Samvinnan - 01.04.1971, Blaðsíða 40

byggja íverustaði á hafsbotni, að minnstakosti sumar-
bústaði — 1948 var tallð óhugsandi að nýta hafsbotn-
inn fyrir neðan 200 metra dýpi, en nú er hægt að fara
miklu dýpra — Menn geta kannski unnið á hafsbotni,
þó þeir þurfi ekki endilega að búa þar — Ef menn
byrja að búa þar, verður sérstakt mannkyn þar, og
síðan verður stórstyrjöld milli landkrabba og hafsbúa
— Sérstakir gervihnettir útí geimnum fyrir sjúkrahús,
fangelsi, klaustur, rannsóknastöðvar, listamannaný-
lendur o. s. frv. — Rannsóknir Bandaríkjamanna bein-
ast einkum að því að geta myndað lífheild eða lífkerfi
útí geimnum þannig að menn geti lifað þar án þess að
sækja orku til jarðarinnar — Dauðarefsing framtíð-
arinnar verður kannski í því fólgin að vera sendur útí
einhverja Síberíu geimsins — Það verður búið að ger-
breyta refsiskipulagi og fangelsi eftilvill úr sögunni,
en sjúkrahjálp aukin — Pólitískir fangar verða sendir
útí geiminn og aðrir sem ekki fella sig við ríkjandi
þjóðfélagskerfi — Það verður áreiðanlega farið að
skera upp við pólitískum kvillum árið 2000 — Kannski
verða þeir, sem taldir eru geðveikir núna, ofaná árið
2000 og stinga okkur hinum inná geðveikrahæli —
Þá geta menn með sérstakri tækni tengt sig í hugsana-
samband þannig að raunverulegir hóphugar verði til
— En hóphugar eru nú þegar fyrir hendi í stórum
stíl — Verður ekki kynskipting í rénun árið 2000? —
Martinus heldur því fram að hún sé i rénun og þetta
endi með tvíkynjungum — Þá verða bæði karlmenn
og kvenmenn óþarfir — Kannski verður það einsog
hjá rækjunni, sem byrjar á að vera karlkyns en endar
með að vera kvenkyns — Því er haldið fram að allar
styrjaldir í heiminum séu af þessari kynskiptingu
okkar runnar, meðfram vegna þess að konan dái karl-
inn fyrir að sýna dirfskufull og hreystileg tiltæki —
Það hefur nú hingaðtil verið talið að kvendýrið væri
yfirleitt stærra, grimmara og hættulegra, að minnsta-
kosti hjá sniglunum, og sennilega getum við haldið
okkur við það — Það verður því líffræðileg staðreynd
að þegar kvenþjóðin fær yfirhöndina útrýmir hún
karlþjóðinni — Kannski verður reynt að komast í
aðrar stjörnuþokur, til dæmis Andrómeda-stjörnuþok-
una, til að leita að lífi þar — Það er talið að hægt sé
að flytja menn með rafeindatækni frá einum stað til
annars með því að leysa upp líkamann og setja hann
saman aftur, en hinsvegar kvað vera erfiðara að flytja
sálina þannig — En hvað eru umskiptin til annars
heims annað en rafeindaflutningur? — Hvort sem
menn viðurkenna tilvist sálarinnar eða ekki, er flutn-
ingur á innihaldi heilabúsins hugsanlegur með þessum
hætti — Verði búið að finna guð almáttugan árið 2000,
er spurningin hvað hann sé: er hann kannski samver-
und allra? — Tækniframfarir í sálfræði undanfarin
10 ár benda til þess að eftir svosem 10 ár verði með
miklum líkindum hægt að framkalla kosmíska vitund
eða alheimsvitund í hverjum þeim manni sem óskar
eftir að upplifa hana — Það verður gert með ákveð-
inni umhverfistækni, með hjálp tákna, mynda, hljóm-
listar, geðbrigða og lyfja eins og LSD — Vitað er að
við réttar aðstæður geta 95% af fólki fengið þessa
kosmísku vitund — Ef mönnum þykir LSD of hættu-
legt, er spurning hvort ekki er hægt að framkalla
samskonar áhrif með sterkari umhverfisáhrifum —
Allskyns jógaæfingar, til dæmis hugleiðsla, sérstak-
lega hóphugleiðsla, færast mjög í vöxt víða um heim
ásamt ýmsum öðrum aðferðum til að víkka vitundar-
sviðið — Og þá eigum við eftir að skilgreina dauðann,
hvað hann sé í raun og veru — Dauðinn verður ekki
til árið 2000 ....
Geir Vilhjálmsson:
AÐFERÐIR TIL FRAMTÍÐARRANNSÓKNA
Þeir sem að framtíðarrann-
sóknum vinna hafa þróað ýms-
ar vinnuaðferðir. Má nefna sem
dæmi „Delfí-aðferðina“, sem
byggir á því að sérfræðingar
eru spurðir á kerfisbundinn
hátt út í hugsanlega framvindu
mála á ákveðnu sérsviði. Önnur
mikið notuð tækni er að búa
til samhangandi myndir eða
„módel“ af ástandi mála á við-
komandi sviði á þeim tíma, sem
spáin nær til. Dæmi um þetta
er veðurkort morgundagsins í
sjónvarpinu. Annað íslenzkt
dæmi eru aðalskipulagsáætlan-
ir af því tagi, sem gerðar hafa
verið fyrir nokkra bæi á ís-
landi. Eins og sjá má af lýsingu
á aðalskipulagi Selfoss 1970 í
4. hefti Samvinnunnar 1970, þá
er hér ekki enn um samhang-
andi framtíðarmynd að ræða,
heldur nær forsögnin aðeins
til atvinnuhátta, íbúðaþarfar,
landþarfar og umferðarmála.
