Samvinnan - 01.04.1970, Qupperneq 56

Erlendur Einarsson:
PR[R BflGflR
( GEBRGlU
Laugardagur 23. ágúst 1969. Við stigum
upp í Aeroflot-þotuna á flugvellinum í Tasj-
kent klukkan 14.30. Ferðinni er heitið til Tibi-
lísí, höfuðborgar Georgíu. í næstsiðasta hefti
Samvinnunnar var skýrt frá dvölinni í Úzbe-
kistan. Rifjað skal upp, að við vorum hér þrír
ferðalangar frá íslandi: Margrét Helgadóttir
kona min, Guðröður Jónsson kaupfélagsstjóri
á Norðfirði og sá sem þetta ritar. Við vorum
hér á ferð í boði Samvinnusambands Sovét-
ríkjanna, Centrosoyus. Fararstjóri okkar var
einn af framkvæmdastjórum Centrosoyus,
Sergei Gornóstaév, og túlkurinn okkar var
hún frú Natasja.
Við höfðum haft sérstaklega ánægjulega
þrjá daga í Úzbekistan, skoðuðum m. a.
Samarkand.
Viff lentum á flugvellinum í Tibilísi klukk-
an 15.30. Flugtíminn var 3 klukkustundir. Við
höfðum flogið beint í vestur og seinkuðum
klukkunni um tvo tíma.
>að var steikjandi hiti, er við stigum út úr
vélinni. Á flugvellinum var mætt móttöku-
nefnd, þar á meðal forseti Samvinnusam-
bands Georgíu, Nikolaí K. Djavahidze, en
hann á sæti í miðstjórn Alþjóðasamvinnu-
sambandsins, og hafði ég hitt hann áður á
miðstjórnarfundi. >á var einnig mættur einn
af varaforsetum Samvinnusambands Georgíu,
Nódarí Kabadze, en hann átti eftir að verða
aðalleiðsögumaður okkar meðan við dvöldum
í Georgíu.
Georgía er eitt af 15 Sovétlýðveldum, heitir
eftir heilögum Georg, en rússneska nafnið er
Grúsía, og Sakartveli heitir ríkið á georgísku.
Stærð Georgíu er um 70 þúsund ferkílómetrar.
fbúar eru um 4% milljón. Fjalllendi er mikið
í ríkinu, að norðan hin miklu Kákasusfjöll.
Fjallstindar komast yfir 5000 metra hæð og
eru hæstu fjöll í Evrópu. í Georgíu er aðeins
13% af landinu láglendi. Landið liggur um
42 gráffu norfflægrar breiddar, 42—46 gráffu
austlægrar lengdar. Georgía á landamæri að
Tyrklandi í suffri.
Georgía hefur stundum veriff nefnd gim-
steinn á kórónu Sovétríkjanna, og má segja
að landiff beri þaff nafn meff rentu. Náttúru-
fegurff er mikil í Georgiu og óvíffa meiri. Dalir
og láglendi er mjög frjósamt, ef frá er talin
steppan í austurhluta landsins. Ámar, sem
eiga upptök sín uppi í fjöllunum, bera frjóa
leffju niður á láglendið. Mikil vinrækt er
stunduð í Georgíu og vín þaðan talin hin
beztu í Sovétríkjunum. Landið er allauðugt að
málmum. Mangannámurnar í Georgíu eru
einhverjar hinar auðugustu sinnar tegundar
í heiminum. Kol eru einnig í landinu, svo og
járnmálmar. Georgía hefur mikla vatnsorku,
og mörgurn orkuvemm hefur verið komið á
fót.
Georgía á sér langa sögu, tvö þúsund ára
eða lengri. Sagan segir, að Georgíumenn séu
að stofni til skyldir hinum fomu íbúum
Litlu-Asíu og Mesópótamiu. Georgía hefur
sína eigin tungu, georgísku, og er hún ólík
öðmm tungumálum. Stafróf er sérstætt og
mjög fornt. Fjöldi stafa er sá sami og fjöldi
hljóða og gerir framburðinn auðveldan. Skrif-
stafír og prentstafir eru þeir sömu. Flest
karlmannsnöfn í Georgiu enda á „sjvili" eða
„adze“, sem hvorttveggja þýðir son.
