Náttúrufræðingurinn - 1987, Blaðsíða 70

hreinan fullorðinsbúning fyrr en á
þriðja vetri og svipar þannig til stærri
máfa, s.s. stormmáfs. Nokkuð erfitt
getur þó verið að greina fugla á öðrum
vetri og öðru sumri frá fullorðnum
fuglum.
stöðvarnar í lok maí eða fyrri hluta
júní. Ársgamlir fuglar sjást sjaldan í
N-Atlantshafi og dvelja líklega á sjó
undan S-Afríku.
Þernumáfar eru fremur sjaldséðir
hér við land, svo sem eftirfarandi skrá
ber með sér:
Þernumáfur (Larus sabini)
Þernumáfur er hánorrænn fugl.
Hann verpur á nokkrum stöðum í Sí-
biríu, nyrst í Alaska og Kanada og á
NV-Grænlandi og SA-Grænlandi.
Hann hefur einnig fundist verpandi á
Svalbarða.
Þernumáfar verpa í byggðum á slétt-
lendi nærri sjó, oft nærri kríuvörpum.
Utan varptíma eru þeir úthafsfuglar og
sjást fremur sjaldan nærri landi.
Þernumáfar sækja suður á bóginn á
veturna. Fuglar frá Síbiríu og Alaska
dvelja í Kyrrahafi undan ströndum S-
Ameríku. Kanadískir og grænlenskir
fuglar fara yfir norðanvert Atlantshaf
til stranda Spánar og Marokkó og síð-
an suður með Afríku og dvelja í S-
Atlantshafi undan Afríkuströndum að
vetrarlagi.
Allmargir þernumáfar sjást árlega
við suðvestanverðar Bretlandseyjar,
en þeir eru sjaldgæfir á Norðursjó og
við Skotland. Þeir hafa einungis þrisv-
ar sést í Færeyjum, allir fyrir 1920
(Bloch & Sórensen 1984). Stórir hópar
hafa sést að haustlagi við Frakkland og
Holland. Líklegt er, að vestanátt og
sterkir vindar ráði nokkru um tíðni
þernumáfa við strendur NV-Evrópu,
a.m.k. á haustin.
Þernumáfar sjást við strendur Evr-
ópu og N-Afríku aðallega frá ágústlok-
um fram í nóvember. Þeirra verður
síðan aftur vart undan V-Afríku í fyrri
hluta maí. Þernumáfar eru tiltölulega
sjaldgæfir við Evrópustrendur á vorin.
Grænlensku fuglarnir koma á varp-
1. Oddeyri við Eyjafjörð, Eyf, vor 1901
(ársgamall ZM.47.477). Hantzsch (1905).
Hantzsch sá lélegan ham hjá Jakobi Havste-
en á Akureyri árið 1903, sagðan vera frá
vorinu 1901. Hantzsch taldi fuglinn vera
gamlan fugl í vetrarbúningi. R. Hörring
(dagbók 28.4.1905) sá fuglinn og kveður
hann vera frá vorinu 1901. Svo gera einnig
síðari heimildir. Á spjaldi með fuglinum
stendur hins vegar „miður október 1901“,
en þá gæti hann hafa komið til safnsins í
Kaupmannahöfn. Ævar Petersen skoðaði
haminn í ZM haustið 1986, og telur hann,
með samanburði við aðra hami, að fuglinn
hafi verið ársgamall þegar hann náðist, frá
vori eða sumri.
2. Við austurströnd íslands, sumar 1904 (ad
ZM.20.5.1911.388.CN.20). K. Andersen,
P.F. Pedersen. Hamur í safninu í Kaup-
mannahöfn. Eftir upplýsingum sem safnið
þar hefur, á fuglinn að hafa verið skotinn
við „0stsiden af Island“ sumarið 1904. Nán-
ari staðsetning og tildrög eru ekki kunn.
3. Sauðárkrókur (eða á Skagafirði), Skag,
haust 1923 (ad RM3425). Bjarni Sæmunds-
son (1927).
4. Skjálfandi innanverður, S-Þing, 26. júlf
1924 (ad). Bjarni Sæmundsson (1927). Sást
frá skipinu „Dana“. Bjarni getur fuglsins
aftur (1934) og þá með dagsetningunni
27.7.1924. Timmermann (1949a) notar
einnig þá dagsetningu.
5. Um 50 sjóm NV af Straumnesi, N-ísf, 27.
júlí 1929 (8—10 fuglar). Bjarni Sæmundsson
(1934). Sátu á hafísjaka.
6. Bfldudalur við Arnarfjörð, V-Barð, 13.
ágúst 1941 (ad). Finnur Guðmundsson
(1942).
7. Um 20—40 sjóm út af Langanesi, N-Þing,
byrjun júlí 1958 (ad). Sigurður B.
Eymundsson.
8. Seltjarnarnes, Gull, 20. ágúst 1978 (2 ad),
26. ágúst 1978 (ad). Kristinn H. Skarphéð-
insson, Ólafur K. Nielsen ofl.
9. Reykjavík — Seltjarnarnes, Gull, 3. sept-
ember til 28. október 1979 (ad). Gunn-
laugur Pétursson & Kristinn H. Skarphéð-
64