Til þess að fá samhang-
andi framtiðarmynd (scenario)
þyrfti, auk þess sem tekið væri
tillit til fleiri hagfræðilegra at-
riða, að taka tillit til fleiri meg-
inþátta, svo sem tækniþróunar
og áhrifa hennar, félags- og
stjórnmálaþróunar, og siðast
en ekki sízt til mannúðlegrar
spár um breytingar á lífsgild-
um, skoðunum, lifnaðarháttum,
hugsjónum og tilfinningaaf-
stöðu fólks.
Við framtíðarrannsóknir
þurfa því að vinna saman ein-
staklingar með reynslu á mörg-
um mismunandi sviðum. Auk
þess þarf samvinnan að standa
yfir í talsvert langan tíma til
þess að nokkur verulegur ár-
angur komi í ljós.
Það er ekki heldur nóg að
draga upp líklegar eða mögu-
legar þróunarlínur þessara
mörgu þátta, heldur þarf að
athuga vixlverkanir og önnur
áhrif milli þáttanna. Til þess
þarf að setja þættina upp í
kerfi, breyta hinum ýmsu þátt-
um einum sér og fleirum sam-
tímis, og athuga afleiðingarnar
fyrir heildarmyndina. Við gerð
slikra heildarmynda (scena-
rios) eru oft notaðar aðferðir
kerfarannsókna (systems ana-
lysis), og rafreiknar skila oft
athyglisverðum árangri við
eftirlíkingar á eiginleikum fjöl-
þáttakerfa. Hins vegar getur
engin slík tækni komið í stað-
inn fyrir hugvitssemi, ímynd-
unarafl og frumleika í hugsun,
og mikilvægara en slík hjálp-
artæki er, að í starfshópnum
ríki tilfinningaleg nálægð og
afslappað andrúmsloft sam-
vinnu og einbeitingar, þannig
að ímyndunarafl og sköpunar-
kraftur fái að njóta sín.
Tilraunin, sem sagt er frá í
þessu hefti Samvinnunnar, er
auðvitað aðeins lítið upphafs-
skref í þá átt að kanna kerfis-
bundið framtíðarmöguleika ís-
lands. Þó vann hópurinn sam-
an í 10 tíma alls, en það svarar
til mánaðarvinnu einstaklings
(ca. 160 tímar). Þar við bætist
hin mikla vinna ritstjórans við
að skrifa umræðuna upp af
segulbandi og þjappa henni
saman í læsilegt form, auk
vinnu við setningu, prentun,
prófarkalestur og dreifingu.
Það er því von okkar að sú
orka, sem fór i að koma þess-
um umræðum af stað, fái já-
kvæðar viðtökur hjá lesendum,
jákvæðar á þann hátt, að við
lesturinn vakni hjá þeim sjálf-
um hugsanir og hugmyndir,
sem þeir skrifi niður og sendi
ritstjóranum sem innlegg í
áframhaldandi umræðu. Senda
má greinar, gagnrýni, lesenda-
bréf, viðauka, nánari útfærslu
einstakra atriða, ný sjónarmið,
allt sem talið er skipta máli,
og í þessu sambandi teljum við
mikilvægt að fá viðbrögð al-
menns, vinnandi fólks, skóla-
fólks og unglinga, því það eru
aðallega ýmsar gerðir sérfræð-
inga, sem tala hér í þessari
fyrstu umferð, og sérfræðingar
eru jú ekki nema lítill hluti
þjóðarinnar.
Að lokum vil ég benda á, að
beint liggur við að beina fram-
tiðarrannsóknum að afmörk-
uðum sviðum eða svæðum, þó
að auðvitað megi ekki gleym-
ast að taka tillit til heildarum-
hverfis. Sem dæmi mætti nefna
framtíðarmöguleika íslenzks
fiskiðnaðar, framtið ferðamála
á íslandi, framtíð landbúnaðar,
framtíðarmöguleika einstakra
hreppa, bæjarfélaga eða lands-
hluta, framtíðarmöguleika á-
kveðinna atvinnustétta, fyrir-
tækja eða stofnana o. m. f 1.,
sem ekki er þörf að rekja nánar
hér. Slíkar rannsóknir eru mik-
ið stundaðar í nálægum lönd-
um. Yfirgripsmestu rannsóknir
af opinberri hálfu munu vera
í Frakklandi og á Hawaii og
svo hjá bandarískum fyrir-
tækjum. Þó nokkrar rannsókn-
arstofnanir, bæði tengdar há-
skólum og í einkaeign, er að
finna i Bandarikjunum, Evr-
ópu og lítillega i öðrum heims-
hlutum. Nánari lýsingar á
þessu bíða betri tíma. 4