Hann var sjómaður og verkamaður og lengst af búsettur í Kópavogi og síðar í Reykjavík. Ásgeir og Dýrleif Árnadóttir kona hans dvöldu um árabil sumarlangt á landarcign sinni í Þjórsárósi, Traustholtshólma, þar sem Ásgeir vitjaði laxaneta og æðarvarps. Hann lést 1992. og þaðan færðir í manna rninni". Trúlega hefur frákast árinnar við Ferjuhamar, þegar hún stíflast af jakaburði, hjálpað sandfokinu og uppblæstrinum að losa Bótina frá megin- landinu. Jarðvegur er þarna mjög sendinn og laus í sér og landállinn örgrunnur og vatnslítill. I Bótinni verpir bæði gæs og æður, nytjað af Sýrlækjarbændum þar sem eyjan tilheyrir jörðum þeirra. Sunnan og neðan við Bótina er mikill eyraklasi alla leið niður að bænum Selparti. Mun þetta ásamt Skúmeyrarsvæðinu vera langþéttbýlasta selabyggð í ánni, en að því verður nánar vikið síðar. ■ TRAUSTHOLTSHÓLMI Nærri tveimur kílómetrum neðar er Traustholtshólmi, eða Traustholtið eins og það er kallað í gömlum skrifum. Engar heimildir eru fyrir því hvenær Traustholt varð viðskila við vesturlandið en munnmæli eru á kreiki á þessum slóðum að í miklum vatnavöxtum hafí áin náð því að komast í áveituskurð og ekki farið úr honum síðan. Fellur nú megináin vestan Traustholts í áætluðu hlutfalli 1 á móti 3 og heitir þar síðan Traustholtshólmi. Hólminn var í byggð fram til ársins 1880. Jarðabók Árna og Páls frá 1708 nefnir bæði Traustholt og Traustholtshólma og Manntal 1703 Traustholtshólma. Jarða- bókin segir um Traustholt að því sé „sundur Náttúrufræðingurinn 70 (4), bls. 205-2 J 2, 2002. 205

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.