Náttúrufræðingurinn - 1949, Blaðsíða 13

GUÐNI GUÐJONSSON
5
vald S0rensen, danskan grasafræðing, um rannsóknir á túnfíflum.
Birtist fyrsti árangurinn af starfi þeirra í ritgerð, er þeir nefna
„Sþontaneous Chromosome-Apperrants in Apomictic Taraxaca“, og
kom liún út árið 1946.
Rannsóknir þessar beinast að því einkennilega fyrirbæri hjá tún-
fíflum, að kímið myndast án undanfarandi frjóvgunar (við apómix-
is). Allir afkomendur vissrar plöntu ættu þess vegna að hafa nákvæm-
lega sömu erfðaeiginleika og því líkjast mjög að öllu ytra útliti.
Dr. Thorvald Sprensen tókst að finna ýmis afbrigði meðal afkoni-
enda sömu plöntu, er voru allólík að ytra útliti. Guðni vann nú það
verk að sýna, að breytingar liefðu átt sér stað í krómósómfjölda af-
brigðanna, og skýra, eftir hvaða reglum þessi afbrigði mynduðust.
Það torveldaði starfið rnjög, hvað krómómsómin eru óvenjulega
lítil hjá túnfíflum. En þolinmæði Guðna yfirvann Jrá þraut. Vikum
og mánuðum saman sat hann við smásjána og skoðaði og teiknaði
krómósómin. Smám saman fór hann að Jrekkja hvert einstakt, og
loks gat hann glögglega sýnt, í hverju breytingarnar voru fólgnar.
Rannsóknum þessum liélt Guðni síðan áfram, og liggja eftir hann
mikil gögn, sennilega að mestu leyti fullunnin. Var ætlun lians sú
að semja um þessai' rannsóknir doktorsritgerð, og má ætla, að það
Iiefði orðið merkilegt rit, ]jví að viðfangsefnið grípur inn á Jrau svið
erfðafræðinnar, sem eru grundvöllur að skilningi vorum á myndun
tegunda í náttúrunni.
Vér sjáum á bak efnilegum vísindamanni, sem búinn var að taka
ákvéðna stefnu í starfi sínu. Með drengilegri framkomu og einurð
hafði hann áunnið sér traust og vinfengi starfsbræðra og annarra,
sem bera hag náttúruvísindanna fyrir brjósti. Skarðið eftir slíkan
mann stendur nú ófullt og verður vandlýllt, en
Hver, sem vinnur landi og lýð,
treysta skal, að öll hans iðja
alll ið góða nái að styðja
Jress fyrir liönd, er hóf hann stríð.
Hermann Einarsson.