Náttúrufræðingurinn - 1949, Blaðsíða 36

28
NÁTTIJ RUFRÆ-BIN GU RIN N
löng og 2 mm að þvermáli. Sjálft viðnámið er örlítil perla (ca. I mnr
að þvermáli) í öðrum endanum, en leiðsluþræðirnir koma út úr
hinum enda stangarinnar.
Þar se.m efnismagn thermistorsins er svona lítið, er tregða lians
gegn hitasveiflum mjög lítil. Ef liitastig vatnsins breytist snögglega
eða thermistorinn er látinn niður í vatn með öðru hitastigi en hann
liafði áður, þá tekur það aðeins um hálfa sekúndu, að helmingur
hitamunarins milli thermistors og vatns útjafnist, og eftir eina sek-
úndu er hitamunurinn aðeins fjórðungur á við Jrað, sem hann var í
byrjun. Þetta er mjög mikilsverður eiginleiki, þegar mæla skal liit-
ann í hverum, Jrar sem lrann breytist mjög ört, þegar misheitir
straumar leika um hitamælinn. Hitamælir, sem hefur mikla tregðu
gegn hitasveiflum, mælir Jrá aðeins meðalhitann.
Sem leiðsluþræðir voru notaðir tveir grannir koparþræðir, ein-
angraðir með „teffon“, (CF2)n, sem Jrolir mjög vel bæði liita og
tærandi efni. Til v'ðnámsmælinganna var notaður ,,AVO“-mælir,
sem sendir 1—2 mA straum í gegnum viðnámið. Mælirinn sýnir
viðnám ð milliliðalaust í ómum (Ohms-einingum). Áður en mæl-
ingarnar voru gerðar, var viðnámshitamælirinn borinn saman við
kvikasilfurshitamæli. Samanburðurinn var gerður í iijótandi paraf-
líni, en 1. mynd sýnir árangur Jiessa samanburðar milli 80° og 130°.
Leiðslurnar léku í trússu, sem lialdið var ylir miðri hverpípunni
nieð snúru, sem strengd var þvert ylir hverinn. í enda þeirra var
bundin sakka, sem togaði thermistorinn n.'ður og hlífði lionum
gegn árekstrum. Leiðslujrráðurinn var svo langur (um 50 m), að
engin hætta var á því, að viðnámsinælirinn skemmdist við gos. Alls
vógu mælitækin, að undanleknum „AVO“-mælinum, minna en 1 kg.
Við mælingarnar var viðnámsmælirinn stöðugt atliugaður af
nianni, sem las upp viðnámsgildin, en annar skrifaði Jrau niður jafn-
harðan. Viðnámið var lesið af með um 1% nákvæmni, en Jrað sam-
svarar 1Á úr gráðu, en sökum hinna öru liitabreytinga er vafasamt,
að liægt sé að reikna með meira en einnar gráðu nákvæmni. Einkum
á Jretta við um Iiæstu og lægstu gildi hitastigsins, þar sem valasamt
er, að liitamælirinn liafi komizt í jafnvægi við vatnið þrátt fyrir
hina litlu liitatregðu. Hitasveiflurnar voru svo örar, að erlitt gat
verið að fylgjast með hreyfingu vísis viðnámsmælisins. Einkum
voru hitabreytingarnar miklar um miðja vegu niðri í pípunni, en
þar gat hitinn lneytzt um 10—20° á fáum sekúndum.
Til að gefa hugmynd um hitastigið eru tekin tveggja mínútna