Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 34

80
NÁT TÚRUFRÆÐINGURINN
Enn mætti nefna rannsóknir á grundvelli plasticitetsfræði á því
hvernig jöklar renna, t. d. við botninn. Þetta kynni að upplýsa ein-
hver atriði varðandi myndun jökulruðnings og hafa nokkur áhrif
á túlkun á fornum jökufmyndunum.
I fáum orðum sagt er í hliðargreinum verið að fjalla um ýmis
atriði, sem jarðfræðina varða, á eðlisfræðilegum og stærðfræðileg-
um grundvelli, og því meiri kynni sem jarðfræðingur hefði af slíkurn
greinum, því betur ætti hann almennt að standa að vígi.
Þannig þykist ég þá hafa bent á gildi þess fyrir jarðfræðing að
hafa staðgóða þekkingu á eðlisfræði. Á j)á ekki að auka hlut
hennar í náminu? Sú spurning er að sjálfsögðu sífellt á dagskrá
hjá kennslustofnunum, hve mikið skuli heimta í hinum ýmsu
þáttum, sem námið samanstendur af, en niðurstaðan verður alltaf
sú, að aðalgreinar verði að sitja í fyrirrúmi um hinn takmarkaða
námstíma. Ég sé því ekki, að liægt sé að auka eðlisfræði í námi
jarðfræðinga nema lítillega, nema þá með sérgreiningu. Segjum
t. d. að stúdent hafi lokið fyrrihluta, eða 4 ára diplómi í jarðfræði
og taki síðan eðlisfræðilegar aðferðir sem sérgrein undir doktors-
próf. Einnig ætti að mega snúa röðinni við, }d. e. að eðlisfræðingur
vinni sig inn í eða taki stig í jarðfræði.
Vilji jarðfræðingur að námi loknu vinna sig inn i eðtisfræði, tel
ég að einkum varmafræði og aflfræði hefðu þýðingu fyrir hann. í
þeirri fyrri er ])að einkum varmaleiðsfa, sem væri mikilvæg, ekki
sízt í eldfjallalandi. Innan aflfræði má nefna teygjanleika, plasticitet,
rheologi eða straumafræði, sem veitir t. d. skilning á tektóniskum
módeltilraunum. í stærðfræði þarf þá að fara út í differentiallík-
ingar.
Eigin starfsskilyrði og atvinnuhorfur
Til Jjess er ætlazt, að framsögumaður segi eitthvað frá eigin
starfi, og mun ég ræða um starfsskilyrði.
Rannsóknarstörf mín hafa verið unnin með fullri kennslu sem
aðalstarfi. Frá 1935 hef ég fengið tvö ársfrí vegna rannsókna. Með
menntaskólakennslu fyrsta áratuginn gat ég lesið og grúskað ekki
svo lítið og svo voru sumrin alveg laus. Við flutninginn að há-
skólanum var þó efst í huga mér, að þar mundi ég fá miklu rýmri
tíma til rannsókna, en það varð þó alveg gagnstætt fyrstu árin