Náttúrufræðingurinn - 1954, Qupperneq 12

154
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
átt sér stað. Alveg nýlega hafa fengizt frekari upplýsingar hér að lút-
andi. Eru það enn gerilæturnar, sem tilraunirnar eru gerðar á, nán-
ar tiltekið gerilætan T2, sem smitar saurgerilinn Escherichia coli. Við
tilraunir þessar kom i ljós, að vírusinn er gerður af eins konar kjarna
úr kirnissýrusambandi, „desoxyribonucleic“-sýru, sem umluktur er
af eggjahvítuefni. Eggjahvítu-hjúpurinn gerir það að verkum, að vír-
usinn getur sezt fastur á vegg gerilfrumunnar, en þar verður hjúpur-
inn eftir, aðeins kirnissýrusambandið fer inn í frumuna, og þar með
fylgja allir hinir arfgengu eiginleikar, þ. e. genin sjálf. Inni í frum-
unni eykst svo kirnissýrusambandið, genunum fjölgar, og úr þeim
myndast kjarnar í nýja vírusa. Um kjarnana myndast svo hjúpur úr
eggjahvítu, og virusinn er fullskapaður. Sýnt hefur verið fram á það,
að efni þau, sem fara til myndunar á vírusunum innan í gerilfrum-
unni, koma jöfnum höndum frá frumunni sjálfri og frá næringar-
vökvanum utan hennar. Efnið í vírusana er því ekki allt fyrir hendi
innan í gerilfrumunni, þegar fyrsfi vírusinn kemur þangað, heldur
tillífar fruman það úr umhverfinu jafnóðum og það notast.
Það hafði löngu vakið eftirtekt, hversu mjög virusunum svipaði
til genanna, og gizkað hafði verið á, að þeir væru eins konar gen,
sem lifað gætu á timabili utan frumunnar. Þessi kenning virðist nú
styrkjast mjög við ofannefndar niðurstöður. I fyrsta lagi það, að aðal-
efnið í virusunum og i litningunum, sem geyma genin, reynist vera
hið sama, nefnilega kirnissýrusambönd. Og í öðru lagi hitt, hversu
háttað er blöndun genanna við vírusmyndunina í frumunum.
En hvað er svo gen? Gen eru fyrst og fremst frumpartar litning-
anna, sem flytja eiginleika frumurmar eða lifverunnar frá einni kyn-
slóð til annarrar. Þau eru sambönd af kirnissýru, sennilega gerhvat-
ar (enzym), sem hafa þann eiginleika að geta myndað sjálfa sig úr
einfaldari efnum umhverfisins. Genin eru svo hundruðum skiptir i
hverjum litningi, og við hverja almenna kjarnaskiptingu myndast af
hverju einstöku geni tvö gen. Hvort það skeður við skiptingu gens-
ins í tvennt, eða myndun nýs gens við hlið hins fyrra, eins og þegar
einn kristall myndast af öðrum, það er ekki ennþá vitað. Myndun
vírusanna í gerilfrumunni, sem áður var lýst, bendir á, að það
síðamefnda geti eins vel átt sér stað. Sjálfhvata gerhvatar (autokata-
lytisk enzym), þ. e. efnasambönd, sem endurnýja sjálf sig, raða
sameindum úr umhverfinu upp í sams konar form og þau eru sjálf
byggð í. Þannig gætu þau verið genin, þessir frumpartar erfðanna og
þar með lífsins, sem eru í hverri fmmu, bundin í litningunum í