Samvinnan - 01.08.1967, Qupperneq 6

Samvinnan - 01.08.1967, Qupperneq 6
MENN SEM SETTU SVIP Á ÖLDINA Lundúnum að beiðni föður síns. Eitt- hvað kynnti hann sér rit eftir Nietzsche og Bernard Shaw á þcssum árum, var vinveittur sósíalisma og indverskri þjóð- ernisstefnu, en lifði að öðru leyti einsog velefnaður ungur aðalsmaður. Eftir tveggja ára lögfræðinám lauk liann prófi í þeirri grein og hélt aftur heim til Indlands árið 1912 eftir sjö ára útivist. Þar stundaði hann málfærslustörf um skeið, fór að hafa afskipti af stjórnmál- um og gifti sig með mikilli viðhöfn árið 1916. Fáa mun þá hafa órað fyrir, hvaða framtíð beið þessa glæsilega, geðfellda og auðuga ungmennis, sem lánið virtist leika við. Segja má að það hafi einkanlega verið tveir menn, sem ollu því að hin hulda glóð í Nehru varð að blossandi báli. Annar var brezki hershöfðinginn Dyer, sem lét hermenn sína skjóta á vopn- lausan manngrúa í Amritsar í Norður- Indlandi árið 1919, með þeim afleiðing- um að 379 Indverjar létu lífið, en 1200 særðust. Hinn var Gandhí, sem virtist hafa fundið raunhæfa og réttláta aðferð til baráttu við Breta með kenningum sínum um óvirka andspyrnu og borgara- lega óhlýðni. Það var um þessar mundir sem augu Nehrus opnuðust fyrir rang- læti og grimmd heimsvaldastefnunnar og þeirri spillingu sem hún hafði alið meðal æðri stétta í Bretlandi. Jafnframt fékk hann skömm á hinu þægilega og áhyggju- lausa lífi, sem hann og aðrir jafningjar hans lifðu, meðan manngrúi Indlands rétt skrimti í fáfræði og volæði. Hann tók að ferðast út í þorpin á landsbyggð- inni, kynntist fólkinu og eymd þess af eigin raun, hlustaði á harmatölur þess og fann til djúprar samúðar með því — varð í stuttu rnáli aldrei samur maður eftir. Nehru fann ekki hvöt hjá sér til að fara að dæmi Gandhís, klæðast einsog örsnauður almúginn og lifa við svipuð kjör og hann. En hann fann nýjan mátt glæðast með sér, þegar hann var meðal almúgafólks: uppgötvaði óþckkt öfl í sjálfum sér, fékk málið þegar hann fór að tala við fólkið, sem orkaði á hann einsog aflvaki. Hann var þrítugur að aldri og hafði fundið lífshlutverk sitt. Ekki dró það úr ásetningi hans, að hinn stórláti, skapmikli og auðugi faðir hans, Mótílal, hafði gengið Gandhí á hönd eft- ir atburðinn í Amritsar og gefið obbann af eigum sínum. Satjagraha, einsog hin óvirka and- spyrna Gandhís var nefnd, átti eftir að drottna yfir Nehru-fjölskyldunni allri upp frá þessu. Jafnvel öldruð móðir Jawaharlals og berklaveik kona hans, Kamala, háðu baráttuna til dauðadags ásamt báðum systrum hans. Þau áttu eftir að verða vitni að margvíslegum óeirðum og miklum blóðsúthellingum, þó hreyfingin fordæmdi hverskonar of- beldi og berðist gegn því. Þau áttu öll eftir að sitja í fangelsum, áður en lang- þráður dagur frelsisins rynni upp. Málstaðurinn og fórnirnar sem hann krafðist, leiðtoginn og fórnarlundin sem hann glæddi meðal fylgjenda sinna — allt samverkaði það til að vekja hrifn- ingu og sigurgleði. Nehru fór til fangels- anna næstum fagnandi; hann fagnaði því tvöfalda láni að fá að fórna sér fyrir Ind- Iand og þjóna leiðtoga á borð við Gandhí. A árunum 1921—194.5 var hann níu sinnum dæmdur til fangelsisvistar og sat inni samtals níu ár. Þar sem hann var atkvæðamikill pólitískur fangi, var að- búð lians oft betri en annarra: hann fékk að jafnaði blöð, bækur, heimsóknir og aukaskammta af mat, en stöku sinnum varð liann að þola rnikið harðrétti. Fang- elsisvistin fór illa með heilsu hans, þegar fram í sótti, en hann fékk tóm til að hugsa og skrifa. I fangelsum samdi hann þau þrjú miklu og góðu ritverk, sem eftir hann liggja, Sjálfsœvisöguna, Uppgötvun Indlands og Leiftur úr veraldarsögunni. Síðastnefnda bókin er að því leyti sér- stæð, að hún er samin í formi sendibréfa til dóttur hans, Indíru. Hún dregur ekki einungis upp magnaða mynd af íburð- inum, glæsileikanum og ógæfunni í sögu