Náttúrufræðingurinn - 1985, Síða 23

F.SULTANA
P.REPENS
1981 Spirun Lirfa Blastar i myndun
16.4. •
25.4. •
29.4.
8. 5.
14.5.
20.5. •
30.5. • •
10.6.
9.7. •
21.7. • ? •
3. 8. • ? •
13.8. •
9.9. •
Blastar i
Spirun Lirfa myndun

•

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tafla 1. Yfirlit yfir lífsferla F.
sultana og P. repens í Urriða-
kotsvatni. • : er til staðar. -
Life-cycle of F. sultana and P.
repens in the lake Urriðakots-
vatn in the summer of 1981.
• : present.
P. repens geti þeir orðið allt að 15-20
á einstakling án þess að nefna meðal-
talsfjölda. Samkvæmt gögnum úr Urr-
iðakotsvatni er þetta meðaltal 5 blast-
ar á einstakling.
Um kynæxlun mosadýranna er ekki
gott að segja. Kynæxlun hlýtur þó að
vera F. sultana mikilvægari samanbor-
ið við P. repens, þar sem hún hefur
einungis á að skipa setblöstum og hver
einstaklingur myndar þar að auki færri
blasta. F. sultana hefur því einungis
tök á að mynda ný sambýli á sama stað
eða í námunda við móðursambýlið. P.
repens hefur flotblasta sem gerir henni
kleift að nema ný búsvæði auk þess
sem hver einstaklingur myndar einnig
setblasta sem festist við undirlag móð-
ursambýlis síns og myndar sambýli á
sama stað að vori. Dreifingarhæfni P.
repens er því mun betri. Útbreiðsla
beggja tegundanna er engu að síður
nær sú sama í Urriðakotsvatni. Vöxtur
sambýla F. sultana er víða mjög ríku-
legur í vatninu. Ef landnám P. repens í
Urriðakotsvatni er nýlegt má vera að
áhrifa þess sé ekki enn farið að gæta.
Út frá stærð armakarfa tegundanna
má álykta að þær séu ekki í samkeppni
um fæðu (Ryland 1970) en sennilega
er samkeppni um undirlagið. Ef F.
sultana myndar lirfur horfir málið
öðru vísi við. Samkvæmt módeli
Thorpe (1979) þarf hver einstaklingur
aðeins að auka orkunýtingu sína
(metabolic efficiency) óverulega svo
það hafi áhrif á lirfuframleiðslu
sambýlisins í heild. Telur hann að þar
69