Samvinnan - 01.08.1967, Qupperneq 37

Samvinnan - 01.08.1967, Qupperneq 37
Gíorgos Sejeris: Santóríní Lút niðrað myrku hafi, ef pú mátt, og gleym tónum flautunnar við nakta fætur sem stigu á svefn þinn í lífi sem sökk. Skrifa, ef þú mátt, á síðustu skelina daginn, nafnið, staðinn og varpa henni í hafið að hún sökkvi. Naktir stóðum við á vikrinum, horfðum á sœbornar eyjar, horfðum á rauðar eyjar sem sukku inní svefn sinn, inní svefn okkar. Naktir stóðum við hér og héldum voginni sem seig á hlið ranglœtisins. Hœll valdsins, skuggalaus vilji, útreiknuð ást, áform sem þroskast í miðdegissólinni, vegur örlaganna við högg ungrar handar á öxlina; á staðnum sem sundraðist, sem veitir ekki viðnám, á staðnum sem við áttum einu sinni sökkva eyjarnar með ösku og ryði. Brotin ölturu og vinirnir gleymdir, pálmablöð í aurnum. Leyf höndum þínum, ef þú mátt, að ferðast hér á hvörfum tímans með skipi sem snart sjónbaug. Þegar teningurinn lenti á stéttinni, þegar spjótið lenti á brynjunni, þegar augað þekkti gestinn og ástin þornaði í götóttum sálum; þegar þú litast um og finnur allt umhverfis þig skáraða fœtur, allt umhverfis þig dauðar hendur, allt umhverfis þig myrkvuð augu; þegar þú átt ekki framar völ á dauðanum sem þú kaust þér, heyrirðu ýlfur, jafnvel þó það sé ýlfur úlfsins, þinn réttmœti skerfur. Leyf höndum þínum, ef þú mátt, að ferðast, slít þig lausan frá svikulum tíma og sökk, sekkur sá sem ber stóru steinana. Sigurður A. Magnússon þýddi úr grísku. sjálfstæðishetja og mesti stjórnmálaskörungur Grikkja á þessari öld, en hann átti löngum eftir að elda grátt silf- ur við niðja hins ástsæla kon- ungs. Eftir fall Georgs I kom til ríkis sonur hans, Konstantínos I, sem kvæntur var systur Vil- hjálms II Þýzkalandskeisara og hafði hlotið menntun dna í Þýzkalandi. Það leiddi af sjálfu sér að hann var hlynnt- ur Þjóðverjum í fyrri heims- styrjöld, með þeim afleiðing- um að hann gekk tvívegis í berhögg við vilja grísku þjóð- arinnar og kjörins leiðtoga hennar, Venízelosar. í fyrra sinnið, 1914—16, sá Venízelos sig tilneyddan að setja á lagg- irnar bráðabirgðastjórn í Þessalóníku og segja Þjóðverj- um og samherjum þeirra stríð á hendur. Áttu Grikkir drjúg- an þátt í sigri Bandamanna, enda fylktu þeir sér um Vení- zelos. Hann gat sér mikið orð sem frábær stjórnmálamaður við friðarsamningana og tryggði Grikkjum meðal ann- ars lendur á vesturströnd Litlu-Asíu ásamt borginni Smýrnu, sem nú nefnist Izmír. Konstantínos varð að segja af sér og fara úr landi, en við völdum tók einn sona hans, Al- exander. Hinsvegar gerðist það í næstu þingkosningum að Venízelos og flokkur hans lutu í lægra haldi fyrir hægrisinn- um, sem komust til valda og kvöddu Konstantínos heim aft- ur. Konstantínos varð nú vald- ur að einu örlagaríkasta ævin- týri Grikkja á seinni öldum með því að efna til herferðar inn í Litlu-Asíu með það fyrir augum að leggja Tyrkland undir Grikkland. Grikkir biðu ægilegt afhroð í þessari her- ferð, því þar var Kemal Ata- turk að mæta, og hann var ekki lambið að leika við. Misstu þeir allar lendur sínar í Litlu-Asíu auk þess sem tugir þúsunda Grikkja voru stráfelldir og hálf önnur milljón flótta- manna komst við illan leik til Grikklands, þar sem fyrir voru einungis fimm milljónir manna og ekki beinlínis aflögufærar. Þessi blóðtaka varð Grikklandi gífurlegt áfall og vandamálin sem flóttafólkið skóp eru ekki enn að fullu leyst, 45 árum eftir atburðinn. Eftir þessar hrakfarir var Konstantínos enn rekinn úr landi og komið á lýðveldi 1924, sem stóð fram til 1935 með ýmsum víxlsporum, meðal ann- ars tveimur skammæjum ein- ræðisskeiðum. Árið 1935 var sonur Konstantínosar, Georg II, kvaddur heim og settur í veldisstólinn. Árið eftir gerði herráðsforingi hans, Metaxas, sem var yfirlýstur fasisti, bylt- ingu með þöglu samþykki kon- ungs og kom á einræði sem lauk ekki fyrr en 1941, þegar Þjóðverjar hertóku landið. Að lokinni heimsstyrjöldinni og eftir fyrri borgarastyrjöldina 1944—45 fór fram þjóðarat- kvæði um konungdæmi, 1946, sem vinstrimenn neituðu að taka þátt í, og leiddi það til þess að Georg II var kallaður heim og ríkti til dauðadags 1947. Þá tók við ríkjum bróðir hans, Páll I, faðir núverandi konungs, og ríkti fram til 1964, að Konstantínos II tók við völdum, aðeins 23 ára gamall. Páll I hafði ekki mikil bein afskipti af stjórnmálum, en fékk því þó til leiðar komið, að vildarvinur hans og herráðs- foringi, Alexander Papagos, sem getið hafði sér frægð í borgarastyrjöldinni, fór út í stjórnmálabaráttuna, samein- aði hina mörgu hægri-flokka í landinu í hinu svonefnda Róttæka bandalagi, sem er kát- legt öfugnefni, og vann meiri- hluta á þingi í árslok 1952. Hann féll frá 1955 og var þá afráðið að hægri hönd hans í flokknum, Stefanos Stefanó- púlos utanríkisráðherra, tæki við flokksforustunni og mynd- aði stjórn, en daginn áður en flokkurinn kæmi saman til að kjósa hann formlega flokks- foringja og þarmeð t'orsætis- ráðherraefni, skipaði Páll kon- ungur að undirlagi itanda- ríkjamanna lítt þekktan ráð- herra, Konstantínos Karaman- lís, í embættið, og þarmeð var Stefanópúlos úr leik og sagði sig úr flokknum ásamt nokkr- um öðrum þingmönnum hans. Stjórn Karamanlís varð brátt illræmd fyrir kosmngasvindl og aðrar hálf-fasískar að- ferðir, og átti það sinn stóra þátt í flótta Karamanlís úr landi eftir að hann féll úr valdasessi. Það er ekki ófróð- legt í ljósi þess sem síðar hef- ur gerzt, að yfirmaður herafl- ans í Aþenu og Attíku átti drýgstan þátt í að fletta ofan af kosningasvindli Karamanlís og kumpána hans. SIGUR PAPANDREÚS Bæði valdataka Karamaniis og fall Papandreús fyrir tveim- ur árum eiga rætur að rekja til óeðlilegra afskipta grísku krúnunnar af stjórnmálum landsins. Gríska konungdæmið er ekki þingbundið í sama skilningi og önnur konung- dæmi Evrópu. Konungi er í 37
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Samvinnan

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.