Samvinnan - 01.08.1967, Page 36

flokkadrátta að allt lendir í
stjórnleysi. Á því hafa Grikkir
þráfaldlega fengið að kenna á
undangengnum 140 árum. En
þessi vandi, sem er samofinn
öllu lýðræði, verður ekki um-
flúinn nema með ofbeldi eins-
og því sem átt hefur sér stað í
Grikklandi og fjölmörgum ný-
frjálsum ríkjum í Asíu og Afr-
íku. Slíkt ofbeldi er vitanlega
engin lausn, heldur flótti frá
þeirri þungu og þreytanci á-
byrgð að vinna að traustara
lýðræði með síaukinni mennt-
un alþýðunnar og auknu að-
haldi að stjórnmálamönnum.
AFSKIPTI KRÚNUNNAR AF
STJÓRNMÁLUM
Valdaránið í Grikklandi átti
sér langan og flókinn aðdrag-
anda, sem of langt mál yrði að
rekja út í hörgul, en hér skal
drepið á fátt eitt af því sem
mestu varðar og þá fyrst vikið
að afskiptum grísku krúnunn-
ar af stjórnmálum landsins,
sem hafa yfirleitt verið ákaf-
lega klaufaleg, að ekki sé meira
sagt, og stundum haft ömur-
legar afleiðingar.
Fyrsti konungur Grikkja,
Oþon, kom til ríkis eftir bylt-
ingu sem gerð var 1843—44,
rúmum 15 árum eftir að frels-
isstríðinu lauk. Hann var ung-
ur prins frá Bavaríu, alinn upp
í forngrískum hugsunarhætti
við hirð föður síns, en fjarri
því að vera vaxinn þeim vanda
að taka við stjórn hins ný-
frjálsa ríkis. Hafði hann með
sér sæg ráðgjafa frá Bavaríu
og barst mikið á, enda spjátr-
ungur mesti, en landsstjórnin
lenti í ólestri með þeim afleið-
ingum, að gerð var bylting á
árunum 1860—62 og konungur
sendur heim til föðurhúsanna.
Var nú kallaður til ríkis
danskur prins, Vilhelm Georg,
sonur Kristjáns IX sem færði
okkur stjórnarskrána 1874.
Prinsinn tók við völdum 1863
undir nafninu Georg I og fór
með þau í hálfa öld við mjög
góðan orðstír og almennar vin-
sældir, enda reyndi hann aldrei
að kúga vilja þjóðarinnar. Eigi
að síður fékk hann þau hörmu-
legu endalok að hann var ráð-
inn af dögum þegar hann hélt
sigurreið inn í Þessalóníku 1913
eftir sigur Grikkja yfir Tyrkj-
um í Balkanstríðinu. Morðingi
hans var vitskertur og drap
hann af persónulegum ástæð-
um sem áttu raunar ekki við
nein rök að styðjast. Á síðustu
stjórnarárum Georgs I kom
fram á vettvang grískra stjórn-
mála Krítverjinn Elefþeríos
VenÍTelos, sem talinn er helzta
36