mannanna, heldur birtir lesandanum einnig innsýn vísindamannsins í samlcik frumaflanna í veraldarsögunni. Bókin er að sjálfsögðu skrifuð af sjónarhóli Asíu- manns og því einkar fróðleg og gagnleg þeim, sem vanizt hafa hefðbundinni sagnfræði Evrópumanna. Barátta Þjóðþingsflokksins fyrir full- veldi og sjálfstæði Indlands var lang- dregin og með köflum harla ruglingsleg, einsog vænta mátti í svo víðáttumiklu og sundurleitu landi, þar sem töluð eru 14 sjálfstæð tungumál sem hvert hefur sitt eigið stafróf, þar sem mállýzkurnar eru á annað hundrað, og þar sem búa margir og ólíkir kynþættir. Oft kom upp alvarleg misklíð í forustuliði flokksins um heppilegar leiðir og baráttuaðferðir. Jawaharlal Nehru varð snemma leiðtogi hinnar róttæku fylkingar innan flokks- ins og barðist gegn eldri kynslóðinni, sem var varfærnari og átti einatt samúð Gandhís. Kannski er orðið „róttækur“ villandi í þessu sambandi. Gandhi var vissulega mjög róttækur í siðferðilegum skilningi, og hin óvirka baráttuaðferð hans var í vissurn skilningi róttæk og jafnvel öfgakennd. Bretum hefði á þeim árum þótt hlægilegt að kalla hann íhalds- saman, en í stjórnmálum var hann miklu gætnari en Nehru og hafði ótrú á sósíal- istahugmyndum hans. Ilann vildi halda fast við fornar hefðir og gömul form Hindúismans og forðast liina viðsjálu leið sósíalismans. Nehru hafði hinsvegar afneitað uppruna sínum og uppgötvað „massann“, hafði ímugust á trúarbrögð- um, en trúði á vísindi og tækni. A tveggja ára ferðalagi til Evrópu 1926— 1927, sem hann tókst á hendur vegna veikinda konu sinnar, varð hann fyrir sterkum áhrifum af því, sem hann heyrði um þróunina í Sovétríkjunum. Síðarmeir átti hann eftir að fá ýmsa bakþanka, ekki sízt vegna aðferða Stalíns, en liann varp- aði aldrei frá sér trúnni á gagnsemi áætl- unarbúskapar og sósíalisma. A þessu ferðalagi sat hann ráðstefnu kúgaðra þjóða í Briissel og kynntist þá persónu- lcga ýmsum leiðtogum þjóðernisvakn- ingarinnar í Asíu og Afríku. Þau kvnni staðfestu hann í þeim ásetningi að berj- ast fyrir fullu sjálfstæði föðurlandsins. Gandhí var sammála Nehru í barátt- unni gegn heimsvaldastefnunni og arð- ráni Breta, en hann var mótfallinn marx- ískum í’æðum hans og kröfunni um ó- skorað sjálfstæði þegar í stað. Hann vildi fara í áföngum og tryggja fyrst fullveldi Indlands innan brezka samveldisins. Honum fannst Nehru að óþörfu ýta und- ir öfga- og æsingaöfl í landinu. Hvað eftir annað skarst í odda mcð þeim vin- unum, en Nehru lét jafnan undan síga, áður en í óefni væri komið, afþví hann bar takmarkalausa virðingu fyrir hinum torskilda meistara sínum. Frá 1924 var Nehru hinn opinberi leiðtogi Þjóðþingsflokksins fyrir atbeina Gandhís, en allir vissu hver raunveru- lega hélt í stjórnartaumana. Leiðtogar flokksins voru ósjaldan furðu slegnir yfir tiltækjum Gandhís, einsog t. d. þegar hann hvatti Indverja til að kaupa ekki framar erlenda vefnaðarvöru, heldur spinna og vefa í heimahúsum, og þó sér- staklega þegar hann lagði upp í hina löngu og sögufrægu göngu frá Ahmeda- bad til sjávar og safnaði með táknræn- um hætti salti á ströndinni við Dandi. Með þessu sérkennilega broti á hinum illræmdu saltlögum Breta fylkti hann þjóðinni saman í einni andrá. Þessi litlu og að því er virtist sérvizkulegu upná- tæki Gandhís — og þar má einnig nefna hinar mörgu föstur hans — höfðu ómæl- anlega þýðingu fyrir samheldni þióðar- innar, og hinir raunsæju og revndu flokksformgiar stóðu dolfallnir andspæn- is árangrinum. Mótílal Nehru lézt árið 1931 eftir langa fanselsisvist og ötula baráttu inn- an Þjóðþingsflokksins. Þeir feðgarnir voru oft á öndverðum meiði, og Mótílal varð ósjaldan til að hafa hemil á ákaf- l.vndum og hugumstórum syni sínum. Kamala, kona Nehrus, lézt á berklahæli 6
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Samvinnan

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.