Náttúrufræðingurinn - 1958, Side 27

LANDSLAG Á SKAGAFJALLGARÐI
17
4. mynd. Meðalhæðir beltanna, sem mörkuð eru á 3. mynd.
Fallandi hæðir til norðurs.
Heights of the zones shown in fig. 3, decreasing towards north.
The drop between zones II and III probably indicates a dis-
placement.
unum og 495 m á norðurbeltunum. Meðaltal fyrir öll beltin er
465 m lækkun frá yfirborði, sem nú er í 920 m hæð.
Sé nú miðað við aðstæður áður en landið reis um 300 m, þá var
meðal upphafshæð 920 — 300 = 620 m; lækkunin 465 m vegna eyð-
ingar svarar þá til 75% af upphafsrúmmáli ofan sjávarborðs. Nið-
urrifi landsins var sem sé lokið að y4 hlutum. Meðalhæðin eftir
þetta niðurrif var 620 — 465 = 155 m, en meðalhæð landsins yfir
allt eldra niðurrifsskeiðið væri (620-|- 155)/2 = 388 m. Meðalhæð
eftir lyftinguna væri 155-)-300 = 455 m, eða óverulega hærri. Hvað
landshæð snertir mætti því telja eyðingarhraða á yngra skeiðinu
sambærilegan við meðaleyðingarhraða á eldra skeiðinu.
Hver heildareyðing hefur orðið á yngra skeiðinu er engan veg-
inn auðvelt að áætla. Rúmtak yngri dala, eins og Hallárdals og
Norðurárdals, má mæla eftir kortinu, en sé því rúmtaki jafnað yfir
allt flatarmál beltanna 1—4 verður lækkunin mjög óveruleg. Megin-
efnistapið er líklega fólgið í heildarlagi, raunar mjög misþykku,
sem étist hefur af svæðinu. Ég gizka á að 50 m megi telja algert
hámark á meðalþykkt þess, og þá mætti áætla lengd eldra dala-
skeiðsins minnst 10 sinnum meiri en lengd þess yngra, sbr. reikn-
ingslega athugun framar í greininni.
Onnur leið til að bera saman eyðingu á eldra og yngra skeiði
væri að taka dal, eða hluta af dal, þar sem vatnsrán hefur ekki
haft áhrif á aðrennslissvæðið og bera saman eldri dalinn við yngri
eyðingu. Einna heppilegastur til þessa sýnist mér vera Víðidalur.