Fyrir byltinguna kunnu aðeins um 15% af
íbúum Georgíu að lesa og skrifa. Nú em hins
vegar allir læsir og skrifandi, og menntun er
talin mjög góð i Georgíu eins og í öðram
Sovétlýðveldum. Plestir íbúar landsins tala
bæði georgísku og rússnesku, enda bæði
tungumálin kennd i skólum.
Um 64% af þjóðinni eru Georgíumenn, en
þar búa einnig Armenar, Gyðingar, Kúrdar,
Ossetínar og Abkhazíanar.
Georgíumenn em austurlenzkir. >eir hafa
sterkt ættarmót, kolsvart hár, stór dökk augu
og gjama virðuleg kónganef.
Síðan árið 1801 hefur Georgía verið hluti
af Rússaveldi.
Tibilísí
Eftir stutta móttökuathöfn á flugvellinum
var ekið á mjög nýtízkulegt hótel í miðhluta
borgarinnar. Við fengum klukkutíma til að
kcma okkur fyrir og skipta um föt, en að því
búnu skyldi aka um borgina og síðan upp í
fjcllin og skoða landið og heimsækja kaup-
félagsbúðir.
Tibilísi (hét áður Tiflis) er höfuðborg ríkis-
ins og hefur verið þaff síffan á fimmtu öld.
íbúar eru 850.000. Borgin er í suffausturhluta
landsins og stendur á bökkum Kúra-árinnar.
Til er saga um upphaf borgarinnar, sem er
í stuttu máli þannig:
FVrir um þaff bil 1500 árum var konungur
aff nafni Vakhtang Georgósali að veiðum i
fjalladal og skaut þá dádýr eitt fagurt. Hið
særða dýr hljóp þá í uppsprettulind eina.
En varla hafði dýriff lent í lindinni fyrr en
það stckk upp og hljóp í burtu eins og kólfi
væri skotið. f ljós kom, að vatniff í lindinni
var heitt og bjó yfir miklum lækningamætti.
Konungurinn, sem missti af veiðibráð sinni,
gaf þegar skipun um, að borg skyldi hér
byggð cg fékk hún nafniff Tibilísí, en orffið
„tibilí" þýffir heitur.
Viff ókum um borgina, áður en haldið var
upp í fjöllin. Aðalgatan í Tibilísí heitir Rústa-
veli eftir hinu fræga georgíska ljóffskáldi,
sem uppi var á 12. og 13. öld. Viff Rústaveli-
götu eru merkustu byggingar borgarinnar:
þinghúsið, ungherjahöllin (áffur höll fulltrúa
zarsins), óperan, þjóðleikhúsið, Marz-Lenín-
háskólinn, tvö affalhótel borgarinnar, pósthús
og þjóðminjasafn, svo það helzta sé nefnt.
Nú var ekiff upp í fjöllin, en ofan viff
Tibilísí er fjalllendi. Vegurinn lá í beygjum
svo tugum ef ekki hundruðum skipti. Á hæð
einni beint ofan við borgina er stórt veitinga-
hús. Hengibraut liggur þangaff upp. En lengra
var haldið, upp í um 1600 metra hæð. >ar var
komiff í sveitaþorp og skoðaðar kaupfélags-
búðir. Voru þær svipaðar þeim sem við höfð-
um séð í Úzbekistan. Vöruval var minna en
við eigum aff venjast, enda lifnaffarhættir aff
mörgu ólíkir því sem gerist á íslandi. Hér
fengust þó helztu nauffsynjar, og kaupfélags-
búðunum var skipt niður í ýmsar deildir, svo
sem matvömdeild, búsáhaldadeild, vefnaðar-
vörudeild, brauðgerffarhús, svo það helzta sé
nefnt. >á var hér veitingahús, sem kaupfé-
lagið rak, en svo er víðast hvar í Sovétríkjun-
um, aff í tengslum viff verzlunarmiffstöðvamar
eru rekin veitingahús.
Eftir að viff höfðum skoðað kaupfélagsbúð-
irnar var ekið út í skóg rétt við þorpið. >ar
Fyrir utan fœðingarstað Stalíns i Góri. Frá vinstri: Guðröður Jónsson, Margnét Helgadóttir, Erlendur
Einarsson, Nódari Kabadze, Natasja og Sergei Gornóstaév.
56