Samvinnan - 01.08.1967, Qupperneq 41

Indíánamarkaður í Chichicastenango í Mið-Guatemala.
Þorp í Norður-Guatemala.
Þegar ég kom að 12 Calle 9-31 í miðri höfuðborginni, tók ég
eftir að tveir kádiljákar stóðu við dyrnar. Mér var vísað inn
og beðinn að bíða unz ofurstinn hefði lokið snæðingi, þar sem
hann hefði „fengið góðan vin í heimsókn.“ Litlu síðar kom of-
urstinn — riðvaxinn, viðkunnanlegur maður, borgaralega
klæddur, næstum sköllóttur með ofurlítið útstandandi eyru —
og spurði, hvort ég vildi ekki drekka kaffi með þeim. Ég var
kynntur fyrir vininum góða, og hann reyndist vera hár og
renglulegur Bandaríkjamaður um fimmtugt og „fæddur á degi
heilags Patreks“. Sem sagt af írskum ættum.
Hinn góði vinur hét Kenneth P. Harrington, var frá Gary í
Indianafylki, þar sem hann var framkvæmdastjóri Shamrock
Engineering. 1 verkfræðingsstarfi sínu hafði hann fengið áhuga
á þróun Guatemala, og hafði svo „orðið ástfanginn af þessu
dásamlega landi.“ Því átti hann marga góða vini í Guatemala
— en enga þó eins góða og ofurstann, the Colonel. Mr. Harring-
ton reyndist einnig vera ágætur flugmaður, og það var skýr-
ingin á forljótu glerauga sem hann hafði í bólugröfnu andlitinu;
í flugslysi hafði hann misst annað augað. Mér varð þó aldrei
ljóst, hvort þetta stingandi augnaráð hans kom frá heila aug-
anu eða hinu.
Stjórnarhermaður í Guatemala
(úr upplýsingabæklingi ríkisstjórn-
arinnar 1966).
„Ofurstinn" sem talað er um í
greininni José Luis Aguilar de
León (myndin er úr upplýsinga-
bæklingi stjórnarinnar 1966).
Þetta fráhrindandi fyrirbæri varð enn meira áberandi vegna
furðulegrar hegðunar gagnvart ofurstanum. Meðan ofurstinn
hélt sig í hæfilegri fjarlægð, lét Mr. Harrington dæluna ganga
um dáðir the Colonel’s og um framúrskarandi hæfileika hans.
Bandaríkjamaðurinn var í rauninni hálfsmjaðurslegur, frásögn
hans fullstórkostleg til að geta verið sönn — rétt einsog hin
ameríska biflía, „Vinsældir og álirif“ eftir Dale Carnegie, hefði
farið vitlaust ofan í hann.
Ég tók að gerast óþolinmóður og ympraði á hinu umsamda
viðtali. Bandaríkjamaðuinn greip framí: „Haldið þér, að þér
hafið hitt rétta manninn?"
„Hvað eigið þér við með því?“ spurði ég.
„Jú“, byrjaði Mr. Harrington, „ætluðuð þér ekki að eiga
viðtal við Juan de Dios Águilar de León, ofursta?“
„Jú, að sjálfsögðu.“
„En þessi herra, sem sýnt hefur okkur þá frábæru gestrisni
að taka á móti okkur á sínu yndislega heimili, er José Luis
Aguilar de León, ofursti.“
Ég horfði undrandi á ofurstann, síðan á Bandaríkjamanninn.
Mr. Ilarrington útskýrði málið, sigri hrósandi: ofurstarnir tveir,
Aguilar de León, voru bræður, annar stjórnmálaleiðtogi, hinn
— vor hái vert — var Secretario Privado ríkisstjórnarinnar og
ráðherra að tign.
Meðan þessu fór fram sat the Colonel og brosti vingjarnlega.
Mr. Harrington glotti smeðjuglotti. „Mætti ekki bjóða yður
viskýlögg?“ spurði ofurstinn og greip fagra krystalsflösku af
næsta borði.
Ég virti Bandaríkjamanninn fyrir mér með illa dulinni
gremju; hann sem farinn var að hegða sér einsog kóngur í ríki
okkar, hinna tvíeygðu, þó eineygður væri. Og svo hraut af
vörum mér vægast sagt ógætileg athugasemd: „Mér finnst, Mr.
Harrington, að þér eigið ýmislegt sameiginlegt með Irving
Davidson.“
Bandaríkjamaðurinn stirðnaði. Hann kannaðist greinilega
við nafnið Irving Davidson. (Þessi persóna var um árabil milli-
göngumaður í Washington fyrir einræðisstjórn So'moza-ættar-