Náttúrufræðingurinn - 1949, Blaðsíða 21

RAUÐHÓLL 13
Rauðhóll 6. nóv. 1948. Horft norður, Hvaleyrarholt i baksýn. Malargryfjan er með
tveimur stölhun. Sjnvarsandurinn, i neðri stallinum, er mcrktur svörtum dilum og x
par, sem mest var af skeljúm.
Hvort tveggja hlýtur að vera ættað úr undirlagi hólsins og liafa
kastazt upp í gosinu, sem myndaði hólinn.
Það er ætlun mín, að leirinn, sem upp hefur kastazt, sé að upp-
runa sjávarbotnsleir og samur le.rnum í gryfjubotninum. En talsvert
hefur liann þá breytzt í eldganginum, orðið hvítur eins og krít og
harðnað nokkuð, hnoðast nú ekki, en molnar. Víða í malarstálinu,
bæði Iiátt og lágt, má sjá um hnefastóra köggla af þessum leir og
sums slaðar á stærð við mannshöfuð. En yfirleitt eru þeir óreglulega
lagaðir, eins og jieir hafi upphaflega verið linir og klemmzt í gluf-
um gosgrýtisins.
Grágrýtishnullungar sjást aftur á mófci hvergi í undirlagi hóls-
ins, og því hljóta hnullungarnir uppi í hólnum að vera komnir
nokkru dýpra að en gryfjan nær. En í Hvaleyrarholti fast norðan
við hraunið, sem Rauðhóll stendur í, er ntikið af alveg sams konar
steinum. Holtið er allt úr grágrýti og stráð lausagrjóti úr sömu berg-
tegund. Þetta lausagrjót er allt brimsorfnir hnullungar upp í h. u. b.
30 m hæð y. s. En í þeirri hæð liggur glöggur hnullungakamlnir.
Þar eru elstu sjávarmörk, sennilega frá ísaldarlokum, og fyrir ofan