Náttúrufræðingurinn - 1987, Qupperneq 71

insson (1980).Sást í Reykjavík 3. september
til 19. október og á Seltjarnarnesi 6. sept-
ember til 28. október.
Auk þess sem að framan greinir sást fullorð-
inn þernumáfur í maí 1981.
Hantzsch (1905) getur fyrst um þernumáfa
hér við land og segir þá sjaldgæfa far- og vetrar-
gesti. Hann hefur það eftir Grímseyingum að
þeir sjáist þar stundum á veturna. Dinesen
(1926) kveðst hafa skotið allmarga unga máfa,
þernumáfa eða rósamáfa, að vetrarlagi á Skjálf-
anda. Timmermann (1949a) telur frásögn Din-
esens vafasama, allavega hvað þernumáfa varð-
ar, og eru þeir því ekki skráðir hér að framan.
Hammer (1983) telur sig hafa séð fullorðinn
þernumáf þann 15. júlí 1978. Þar sem nánari
upplýsingar skortir, er ekki unnt að taka hann til
greina.
Eins og fram kemur að ofan hafa
þernumáfar sést hér við land að sum-
ar- og haustlagi, frá síðari hluta júlí til
september og október. Einn fugl hefur
sést í maí og annar að vori (án frekari
tímasetningar). Þannig hefur engra
fugla orðið vart með vissu að vetrar-
lagi og bendir það til þess að þeir séu
hér alls ekki vetrargestir eins og áður
var talið. Þetta kemur heim og saman
við það sem þekkt er annars staðar við
V-Evrópu. A.m.k. fjórum sinnum
hafa þernumáfar sést frá skipum, og í
mesta lagi sex fuglar hafa sést frá
landi.
Fyrir utan haminn frá Eyjafirði (nr.
1) voru allir fuglarnir, sem greindir
voru til aldurs, fullorðnir, enda sáust
þeir flestir í júlí og ágúst. Um 85%
þernumáfa sem sjást við Bretlands-
eyjar á þeim tíma eru einnig fullorðn-
ir. Á haustin sjást þar þó allt eins
margir ungfuglar, en þeir eru seinna á
ferð en þeir fullorðnu og verður yfir-
leitt ekki vart fyrr en í september
(Sharrock 1974). Því vekur það
nokkra athygli að ungfuglar síðla
hausts eru óþekktir hér við land.
Trjámáfur (Larus philadelphia)
Trjámáfar verpa um miðbik og í
vestanverðri N-Ameríku. Varpstæðin
eru yfirleitt í mýrum en stundum í
lágum barrtrjám. Ormar og skordýr
eru aðalfæða þeirra, en þeir taka einn-
ig ýmis sjávardýr á vetrarstöðvum.
Vetrarstöðvar trjámáfa eru við
Kyrrahaf og Atlantshaf. Einnig halda
trjámáfar til bæði að vetrarlagi og
sumarlagi við Vötnin miklu á landa-
mærum Bandaríkjanna og Kanada.
Um fartímann, vor og haust, sjást þeir
allt norður til Nova-Scotia.
Trjámáfar sjást árlega í Evrópu, en
eru Iíklega eitthvað algengari þar en
tölur gefa til kynna, þar sem þeir eru
fremur torgreindir frá hettumáfum.
Að meðaltali sést um einn fugl árlega
við Bretland og írland, en þar höfðu
sést 48 fuglar til ársloka 1985 (Rogers
o.fl. 1986). Verður þeirra þar vart á
öllum árstímum. Annars staðar við V-
Evrópu eru trjámáfar mjög sjaldgæfir.
Hér á landi hafa trjámáfar sést fimm
sinnum:
1. Seltjarnarnes (Búðatjörn), Gull, 30. apríl
1954 (ad). Agnar Ingóltsson & Arnþór
Garðarsson (1957).
2. Hafnarfjörður (Ástjörn), Gull, 20.-24. júlí
1955 (9 ad RM3400). Arnþór Garðarsson
o.fl. Fugl þessi var meðal hettumáfa í varpi.
3. Botnsdalur í Hvalfirði, Borg, 12.-13. júní
1980 (ad). Sást í hettumáfsvarpi. (6. mynd).
Gunnlaugur Pétursson & Kristinn H.
Skarphéðinsson (1982).
Trjámáfar sáust síðan í október 1981 (ársgam-
all) og í júní 1983 (fullorðinn).
Fjórir af þessum fimm fuglum voru
fullorðnir og sáust snemma vors (einn)
eða að sumri til (þrír). Einn var rúm-
lega ársgamall og sást í október. Allir
voru þeir í hópi hettumáfa og tveir
þeirra í vörpum. E.t.v. hafa þeir verið
paraðir hettumáfum, en annar þeirra
65